ایدز بیماری زنانه
۱۳۸۶ آذر ۹, جمعه
مبارزه با ایدز یکی از چالش های دوران ماست. چالشی که تنها علم پزشکی با آن درگیر نیست، سیاست و جامعه نیز با آن درگیرند. سپتامبر گذشته در برلین کنفرانس بین المللی کشورهای یاری دهنده، تصمیم گرفت تا سال ۲۰۱۰ شش میلیارد و هشتصد میلیون یورو برای مبارزه با ایدز، سل و مالاریا اختصاص دهد: وعده ای بسیار سخاوتمندانه برای یک بیماری به سرعت درحال پیشروی! اما ایدز نه فقط در حال پیشروی است، بلکه روزبه روز زنانه‌تر میشود.
تصور آغازین مردانه بودن ایدز
شاید دوره ای طولانی و حتی تا همین ده سال پیش تصور می‌شد که ایدز در محدوده همجنسگرایان دورمی‌زند و قربانی می‌گیرد. از جمله چهره‌هایی که این بیماری را "مشهور" کردند، فردی مرکوری خواننده معروف راک انگلیس و راک هودسون هنرپیشه هالیوود بودند. فیلم "خیابان‌های فیلادلفیا" نیز این بیماری را بیشتر مردانه به تصویر می‌کشید. امروز اما قربانیان این بیماری در ابعادی گسترده زنان هستند. جنگ، تجاوز، فقر و هوسرانی‌های مردانه، ایدز را نیز به زنان پیشکش می‌کند. نویسندگان گزارشی درباره زنان و ایدز که از سوی یونسکو ماموریت تحقیق در این باره را داشته اند، معتقدند که برای جلوگیری از رشد این بیماری باید به روش‌های جدید و به شدت سختگیرانه متوسل شد. این گزارش درباره علل ناموفق بودن مبارزه با ایدز است که نتیجه آن در ماه مارس سال آینده انتشار داده میشود.
سی و هفت میلیون و پانصد هزار نفر در سراسر جهان مبتلا به ویروس "اچ آی وی"هستند که نیمی از آنها را زنان تشکیل می‌دهند. قاره آفریقا هم چنان در رأس جدول قرار دارد. از هر ۹ مبتلا به ایدز در میان جوانان آفریقایی، یک نفرشان پسر و ۸ نفر بقیه دخترند. اما ایدز در حوزه های جدیدی رو به گسترش است: در آسیای شرقی، آسیای میانه و اروپای شرقی. به عقیده پروفسور وین کیم ان گوین، متخصص ایدز از دانشگاه مونترال کانادا، ظهور قلمروهای جدید رشد این بیماری یک درام واقعی است.
جنیفر کلوت از مرکز تحقیقات اجتماعی نیویورک، پژوهش‌های وسیعی را در زمینه ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی رشد بیماری ایدز انجام داده است. او می‌گوید: «یکی از نتایج تحقیقات ما این است که ما می‌دانیم که ایدز امروزه چهره ای زنانه دارد، اما اگر قرار باشد به این سوال پاسخ دهیم که چرا و چگونه، آنگاه پاسخ دقیقی نداریم.»
آگاهی به تنهایی محافظت‌کننده نیست
نهادهای فعال در مبارزه با ایدز سال‌ها روی این امر سرمایه گذاری کرده اند که روشنگری کنند، به مردها و زن‌ها بیاموزند که از کاندوم استفاده کنند. اما هنگامی که زنی قربانی تجاوز میشود، این آگاهی که او باید از کاندوم استفاده کند، کمکی به او نمی‌کند. این ساده انگاری است که تصور شود آگاهی فرد برای حفظ او کافی است.
در بسیاری نقاط جهان از زن‌ها و دخترها اصلا پرسیده نمی‌شود که آیا می‌خواهند رابطه جنسی داشته باشند یانه؟ این رابطه به آنها تحمیل میشود. حال به صورت‌های مختلف، از ازدواج اجباری گرفته تا روسپی گری یا تجاوز.
امروزه حتی زنان خانه دار هم در معرض خطرند، زیرا آنها با هردرجه آگاهی، هیچ کنترلی روی اعمال شوهرانشان و هیچ قدرتی برای محدود کردن هوسرانی های آنان ندارند.
استفاده از کاندوم برای گرفتن پنچری!
در بسیاری مواقع موفقیت یک کمپین علیه ایدز بر این اساس سنجیده میشود که مثلا چه تعداد کاندوم درمیان گروه های پرخطر تقسیم شده است. متخصصان ایدز این نگرش را ساده لوحانه می‌دانند. به‌طور مثال در هند مشاهده شده که رانندگان کامیونی که چه بسا کاندوم هم در بساط دارند، از این کاندوم های مجانی برای گرفتن پنچری استفاده می‌کنند.
جنیفر کولت می‌گوید: «برای ما روشن است که در مرزها امکان ابتلا به بیماری های عفونی بسیار بالاست، زیرا در آنجا معامله سکس رونق فراوان دارد. معامله‌گران سکس در این نقاط مشتریان خود را که رانندگان کامیون هستند و مدتی طولانی در صف‌های طویل مرز باید منتظر بمانند، شکار می‌کنند. آنگاه گروه های بین المللی مبارزه با ایدز همین مناطق را به عنوان حوزه کار خود زیر ذره بین می‌گیرند و با تمام قوا شروع به پخش کاندوم می‌کنند. اما به جای این کار، به مراتب موثرتر است که زمان انتظار رانندگان کامیون را کوتاه کرد تا معامله گران سکس شانسی برای استفاده از فرصت بدست آمده نداشته باشند.»
ایدز به مثابه شانس!
پروفسور ان گوین از دانشگاه مونترال کاناد معقتد است که سیاست حاکم بر کمپین بین المللی برای مبارزه با ایدز، مسئول برخی پدیده های ارتجاعی است که در کشورهای درحال توسعه بروز می‌کند. او می‌گوید: «نقاطی در جهان هستند که برخی از ساکنانش حتی آروزی ابتلا به بیماری ایدز را می‌کنند! آنها امید دارند که به این وسیله هم از امکانات درمانی برخوردار شوند و هم فرزندانشان در سایه حمایت سازمان‌های کمک رسانی، جایی در مدرسه به دست آورند، چراکه در آن صورت خانواده شان مواد غذایی دریافت خواهد کرد. وقتی مردم این مناطق اینقدر فقیر هستند، حتی ایدز برایشان به منزله شانس به حساب می‌آید!»
انسان محکوم به زندگی با ایدز است!
هردو متخصص که پژوهش برای یونسکو را به عهده گرفته اند معقتدند که باید برای مبارزه با ایدز ابتکارات کاملا جدی و جدیدی را به‌کار گرفت. راه حل های کوتاه مدت و آسان ثمری نمی‌دهند. پروفسور ان گوین متخصص ایدز از کانادا تاکید می‌کند: «ما باید به این طرز فکر خاتمه دهیم که با بیماری ایدز به عنوان امری عاجل میشود جنگید. ما باید خود را به این فکر عادت دهیم که همگی ما، سراسر کره خاکی و در یک کلام انسانیت، ناچار است با ایدز زندگی کند و آنهم تا قیامت. درحال حاضر این تنها توصیه ای است که می‌توانم بکنم.»
ایدز همچنان درمان‌ناپذیر
ایدز هم چنان بیماری کشنده ای است، با وجود همه پیشرفت‌هایی که علم پزشکی در مهار آن کرده است.
ایدز هم چنان درمان ناپذیر است، برخلاف تبلیغات و تصورات ساده لوحانه ای که مدعی است داروهایی در بازار وجود دارند که می‌توانند مبتلایان را نجات دهند. این تصور اشتباه تنها به افزایش تعداد مبتلایان می‌انجامد و محدود به کشورهایی که در آنها روشنگری در باره آمیزش جنسی و خطرات ایدز کمتر صورت می‌گیرد، نیست. در آلمان روابط آزاد جنسی نه جرم است نه تابو. در دبستان و دبیرستان آموزش مسایل جنسی اجباری است. به نوجوانان و جوانان به روشنی یاد داده میشود که چگونه باید خود را دربرابر خطرات گوناگون حفظ کنند. با این حال در اینجا نیز این ساده لوحی وجود دارد. شاید علت آن این باشد که برخورد سخت گیرانه با خود در هیچ کجای دنیا ساده نیست.