برخورد دوگانه‌ی شبکه "الجزیره" به اعتراضات در کشورهای عربی
۱۳۹۰ خرداد ۳, سه‌شنبه
در جریان قیام مردمی در کشورهای شمال آفریقا، بسیاری از ناظران رسانه‌ای معتقد بودند که "الجزیره" به "صدای اعتراض بهار عربی" تبدیل شده است. گزارش‌هایی که این شبکه‌ی تلویزیونی از حرکت‌های اعتراضی در تونس و مصر تهیه می‌کرد، با سرعت در سراسر جهان پخش می‌شدند و نیروی تازه‌ای به معترضان برای ادامه‌ی اعتراض خود می‌بخشیدند.
حضور پررنگ "الجزیره" در "بهار عربی" اما با آغاز حرکت‌های اعتراضی در بحرین، کم‌رنگ‌تر شد. جای خالی "الجزیره" در کنار مردم معترض بحرین، موجی از انتقاد به راه انداخت، آنگونه که حتی یک روزنامه‌ی قطری نوشت، «الجزیره در مخمصه گرفتار شده است».
الجزیره، رسانه‌ای دولتی؟
شبکه‌ی "الجزیره" متعلق به امیر قطر است. شماری از منتقدان رفتار دوگانه‌ی "الجزیره"، این را طبیعی می‌دانند که امیر قطر تاثیر مستقیمی بر برنامه‌های آن بگذارد.
دیوید روبرتز، از "موسسه پژوهشی دفاع و امنیت سلطنتی" (RUSI) معتقد است که کسی از نظر سیاسی الجزیره را کنترل نمی‌کند، اما راهکارهای سیاسی غیرمستقیمی به این شبکه ارائه می‌شود. او می‌گوید: «این طور نیست که امیر قطر تلفن بزند و بگوید: من فلان داستان و بهمان خبر را می‌خواهم. اما گردانندگان "الجزیره" خود را موظف به دنباله‌روی از سیاست‌های دولت قطر می‌دانند.»
دیواری از سکوت
"الجزیره" در برابر این انتقادها سکوت کرده است. در مرکز این شبکه در دوحه کسی حاضر نیست در این باره توضیح دهد یا با رسانه‌های دیگر مصاحبه کند. به نظر می‌رسد که پشت پرده در میان کارکنان شبکه هم اختلاف به‌وجود آمده است.
شماری از خبرنگاران کارکشته که معروف‌ترین آنها قاسم بن جدو است استعفا داده‌اند. آنها معتقدند که "الجزیره" در رابطه با اعتراضات بحرین به اندازه‌ی کافی گزارش نمی‌دهد و در مقابل، بیش از حد به اعتراضات سوریه می‌پردازد.
رئیس شبکه‌ی "الجزیره" اخیرا شماری از برنامه‌های سیاسی پر وجهه را حذف نمود و گردانندگان آنها را اخراج کرد. وی در برابر، تعداد گزارش‌های مستقیم از اتفاقات داغ در کشورهای عربی شمال آفریقا را افزایش داد.
پشتیبانان "الجزیره"
عده‌ای از فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران، انتقاد به "الجزیره" را ناروا می‌دانند و معتقدند که این شبکه برای ادامه‌ی حیات خود باید هشیارانه عمل کند. حسن الانصاری، کارشناس سیاسی و روزنامه‌نگار مقیم دوحه می‌گوید: «از دست کارکنان الجزیره چه‌کاری برمی‌آید؟ آنها باید گزارش بدهند؛ باید به اخبار مصر و سوریه و یمن و کشورهای دیگر بپردازند. به هر حال ناچارند که برای خودشان اولویت‌هایی قائل شوند.»
محسن مرزوق از "بنیاد عربی برای تقویت دموکراسی" هم معتقد است که کارکنان "الجزیره" وظیفه‌ی خطیری به‌عهده دارند. او می‌گوید: «تاریخ نشان خواهد داد که در ایجاد این انقلاب‌ها، شبکه‌ی "الجزیره" نقش بزرگی ایفا کرده است. بقیه‌ی حرف‌ها و انتقادها مسائلی جزیی هستند.»
FP/MDM