«با هم در مسیر زندگی»، نگاهی به آلبوم جدید باب دیلن

در آلبوم جدید باب دیلن، «با هم در مسیر زندگی» نیز چون بسیاری از آهنگ‌های آلبوم‌های قبلی او بیشتر با ترکیب سبک‌های بلوز و کانتری و فولک روبرو هستیم.

دیلن در ماه مه امسال ۶۸ ساله شد و لحن او در ترانه‌ها نیز این را منعکس می‌کند. شعر ترانه‌ها غالباً سردستی و غیرجدی است و فقط خطوطی از آنهاست که به تمام ترانه معنی می‌بخشد. در عوض موسیقی این آلبوم جذاب و دوست داشتنی است. اینجا باب دیلن هم رمانتیک است و هم با شیطنت و موذی‌گری به رمانس‌های خودش طعنه می‌زند. گیتار، آکاردئون، و ماندولین سازهای اصلی این آلبوم‌اند.

ترانه‌ی «آنسوی اینجا دیگه چیزی نیست» (Beyond Here Lies Nothin) تلخ وشیرین است و قطعه‌ای به سبک بلوز، اما همزمان مناسب رقصی است در یک بار کوچک با مونس و دلداری قدیمی.

ترانه‌ها همه ساده و پیش پا افتاده‌اند. باب دیلن در ترانه «زندگی سخت است»، می‌خواند: «در بولوار راه می‌رم و فکر می‌کنم زندگی چه سخته وقتی کنارم نیستی.»

در ترانه‌ی «شهری که زنم بهش تعلق داره» (My Wife's Home Town) راوی از کارهای شرارت‌آمیز زنش شکایت می‌کند، و مثل بعضی دیگر از آهنگ‌های مشابه، باب دیلن ممکن است دوباره به خصومت با زن‌ها متهم شود. ولی البته راوی‌های قصه‌های باب دیلن هیچوقت خود او نیستند: «دولت ورشکسته شده، مملکت برهوت شده، حالا نشستی اونجا با اون چشمای بدشگون به من زل می‌زنی که چی؟!» اما آهنگ فوق‌العاده زیباست، با آکاردئون و صدای خسته و تلخ باب دیلن، که از همه چیز دست کشیده و به همه چیز خنده می‌زند.

در ترانه‌ی «قلب فراموشکار» (Forgetful Heart) راوی با قلب خود درد دل می‌کند که زمانی چه اوقات خوشی داشتند، می‌خندیدند و هراندازه می‌خواستند عاشق می‌شدند ولی حالا این قلب دیگر جزییات را از خاطر برده و فقط درد است که باید با آن شب را به صبح برساند. با ریتم آهنگ می‌توان آرام در تنهایی رقصید در حالیکه بی اختیار قطره اشکی روی صورت آدم پایین می‌غلطد.

ترانه «جولین» در وصف زنی به همین نام است. در آهنگ «این رویای تو» This Dream of You باب دیلن می‌خواند، «لحظه‌ای هست که همه‌ی چیزهای قدیمی‌دوباره زنده و نو می‌شوند؛ ولی نمی‌دانم شاید آن لحظه آمده و رفته؛ هرچه دارم و هرچه می‌دانم همین رویای توست که زنده نگه می‌داردم؛ سایه‌ها روی دیوار می‌رقصند، سایه‌هایی که شاید همه چیز را می‌دانند.»

آهنگ «تکونش بده ماما، بجنبونش ماما» (Shake Shake Mama) فقط برای قافیه، چیزهای بی‌ربط را به هم می‌چسباند تا آهنگ خوب و شنیدنی به سبک بلوز عرضه کند. آهنگ «احساس می‌کنم اوضاع داره عوض می‌شه» I Feel A Change Comin' On می‌گوید: «هرکسی برای خودش کلی پول داره، هرکسی یک عالم لباس‌های قشنگ، یک عالم گل داره ؛ من که حتا یک شاخه رز هم ندارم. ولی فکر کنم اوضاع عوض بشه.»

و بالاخره در طعنه آمیزترین آهنگ این آلبوم «اوضاع کلاً رو به راهه»(It's All Good ) باب دیلن می‌خواند: «سیاستمدارای گنده چپ و راست دروغ می‌گن؛ توی رستوران، آشپزخونه رو مگس‌ها ورداشتن؛ حالا چه فرقی می‌کنه؟ اوضاع کلاً روبه راهه. زنا شوهراشون رو ول کرده‌ن رفته‌ن، پارتی که تموم شد، خونه برنگشتن، من که بهشون کاری ندارم، چون کلاً اوضاع رو به راهه. تکه تکه، آجر از آجر را بیرون می‌کشند و دیوارت را خراب می‌کنند، این قدر که راحت توی یک فنجون آب غرق بشی، ولی خوب، اوضاع کلاً رو به راهه.»

باب دیلن در این آلبوم هم مثل سایر کارهای اخیرش به طور مستقیم به مسایل اجتماعی کاری ندارد و دیگر صدای انتقاد او را از ایدئولوژی‌های متعدد آمریکایی نمی‌شنویم، یعنی همان جنبه‌ای که شهرت باب دیلن در اصل از آن ناشی می‌شود.

دیلن یک هنرمند سیاسی معترض در پهنه‌ی هنرهای توده‌گیر و مردم پسند آمریکایی است که حالا مثل یک پیر دهری گوشه‌گیر، فرزانگی‌اش را در قالب ترانه‌های نیمه رمانتیک و گاه اروتیک و همیشه طعن‌آمیز به نمایش می‌گذارد. صدای خشک و ترک خورده و کلاغ مانندش را هم دیگر تلطیف نمی‌کند.

نویسنده: عبدی کلانتری

تحریریه: شهرام احدی