ایران و بلاروس؛ تلاش برای همگرایی و امضای ۸ تفاهم‌نامه
۱۴۰۱ اسفند ۲۲, دوشنبه
الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس، در دومین سفر رسمی خود به ایران پس از ۱۷ سال، با ابراهیم رئیسی ملاقات کرد و پس از نشست مطبوعاتی مشترک و امضای چند تفاهم‌نامه، عصر دوشنبه ۲۲ اسفند (۱۳ مارس) با هیات همراه خود به دیدار خامنه‌ای شتافت.
رئیسی در نشست مطبوعاتی مشترک از عزم جمهوری اسلامی برای افزایش روابط منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با بلاروس خبر داد. او مذاکرات با لوکاشنکو و هیات همراه را ثمربخش خواند و ابراز امیدواری کرد که همکاری طرفین در سازمان همکاری شانگهای و اوراسیا گسترش یابد.
طرفین هشت توافق‌نامه همکاری در زمینه‌های صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی و راه امضا کرده‌اند. رئیسی گفت، اراده هر دو کشور بر توسعه روابط در همه حوزه‌هاست و افزود: «این همکاری می‌تواند راهی برای مقابله با تحریم‌ها باشد. این کشورها باید از ظرفیت‌های یکدیگر بهره ببرند. امیدوارم این سفر گام بلندی برای توسعه روابط دو کشور باشد.»
لوکاشنکو در کنفرانس مطبوعاتی از جمله گفت: «تحریم دوره فرصت‌هاست و نباید این فرصت ایجاد شده را از دست داد. بسیار خوشحالم که بگویم مواضع دو کشور در مواضع منطقه‌ای و بین‌المللی همگون و مشترک است و هر دو کشور خواهان ایجاد جهانی چند قطبی و عادلانه هستند.»
الکساندر لوکاشنکو تنها رهبر اروپایی است که در حمله روسیه به اوکراین جانب مسکو را گرفته و بلاروس از جنبه‌های مختلف از جمله نقض حقوق بشر مورد تحریم غرب قرار دارد. سه ماه قبل پوتین در سفری غیرمنتظره به مینسک رفت؛ سفری که گمانه‌زنی شد با هدف مشارکتبلاروس در جنگ اوکراین انجام گرفته باشد.
لوکاشنکو پس از دیدار با رئیسی او را برای سفر به بلاروس دعوت کرد و گفت، دو کشور به یکدیگر "اعتماد کامل" دارند: «حجم مبادلات تجاری نسبت به سال گذشته سه برابر شده اما هنوز از سطح انتظارات دو کشور دور است. همه توافق‌ها باید بدون حاشیه اجرا شوند و سطح روابط ارتقاء یابند.»
خبرگزاری ایسنا می‌نویسد، رئیسی و لوکاشنکو طی مراسمی نقشه راه همکاری‌های همه‌جانبه ایران و بلاروس را امضا کردند و اسناد همکاری‌های تجاری، حمل و نقل، کشاورزی و انتقال محکومان با حضور وزرای خارجه، صمت، کشاورزی، راه و شهرسازی و دادگستری طرفین به امضا رسید.
تلاش دو متحد روسیه برای همگرایی بیشتر
ایران و بلاروس متحدان روسیه هستند و مناسبات دو کشور قدمتی ۳۰ ساله دارد. غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران در دیدار با همتای بلاروسی خود گفت: «با وجود رفت و آمدها و تبادل هیات‌ها، تجار دو طرف از ظرفیت‌های یکدیگر به طور کامل مطلع نیستند و نیازمند مبادله اطلاعات هستیم.»
رئیس اتاق بازرگانی و صنعت بلاروس متقابلا پیشنهاد دیدارهای سه طرفه بین اتاق‌های بازرگانی ایران، روسیه و کشورش را داده است. رضا فاطمی امین، وزیر صمت نیز گفته که قرار است توافق‌نامه‌ای درباره امکان تهاتر بین ایران و بلاروس امضا شود. خبرگزاری مهر به نقل از فاطمی امین نوشت: «با الحاق کامل ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ۸۰ درصد تعرفه‌ها بین دو کشور صفر می‌شود.»
یک سال و نیم قبل نیز بلاروس و جمهوری اسلامی اعلام کرده بودند که برای کاهش تاثیرات تحریم‌ها دامنه همکاری‌های اقتصادی خود را گسترش می‌دهند. آن زمان دمیتری کالتسوف، سفیر بلاروس در تهران از پیشنهاد ایجاد منطقه آزاد تجاری در منطقه اوراسیا استقبال کرده بود.
واقعیت آن است که بلاروس اقتصاد محدودی دارد و موقعیت ژئوپلیتیک آن برای جمهوری اسلامی مهم است؛ خصوصا که هر دو کشور متحدان نزدیک روسیه هستند. مینسک نیز می‌کوشد در مناسبات و ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی نقش‌آفرینی پررنگ‌تری داشته باشد.
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل در همین زمینه گفته است: «آن‌چه مهم اسـت جایگاه این کشور از نظر ژئوپلیتیکی و نزدیکی مناسبات با روســیه و اتحادیه اوراسیاست که از این منظر همکاری‌های دو جانبـه توجیه‌پذیر است. اگر بلاروس خیلی بتواند در همکاری‌ها تاثیرگذار باشــد در چارچوب اتحادیه اوراسیاست.»
روابط سیاسی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلاروس در ۱۸ مارس ۱۹۹۳ پایه‌گذاری شد. پنج سال بعد سفارت مینسک در تهران افتتاح شد و سفارت تهران نیز از فوریه ۲۰۰۱ شروع به کار کرد.
همکاری‌های دو کشور عمدتا میان وزارتخانه‌های خارجه، همکاری بین پارلمانی و بازدید مقامات و هیات‌های دو کشور ادامه داشته اسـت. همچنین در موضوعات بین‌المللی دو کشـور همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند و از نامزدی در سازمان‌های بین‌المللی همانند شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل، یونسکو و شـورای حقوق بشر سازمان ملل حمایت کرده‌اند.