برچسب "نفوذ فرهنگی" بر نمادهای آمریکایی در ایران
پس از توافق اتمی، دور جدید آمریکاستیزی با سخنان علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی و متعاقب آن فرماندهان سپاه و سیاستمداران رده پائینتر آغاز شد. از کدام نمادها برای آمریکاستیزی پس از انقلاب در ایران استفاده شدهاند؟
پس از توافق اتمی، دور جدید آمریکا ستیزی با سخنان آیتالله سید علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی و متعاقب آن فرماندهان سپاه و سیاستمداران رده پائینتر آغاز شد. تاکنون آمار متفاوتی از میزان استفاده ایرانیان از شبکههای ماهوارهای ارائه شده و طرحهای بسیاری نیز برای جمعآوری آن از پشتبامها به اجرا درآمده است.
یکی از مهمترین نمادهایی که در سالهای پس از انقلاب از آن برای نمایش ستیز با آمریکا استفاده شده، پرچم این کشور است که در مراسم گوناگون به آتش کشیده یا "لگدمال" میشود.
در سالهای اخیر پوشیدن لباسهایی با پرچم و نمادهای آمریکایی در بین جوانان در ایران رایج شده است. اخیرا سردار ساجدی نیا با تاکید بر اینکه پلیس با متصدیان مغازه یا فروشگاههایی که اقدام به توزیع این گونه البسه کرده یا آن را در معرض دید قرار دهند، برخورد خواهد کرد، گفت: «برابر قانون نظام صنفی نسبت به برخورد و پلمب اینگونه واحدها اقدام خواهد شد». (عکس: شادی در خیابانها پس از توافق هستهای)
پس از پرچم، سفارتخانه مهمترین نماد یک کشور است. پس از حمله به سفارت و گروگانگیری دیپلماتهای آمریکایی، نام سفارت آمریکا در ایران به "لانه جاسوسی" تغییر پیدا کرد. اخیرا هم بر روی دیوار آن سنگنوشتهای با "القاب آمریکا" در سخنان آیتالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران نصب شده است.
اینترنت و شبکههای اجتماعی همچون فیسبوک، توئیتر، اینستاگرام، تلگرام و غیره ابزار تهاجم فرهنگی و جاسوسی آمریکایی محسوب میشوند و بسیاری از آنها مشمول فیلترینگ هستند.
یکی دیگر از نمادهای آمریکاستیزی در ایران که به "سیاست آشپزخانهای آمریکا" شهرت دارد، موضوع رستورانهای زنجیرهای مکدونالد است. گرچه شباهتهای ظاهری برخی رستورانها با مکدونالد در ایران دیده میشود، اما پس از انقلاب اسلامی هیچ شعبهای از این رستوران در ایران وجود نداشته است.
رستوران "KFC" (حلال) که امتیاز آن از ترکیه گرفته شده بود، تنها یک روز پس از افتتاح و به نوشته روزنامه قانون "بدون حکم قضایی" پلمپ شد. این رستوران هم به "سیاست آشپزخانهای آمریکا" نسبت داده میشود.
"عمو سام" از دیگرنمادهایی است که اغلب در مراسم و راهپیماییهای آمریکایی از آن استفاده میشود و عروسک آن "به دار آویخته شده" یا آتش زده میشود.
هالیوود و سینمای آمریکا در نگاه سیاستهای فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران "مخرب" ارزیابی میشود که "بنیادهای اعتفادی، اجتماعی و فرهنگی" را مورد تهاجم قرار میدهد.
در بحث حقوق بشر و دموکراسی هم جای آمریکا خالی نیست و گفتمانی تحت عنوان "حقوق بشر آمریکایی" و "دموکراسی آمریکایی" در ایران در جریان است.
کوکاکولا و پپسی نوشیدنیهایی هستند که از نمادهای آمریکایی محسوب میشوند. پس از انقلاب کارخانههای تولیدکننده این نوشیدنیها در ایران تعطیل و مصادره شدند که البته بعدا با نامهای دیگر و کیفتی که کمتر به مارکهای اصلی شباهت داشت، تولید آن از سر گرفته شد.
در سالهای اخیر تلاشهای بسیاری برای مقابله با "باربی" و بسیاری دیگر از لوازم بازی کودکان که آمریکایی و به عنوان ابزار تهاجم فرهنگی ارزیابی میشوند، صورت گرفته است.
آنچه که در ایران "بیحجابی، بدحجابی، مدگرایی" نامیده میشود نیز در حیطه "جنگ نرم استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا" قرار گرفته است.
شاید نسل جوان ایرانیان از حساسیتهایی که در سالهای نخست انقلاب اسلامی نسبت به استفاده از "کراوات" و "شلوار جین" که از نمادهای آمریکایی و غربی محسوب میشدند، کمتر خبر داشته باشد.
مسئولان ایرانی روز ولنتاین یا جشن "عشاق" را روزی آمریکایی و "نماد تهاجم فرهنگی غرب" میدانند و به شدت با آن مخالفت میکنند. در سالهای گذشته مدیرکل مرکز واردات و امور مناطق آزاد ویژه گمرک با صدور بخشنامهای واردات کالاهای مربوط به ولنتاین را ممنوع اعلام کرده بود. با این حال این ممنوعیتها از علاقه جوانان ایرانی به این روز کم نکرده است.