بهار مونیخ، نمود دگرگون شدن فضای بینالمللی
۱۳۸۷ بهمن ۲۱, دوشنبه"کلنر اشتاتانتسایگر" (Kölner Stadtanzeiger)، روزنامهی آلمانی چاپ کلن، تفسیر خود در مورد کنفرانس امنیتی مونیخ را چنین آغاز کرده است: «در واشنگتن به جای سیاست قدرتمدارانه و خودبزرگبینی ابلهانه، ایدهآلیسم و انتقاد از خود سربرآورده است. جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا، در اجلاس چهل و پنجم کنفرانس امنیتی مونیخ اعلام کرد که ’ما به راهنمایی شما نیازمندیم‘. جیمز جونز، مشاور امنیتی رئیس جمهور آمریکا حتا به خطاهای ایالات متحده اعتراف کرد. تفاوت با اتکا به نفس کسی چون دانلد رامسفلد نمیتوانست از این چشمگیرتر باشد.»
آزمون مونیخ
کنفرانس امنیتی سه روزه در مونیخ در روز جمعه، ۶ فوریه، آغاز به کار کرد. این کنفرانس، که سالی یک بار، آن هم در ماه فوریه، برگزار میشود، بحثگاهی است که به لحاظ تعداد شرکتکنندگان در آن و پستهایی که آنان در کشورها و نهادهای بینالمللی مختلف در اختیار دارند، بینظیر است.
در آستانهی تشکیل آن روزنامهی "هرالد تریبون" (International Herlad Tribune) نوشت که کنفرانس مونیخ صحنهی آزمون بزرگی است برای اوباما، زیرا این کنفرانس نخستین مجمع جهانی بزرگی است که قدرت تازه در واشنگتن در آن فرصت دیدگاههای جهانی خود را به نمایش بگذارد.
تفسیرهای بسیاری از رسانهها حاکی از آناند که همکاران اوباما در نمایششان در مونیخ موفق بودهاند.
تغییر جو
روزنامهی "فرانکفورتر روندشاو" (Frankfurter Rundschau) در گزارشش در مورد کنفرانس امنیتی مونیخ از قول ولفگانگ ایشینگر، سرپرست این کنفرانس، نوشته است که «ما درست پیامی را ارائه میکنیم، که من خود آرزویش را داشتم.» آرزوی او، که پیشتر سفیر آلمان در آمریکا بوده است، تغییر جو جهان و گرم شدن مناسبات بینالمللی است.
مفسران، سخنرانی جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا، در مونیخ را یکی از شاخصهای بارز این دگرگونی دیدهاند. او در مونیخ با صراحت گفت که «عصر جدید»ی آغاز شده است. او گفت که آمریکا خواهان رفاقت واقعی با اروپا است، در خاورمیانه "راه حل دو دولت" را راهحلی میداند که مدتهاست تحقق آن الزامی شده است و با روسیه خواهان گفتوگو و همکاری است. او در مورد روابط آمریکا و ایران نیز راه حل گفتوگو را پیش گذاشت.
بهار مونیخ
"نویه تسورشر تسایتونگ" (Neue Zürcher Zeitung)، روزنامهی آلمانیزبان چاپ زوریخ، نوشته است که با وجود هوای زمستانی ایالت بایرن، که مونیخ مرکز آن است، فضا در کنفرانس امنیتی بهاری بوده است. مفسر این روزنامه این برداشت را دارد که اکنون، خاصه در اروپا، سیاستمداران رو به جلو نگاه میکنند و به آیندهای مینگرند که جابجایی قدرت در واشنگتن نوید آن را میدهد. در سیاست هوا بهاری است، با اینکه در اقتصاد هنوز چشمانداز خروج از دورهی یخزدگی هویدا نشده است.
انتظار اروپاییها
اروپاییها با شادی بسیار قول آمریکاییها به همکاری و رفاقت را تکرار میکنند. مفسران مدام این موضوع را یادآور میشوند که در دورهی پیشین، آمریکا نخست دردسر میآفرید، و بعد از اروپا میخواست در آن مشارکت جوید. اروپا اکنون میخواهد در مورد هر مسئله از ابتدا نظر دهد و به عنوان شریکی همتراز دیده شود.
جو بایدن در سخنرانی خود در مونیخ گفت: «با هم، هر جا که بتوان − تنها، هر جا که لازم باشد.» او این سخن را خطاب به اروپاییها گفت. روزنامهی "دی ولت" (Die Welt) یادآور میشود که این سخن، اصل اعلام شدهی سیاست خارجی آمریکا در دورهی آغازین ریاست جمهوری بیل کلینتون بوده است. این اصل هنوز جای تفسیر دارد. مفسران بسیاری نوشتهاند که باید دید در عمل چه میشود.
از زمستان تا بهار
"آلگماینه تسایتونگ" (Allgemeine Zeitung)، روزنامهی آلمانی چاپ شهر ماینتس، از کنفرانس دو سال پیش در مونیخ یاد کرده است. به نظر این روزنامه در کنفرانس چهل و سوم، میشد شاهد شروع فصل یخ در روابط بینالمللی بود. در این کنفرانس، پوتین که در آن هنگام رئیس جمهور روسیه بود، به شدت به غرب تاخت، درست انگار که فضا فضای جنگ سرد است. مفسر "آلگماینه تسایتونگ" فکر میکند که اینک آن زمستان به سر رسیده و بهار آغاز شده است. او این تحول را با «فلسفهی صلح» باراک اوباما توضیح میدهد.
اوبامای صلحخواه اما با مسائل جنگی مواجه است که مفسر "آلگماینه تسایتونگ" آنها را به دستگاه دولتی بوش برمیگرداند، انگار که تاریخشان با بوش آغاز شده است و ربطی به آرایش قوای جهانی و نقش تاریخی آمریکا ندارند. به نظر مفسر"آلگماینه تسایتونگ" اوباما ناچار است که وضعیت را در افغانستان و عراق به سرانجام برساند و در این رابطه به امنیت نظامی توجه ویژهای کند. خلاصهی کلام مفسر این است که: «امنیت نظامی همه چیزی نیست، اما بدون امنیت نظامی بازسازی مدنی ناممکن است.» بوش هم البته جز این استدلال نمیکرده است.
شانس موفقیت
"خبرگزاری آلمان" گزارشی در مورد انتخابات اسرائیل را چنین آغاز کرده است: «باراک اوباما خواهان "چرخش" در سیاست خارجی است، امری که مستلزم به جریان افتادن روند صلح در خاورمیانه است. اما در کاخ سفید این نگرانی وجود دارد که پیروزی بنیامین نتانیاهو، ملیگرای محافظهکار، ممکن است چشمانداز حل مسئلهی میان اسرائیلیها و فلسطینیها را تیره و تار کند.»
عدم موفقیت در افغانستان نیز ممکن است "فلسفهی صلح" را بیچشمانداز سازد و نیز پیش نرفتن خط مشی جدید برقراری رابطه با دولت ایران. این مورد آخر به تهران نیز بستگی دارد و مسئولیتش فقط متوجه واشنگتن نیست. خاویر سولانا ، دیپلمات ارشد اتحادیهی اروپا، پس از دیدار با علی لاریجانی در حاشیهی کنفرانس مونیخ با اشاره به آمادگی آمریکا برای گفتوگوی مستقیم و بیقید وشرط گفته است، دولتمردان ایران بایستی درک کنند که «تغییراتی رخ داده و آنان باید از این شانس بهره برند.» بهرهگیری تهران از این شانس، بر شانس موفقیت برای ورود به یک "عصر جدید" در مناسبات بینالمللی میافزاید.