بازداشت وبلاگ‌نویسی که می‌خواهد «بهار روسیه» را کلید بزند
۱۳۹۰ آذر ۱۷, پنجشنبه
نمایش مسخره‌ی کاملن گندیده‌ای به نام انتخابات در روسیه» عبارتی است که الکسی ناوالنی، وبلاگ‌نویس معروف اهل روسیه، در ساعت ۱۴ روز دوشنبه برای توصیف انتخابات پارلمانی این کشور در وبلاگش نوشت و از خواننده‌های وبلاگ معروف و پرطرفدارش خواست که در ساعت ۷ بعدازظهر در پارکی در مسکو جمع شده و به نتایج "مضحک" انتخابات اعتراض کنند.
در ساعت ۷ بعدازظهر، بنا به گزارش رسانه‌های منتقد و کاربران شبکه‌های اجتماعی در روسیه، "هزاران" نفر در پارک جمع شده و علیه حزب حاکم در روسیه، ولادیمر پوتین و دمیتری مدودف و تقلب در انتخابات شعار می‌دادند. رسانه‌های دولتی روسیه تعداد می‌گویند تجمع‌کنندگان، "چندصدنفر" بیشتر نبود.
نیروهای پلیس با خشونت به تجمع‌کنندگان حمله کرده و به سوی آنان گاز اشک‌آور پرتاب کردند. بیش از ۳۰۰ نفر بازداشت شدند. در میان جمعیت، الکسی ناوالنی نیز شناسایی و بلافاصله بازداشت شد.
وبلاگ‌نویس‌ها، به خشم می‌آیند
وبلاگ‌نویس‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی در روسیه بلافاصله واکنش نشان دادند. دقایقی بعد از آن‌که فیلم صحنه‌ی بازداشت الکسی در اینترنت دست به دست شد، همسر این وبلاگ‌نویس ۳۵ ساله‌ی روسی، نشانی و شماره تلفن دفتر پلیس منطقه‌ای که او بازداشت شده است را در وبلاگ او نوشت و از هواداران او خواست که با این مقر پلیس تماس گرفته یا جلوی در تجمع کنند. بلافاصله بعد از این نوشته‌ی کوتاه همسر الکسی، پلیس این وبلاگ‌نویس را به نقطه‌ی دیگری منتقل شد. فیلم‌های مربوط به صحنه بازداشت ناوالنی به وسیله تلفن‌های همراه برخی از تظاهرکنندگان گرفته شده بود.
دادستانی مسکو علیه این وبلاگ‌نویس منتقد دولت که عمده‌ی فعالیتش تلاش برای مقابله با فساد و رشوه در اداره‌های دولتی روسیه است، اقامه‌ی دعوی کرده و حکم ۱۵ روز حبس موقت به اتهام "اخلال در کار پلیس" را برای او صادر کرده است.
سهام‌داری که دست شرکت‌ها را رو می‌کند
وبلاگ الکسی ناوالنی ۳۵ ساله یکی از پربیننده‌ترین وبلاگ‌های روسیه است. آمار نشان می‌دهد که این وبلاگ در سال ۲۰۱۰ به طور متوسط روزی ۶۰ هزار خواننده داشته است. ناوالنی از اینترنت برای تشکیل کمپین و مقابله با اقدامات دولت روسیه استفاده می‌کند.
او در سال ۲۰۰۸ وبلاگ‌نویسی را با نوشتن از فساد اداری در برخی از نهادهای مالی و شرکت‌های بزرگ روسیه مثل «گازپروم» و بانک «وی تی بی» شروع کرد.
الکسی خود یکی از سهام‌داران جزئی بعضی از شرکت‌های بزرگ و کارتل‌های نفت و گاز روسیه است. او می‌گوید از شرکت‌های بزرگ سهام می‌خرد تا بهتر بتواند در جریان سیاست‌های پشت پرده، فساد مالی، رشوه و بده بستان‌های غیرقانونی قرار گیرد
این وبلاگ‌نویس روسی که شرکت‌های بزرگ را «ماشین عظیم آزاررسانی به توده‌ها» می‌نامد، از طرفداران و خواننده‌های خود می‌خواهد که با شکایت قانونی و فرستادن هزاران ایمیل شکوه‌آمیز از اقدامات غیرشفاف و مشکوک این شرکت‌ها، آن‌ها را وادار به عقب‌نشینی کنند. در اثر این کمپین اینترنتی او در ۲ سال گذشته، هزاران شکایت از شرکت‌های بزرگ و موسسات بانکی تنظیم شده و برخی از این شرکت‌ها مجبور به پاسخگویی شده‌اند.
معروف‌ترین افشاگری الکسی
یکی از معروف‌ترین افشاگری‌های الکسی، انتشار اسنادی نیمه محرمانه و نوشته‌ی معرف وبلاگی او درباره‌ی شرکت دولتی خط لوله‌ی نفتی «ترانس‌نفت» بود که این شرکت را با ارائه اسناد متهم به سوء استفاده ۳ میلیارد یورویی کرد. این نوشته‌ی وبلاگ الکسی بیش از ۹ هزار و ۹۰۰ نظر دریافت کرد که رکوردی در زمینه نظردهی از سوی خواننده‌های وبلاگ‌ها محسوب می‌شود.
دادستانی مسکو بعد از این افشاگری پرونده‌ای را علیه الکسی گشود و او را متهم به «آسیب به حیثیت افراد و نهادها با دروغ‌گویی و ارائه‌ی اسناد تقلبی» کرد. این اتهام برپایه قانون جزایی روسیه می‌تواند ۵ سال حبس در پی داشته باشد. ناوالنی در واکنش به این اتهام گفته بود:«ناعادلانه‌ترین و کثیف‌ترین سیستم قضایی دنیا هم به سختی می‌تواند با این یک مشت ادله‌ی آشغال دولت، حکمی برعلیه من صادر کند.»
در اکتبر ۲۰۱۰، در یک رای‌گیری اینترنتی از سوی یکی از معروف‌ترین سایت‌های وب.۲ روسیه، الکسی به عنوان «شهردارمجازی» انتخاب شد و با کسب ۴۵ درصد آرا، بیش از همه رای آورد. این وبلاگ‌نویس سایتی هم با نام «دیدن» به راه انداخته است. او در این سایت سوء استفاده‌های بورکرات‌های دولتی از قدرت و منابع مالی را افشا می‌کند.
«حزب روسیه متحد، حزب کلاهبرداران و دزدان»
از فوریه‌ی ۲۰۱۱، الکسی ناوالنی، کمپین اینترنتی برعلیه حزب «روسیه متحد» به ریاست ولادیمر پوتین را شروع کرد. او در بیانیه‌ی اعلام شروع کمپین، حزب حاکم را «حزب کلاهبردان و دزدان» نامید. آلکسی همچنین در ویدیوی کوتاهی که در «یوتیوب» پست کرد، این حزب را متهم کرد که حتا به یکی از وعده‌ها و اصول مانیفست خود نوشته‌اش نیز پایبند نیست. این ویدیوی کوتاه نزدیک به ۲ میلیون بار از سوی کاربران «یوتیوب» دیده شده است.
جمله‌ی الکسی که «روسیه متحد» را «حزب کلاهبردان و دزدان» نامید، به یکی از اصلی‌ترین شعارهای مخالفان و منتقدان حزب حاکم تبدیل شده است. حتا یکی از احزاب مخالف از این جمله‌ی به عنوان شعار تبلیغاتی خود در مبارزات انتخاباتی استفاده کرد.
اقدامات الکسی برای افشاگری زدوبندهای مالی و بی‌کفایتی مقامات روسیه، آن‌چنان باعث خشم دولتی‌ها شده که روز ۷ دسامبر، «توئیتر» رسمی دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور روسیه با ادبیاتی تند خطاب به او نوشت: «آن‌که در وبلاگش روسای کشور و حزب روسیه متحد را کلاهبرداران و دزدان توصیف می‌کند، حیوان احمق سوءاستفاده‌گر از آزادی بیان است.».
بعضی از روزنامه‌نگاران روسیه، بازداشت آلکسی را اشتباه استراتژیک دولت می‌دانند. آن‌ها معتقدند حالا او از یک قهرمان آنلاین، به قهرمان جهان واقعی نیز تبدیل شده است. بسیاری از کاربران اینترنت و فعالان اینترنتی روسیه، الکسی ناوالنی را قهرمان ملی می‌دانند و امیدوارند که او آغازگر «بهار روسیه» باشد. نام الکسی ناوالنی حالا در شبکه‌های اجتماعی با «وائل غنیم»، فعال اینترنتی معروف مصر مقایسه می‌شود. او در «فیس‌بوک» فراخوان اولین تجمع اعتراضی علیه دولت حسنی مبارک را داد و جرقه‌ی انقلاب مصر را زد.
چشم‌های هواداران این وبلاگ‌نویس و بسیاری از کاربران جهان به دادستانی مسکو دوخته شده است. آن‌ها می‌خواهند ببینند بعد از پایان حکم بازداشت موقت ۱۵ روزه، چه سرنوشتی در انتظار الکسی است.
فرناز سیفی
تحریریه: جواد طالعی