بارزانی بار دیگر خواستار استقلال اقلیم کردستان شد
۱۳۹۴ خرداد ۴, دوشنبه
مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق دیدارهای خود در آمریکا و اروپا را موفقیت آمیز میداند. وی پس از بازگشت از سفر به جمهوری چک و مجارستان (۲۹ اردیبهشت/ ۱۹ مه) در نشست با رهبران و شخصیتهای برجسته احزاب و گروه‌های سیاسی اقلیم کردستان اعلام کرد که بسیاری از کشورهای جهان آماده حمایت از استقلال اقلیم کردستان هستند. رهبران احزاب کرد معتقدند تا زمانیکه اقلیم کردستان از عراق جدا نشود، مشکلات کردها حل نخواهند شد.
رئیس اقلیم کردستان پیش از سفر اروپایی خود به مدت یک هفته (۱۲ اردیبهشت/ ۲ مه) از آمریکا بازدید کرده بود. وی در دیدار با باراک اوباما باز هم موضوع استقلال اقلیم کردستان را صریحا مطرح کرد.
چند تن از کارشناسان این منطقه در گفت‌وگو با دویچه وله می‌گویند که گرچه مسعود بارزانی بارها خواست استقلال اقلیم کردستان را مطرح کرده است اما هیچوقت شرایط و فرصتی مناسب در صحنه جهانی و منطقهای برای این امر پدید نیامده بود. به تائید این کارشناسان در شرایط کنونی ترکیه و کشورهای عربی هم از استقلال اقلیم کردستان حمایت خواهند کرد.
اردوغان مخالف تاسیس کشور کردستان در عراق نیست
رجب طیب اردغان، رئیس جمهور ترکیه که در آستانه یک انتخابات سرنوشتساز پارلمانی قرار گرفته است به اظهارات مسعود بارزانی درباره تاسیس کشور مستقل در آن سوی مرزهای کشورش، واکنش مثبتی نشان داد و اعلام کرد که "استقلال اقلیم کردستان عراق به ترکیه ربطی ندارد."
اردوغان گفت: «اگر اقلیم کردستان تصمیم گرفته است در داخل کشور عراق به استقلال برسد این مسئلهای است که به حکومت مرکزی عراق ارتباط دارد نه ترکیه. در حال حاضر وضعیت حکومت مرکزی عراق مناسب نیست و همچنین اقلیم کردستان در شرایط مساعدی قرار ندارد.»
دکتر یاشار آیدین، استاد دانشگاه "هانزا" در هامبورگ که درباره مسائل ترکیه و خاورمیانه تحقیق میکند، میگوید تاسیس کشور مستقل کردستان، دیگر ترکیه را نگران نمیکند. آیدین اضافه میکند: «بهرغم برخی حساسیتهای پیشین ترکیه دیگر مانعی برای تاسیس یک کشور مستقل کردستان در خاک عراق به حساب نمیآید. دلیلش هم این است که ترکیه مناسبات بسیار تنگاتنگی با حکومت محلی کردستان برقرار کرده است.»
وی می‌افزاید: «گرچه بهتر بود که ترکیه پیش از تاسیس چنین کشوری مسئله کردها را در داخل کشورش حل میکرد، اما استقلال اقلیم به حل مشکل کردها در ترکیه هم کمک خواهد کرد و سبب میشود خشونت کاهش یابد و حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) خلع سلاح شود. از سوی دیگر در خود ترکیه هم حقوق کردها بیشتر رعایت خواهد شد.»
این محقق دانشگاه "هانزا" هامبورگ معتقد است که مسئله کرد در ترکیه، ایران و سوریه را باید جداگانه بررسی کرد. وی میگوید: «کردها بزرگترین ملتی هستند که کشور مستقلی تاسیس نکردهاند. دولت عثمانی در آن زمان به شدت مخالف این موضوع بود. کردها علیه چهار کشور میجنگیدند. حال وضعیت دگرگون شده و برای تاسیس یک کشور مستقل کردی شرایط مساعدی فراهم شده است. کردها طرفدار غرب هستند و آنها علیه "دولت اسلامی" (داعش سابق) میجنگند. وضعیت ایزدیهای کرد در سرتاسر دنیا افکار عمومی جهان را تحت تاثیر قرار داد. بارزانی از این فرصت هم استفاده میکند اما هنوز ساختار دولتی و حاکم در اقلیم کردستان ضعیف است و می‌تواند از سوی "دولت اسلامی" ضربه بخورد.»
نظر آمریکا درباره استقلال اقلیم کردستان
رحیم رشیدی، روزنامه نگار کرد مقیم واشنگتن که دیدار بارزانی با اوباما و دیگر مقامهای آمریکایی را از نزدیک دنبال کرده است به دویچه وله میگوید: «بارزانی در واشنگتن تائید کرد که مسئله استقلال اقلیم مرتبط به مردم کرد و اقلیم کردستان است و به هیچ وجه حاضر نیست از آن دست بکشد. سیاست خارجی آمریکا تابحال در اتحاد و یکپارچگی عراق بوده است. اما در کنگره و سنای آمریکا و همچنین در کابینه آقای اوباما کم نیستند کسانی که معتقدند که اکنون دیگر عراق واحدی وجود ندارد. مناطق شیعی توسط "حشد شعبی" شبهنظامیان شیعی اداره میشود. اکثریت مناطق سنی امروز در کنترل داعش هستند و منطقه کردستان هم بیش از دو دهه است که توسط پیشمرگان و مردم کرد اداره می شود. دیدگاه و دورنما و زیربنای حاکمیت این سه منطقه با هم تفاوت دارند. به همین دلیل کردها اکنون با صراحت بیشتری مسئله استقلال را با آمریکاییها مطرح میکنند.»
«ایران مخالف استقلال اقلیم کردستان است»
رشیدی، روزنامه نگار کرد در پاسخ به این پرسش دویچه وله که چرا تاکنون بارزانی استقلال اقلیم را عملی نکرده است، میگوید: «در مصاحبهای که من چند روز پیش با بارزانی کردم وی تاکید کرد که این مسئله باید به صورت مسالمتآمیز و از طریق رفراندوم پیگیری شود. بارزانی میگوید که مسئله استقلال کردستان را نمیخواهد با جنگ و خونریزی پیش ببرد. این پروسه باید به صورت دمکراتیک عملی شود تا جامعه جهانی حمایت بیشتری از آن نشان دهند. بارزانی میخواهد که به کشورهای همجوار این پیام را بدهد که استقلال کردستان برای ایجاد صلح و دوستی در منطقه است.»
رحیم رشیدی درباره واکنش کشورهای منطقه درباره استقلال اقلیم کردستان هم میگوید، بیشتر کشورهای عربی از دخالتهای ایران در بحرین، لبنان و یمن ناراضی هستند. به نظر آقای رشیدی "درعراقی که ایران بر آن تسلط دارد اکثریت جامعه عربی از استقلال کردستان استقبال خواهند کرد."
این کارشناس سیاست ایران در عراق را هم یکی از موانع استقلال اقلیم کردستان میداند و خاطرنشان میکند: «جمهوری اسلامی ایران شدیدا با استقلال اقلیم کردستان مخالف است و اعلام کرده که این یک پروژه اسرائیل برای تقسیم عراق است. درحالیکه دخالت ایران و سیاستی که طرفداران ایران در عراق علیه سنیها اتخاذ کردند، عراق را به سوی تقسیم سوق داده است. برخلاف ایران ترکیه که ۷۰ سال وجود کردها را در کشورش نفی میکرد، از حل دمکراتیک مسئله کردها دفاع میکند.»
استقلال اقلیم کردستان به صورت مسالمتآمیز
سرو قادر مسئول "مرکز پژوهش و توسعهی اقلیم کردستان" هم درباره اظهارات بارزانی درباره استقلال، به دویچه وله میگوید: «بارزانی تلاش میکند که مسئله استقلال اقلیم کردستان موضوع محوری همه احزاب کرد با هر دیدگاهی باشد. باید این مسئله را هم درک کرد که پروسه استقلال باید یک پروسه سه جانبه شیعی، کردی و سنی در عراق باشد. سنیها و شیعهها هم باید در جریان این پروسه قرار بگیرند. ما نمی‌خواهیم این موضوع به صورت خصمانه حل شود. در حال حاضر دولت عراق از هم پاشیده و این تقصیر کردها نیست. این کشور باعث جنگهای بزرگ منطقهای شده و حالا آقای بارزانی میگوید باید یک مرحله نوینی را شروع کرد. "مرحله کنفدرایتو" بر اساس دولتهای مستقل در سه منطقه" (اقلیم کردستان، مناطق شیعه و سنینشین) آغاز شود. هر سه منطقه همسایه هستند، تاریخ و منافع مشترکی دارند. این سه بخش به جای جنگ و آزار باید با همدیگر همکاری کنند.»
به نظر مسئول مرکز پژوهش و توسعهی اقلیم کردستان گرچه شرایط جهانی و منطقهای برای استقلال اقلیم کردستان مطلوب است اما این پروسه باید سیر قانونی خود را طی بکند و استقلال اقلیم کردستان در یک همهپرسی به صورت مسالمت آمیز انجام گیرد.