بحران ارزی و خروج اجباری خارجی‌ها از ورزش ایران
۱۳۹۱ آبان ۲۸, یکشنبه
رئیس کمیته فوتسال فدراسیون فوتبال ایران پیش از این‌که استعفای خود را اعلام کند، در مصاحبه زنده با شبکه پنج صداوسیما از فقدان بودجه ارزی برای اعزام تیم ملی ایران به جام جهانی فوتسال خبر داد.
عباس ترابیان در شبکه تلویزیونی استان تهران گفت: «از بانک مرکزی سوال کنید آیا ۲۹ اکتبر که تیم ملی را به تایلند اعزام کردیم، یک دلار به ما ارز دادند؟»
مجری برنامه با قطع سخنان ترابیان گفت که او در چنین مواقعی باید تفاوت خودش به عنوان "یک مدیر باتجربه" را با دیگران نشان بدهد و از مدیریت و تجارب خودش برای حل مشکلات استفاده کند. ترابیان اما با لحن تندی در پاسخ گفت: «ببخشید، کدام تیم در جهان بدون ارز به مسابقه می رود که ما هم برویم، شما بگویید که بنده هم یاد بگیرم».
او یک روز پس از این برنامه از سمت خود در فدراسیون فوتبال ایران کناره‌گیری کرد. اما ماجرایی که برای تیم ناکام فوتسال ایران در جام جهانی پیش آمد، فقط گوشه‌ای از مشکلات فراوانی است که بحران ارزی اخیر برای ورزش ایران رقم زده است.
خارجی‌های شاغل در ورزش ایران
درهای خروجی ایران به سوی مربیان خارجی باز شده و به روند برکناری آنها سرعت بخشیده شده است؛ معضلی که در فوتبال به خاطر حمایت‌های چشمگیر دولتی و حامیان مالی، کمرنگ‌تر از سایر رشته‌هاست. با این حال اما فوتبال از این قضیه لطمه خورده است. تراکتورسازی تبریز مدت‌ها بر سر پرداخت مطالبات سرمربی پرتغالی‌اش با مشکل مواجه بود.
فابیو جان‌واریو، ستاره تیم استقلال، نیز به دلیل تاخیرهای پیاپی در دریافت مطالباتش، مدتی حاضر به بازگشت به ایران و حضور در تمرینات تیمش نشد. دلخوری کارلوس کیروش، سررمبی تیم ملی فوتبال ایران، از خلف وعده‌های مکرر فدراسیون در پرداخت حقوقش نیز بارها در رسانه‌های مختلف از جمله صداوسیما منعکس شده است.
غیر از باشگاه‌هایی مثل سپاهان اصفهان، تراکتورسازی تبریز، صنعت نفت آبادان و پاس همدان که سرمربی خارجی دارند، خولیو ولاسکو و دستیار ایتالیایی‌اش در تیم ملی والیبال، کارلوس کیروش و دستیاران پرتغالی و آمریکایی‌اش در فوتبال، مهمت بچیروویچ در بسکتبال، لازلو سوچک در تیراندازی و هلنا مارگاريتا در فوتبال زنان از جمله مربیان و سرمربیان خارجی در ورزش ایران هستند. به این افراد باید مربیانی از کشورهای همسایه ایران را نیز افزود که در رشته‌های دیگری مثل کبدی و اسکواش فعالیت می‌کنند.
تیم ملی فوتبال ایران در کوران رقابت‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل قرار دارد؛ والیبال برای اولین بار به لیگ جهانی راه یافت؛ بسکتبال در ژاپن عنوان قهرمانی کاپ آسیا را از آن خود کرد؛ در تیراندازی نیز به واسطه حضور لازلو سوچک، برای اولین بار دو سهمیه المپیک در رشته تفنگ و یک عنوان ششمی المپیک به دست آمد.
گرانی ارز، روند برکناری بسیاری از مربیان را کلید زده است. بودجه کمیته ملی المپیک ایران برای حضور مربیان خارجی با ارز ۱۲۲۶ تومانی بسته شده بود. افزایش بیش از دو برابر نرخ دلار اما مسئولان این کمیته را در تنگنای شدید مالی قرار داده است.
با توجه به این که ارز دولتی غیر از برخی از اقلام، به سایر عرصه‌ها تخصیص نخواهد یافت، کمیته ملی المپیک از فدراسیون‌ها خواسته که قبل از بستن و حتی تمدید قرارداد مربیان خارجی، از این کمیته مجوز دریافت کنند؛ مجوزی که چند روز پیش برای یک مربی اهل روسیه صادر نشد. این مربی تنها یک قدم تا رسیدن به تیم ملی دوچرخه‌سواری ایران فاصله داشت.
مربیانی که هنوز مانده‌اند
تیم‌های ملی شنا، واترپلو، قایقرانی و دوومیدانی نیز مجبور به خداحافظی با مربیان خارجی خود شدند. حالا اخباری از خداحافظی مربیان تیم‌های هندبال زنان، تیراندازی و اسکواش نیز منتشر شده است. فدراسیون تیراندازی هم از احتمال قطع همکاری با سرمربیان خارجی تیم‌های تپانچه و اهداف پروازی خبر داده است.
برخی فدراسیون‌ها نیز به هر طریق ممکن مربی خارجی خود را حفظ می‌کنند. فدراسیون اسکی قرارداد ایوان چارسکی از بلغارستان را تمدید کرده است؛ در بدمینتون نیز مربیان اندونزیایی و "ارزان‌قیمت" فعلاً به کارشان ادامه می‌دهند؛ در ژیمناستیک و شطرنج نیز مربیان اهل اوکراین و لیتوانی همچنان در ایران حضور دارند.
اما در واترپلو و شنا درب خروج بر روی رومن پولاسیک از اسلواکی و یورگ وویت آلمانی گشوده شد. برانوش نیک‌بین، سرپرست فدراسیون شنا، ناگزیر شد به خاطر بحران ارزی عذر آنها را بخواهد.
همچنین در فدراسیون قایقرانی، شوخرات گانیف از ازبکستان، آگنیانا دوشوا از بلغارستان و ویاچسلاو یولداشف راهی کشورهای‌شان شدند. از این جمع فقط خالد پرویز پاکستانی و مربی بادبانی برای ادامه کار در ایران باقی مانده‌اند.
در وزنه‌برداری با این‌که کوروش باقری در تیم‌های ملی حرف اول را می‌زند، تأثیر حضور دستیار مجارستانی او یعنی جورج زالای کتمان ناپذیر است. مشخص نیست آیا فدراسیون وزنه‌برداری توان تمدید قرارداد این مربی زبده را خواهد داشت یا خیر.
در هندبال سانجا پانیچ مقدونیه‌ای همچنان در رأس تیم ملی زنان حضور دارد. اما بنا بر اعلام فدراسیون هندبال، پس از مسابقات آسیایی این مربی نیز برای همیشه بار سفر از ایران را خواهد بست.
رئیس فدراسیون هندبال ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری "فارس" ابراز امیدواری کرده که «موضوع ارز دولتی حل شود تا کمیته ملی المپیک بتواند مربیان خارجی را حفظ کند. ما نمی‌توانیم ارتباطمان را با دنیا قطع کنیم. تجربه و دانش مربیان خارجی برای ما مفید است و باید از آنها بهره ببریم».