تاثیر نوسان بهای ارز و طلا بر بازار و دولت
۱۳۹۲ مهر ۱, دوشنبه
روزهای پایانی شهریور ماه بهای هر دلار آمریکا به زیر سه هزار تومان و قیمت سکه طلا به زیر یک میلیون تومان رسید. کارشناسان علت اصلی این وضعیت را خوش‌بینی به سیاست خارجی دولت یازدهم ارزیابی می‌کنند که تنش‌زدایی در روابط بین‌المللی را وعده داده است.
"قیمت واقعی هر دلار آمریکا چقدر است و سیر نزولی قیمت‌ها تا کجا ادامه خواهد داشت؟" این پرسشی است که این روزها در ایران زیاد مطرح می‌شود و کارشناسان نیز برای آن پاسخ‌های متفاوتی دارند.
ثبات مصنوعی بهای دلار
صرافان بازار تهران روز شنبه هر دلار آمریکا را ۲۸۹۰ تومان می‌فروختند که کمترین قیمت در یک سال گذشته بود. اول مهر ماه بهای دلار با اندکی افزایش به ۲۹۳۰ تومان رسید.
سقوط قیمت ارزهای مهم خارجی با اعلام پیروزی حسن روحانی در انتخابات ۲۴ خرداد آغاز شد. پیش از انتخابات بهای هر دلار به ۳۴۰۰ تومان رسیده بود.
در دهه هشتاد خورشیدی، به ویژه در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد درآمدهای نفتی ایران به شدت افزایش یافت و دولت برای تسهیل واردات قیمت دلار را به شکل مصنوعی ثابت نگه داشت.
با شدت گرفتن تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی درآمد ارزی دولت رو به کاهش گذاشت و از سال ۱۳۹۰ انتقال منابع حاصل از فروش نفت به داخل نیز هر روز با مشکلات بیشتری روبرو می‌شد.
تطبیق قیمت ارز با واقعیت
عباس شاکری، استاد کرسی اقتصاد کلان دانشگاه علامه طباطبایی می‌گوید: «یک بررسی ساده نشان می‌دهد که از سال ۱۳۳۸ تا ۵۷ نرخ ارز ۷۰ ریال بود، با این نرخ و با محاسبه نرخ تورم داخل و خارج به نرخ ۱۸۰۰ تومان در برابری ریال و دلار می‌رسیم.»
خبرگزاری ایسنا اول مهرماه از قول شاکری نوشت: «پایین‌آمدن قیمت دلار در روزهای اخیر این احتمال را پدید آورده که نرخ بازار به نرخی که دولت تعیین کرده است نزدیک شود و در واقع یک تک‌نرخی غیربرنامه‌ریزی‌شده برای کشور به وجود می‌آید.»
بهای دلار مبادله‌ای در حال حاضر ۲۴۷۰ تومان تعیین شده است. با این همه رئیس جدید بانک مرکزی با نظر شاکری مخالف است و می‌گوید، افزایش قیمت ارز در یک سال گذشته منطقی بوده.
ولی‌الله سیف اوایل شهریور ماه اعلام کرد: «هر سال باید به نحوی اقدام شود که قیمت ارز خود را با واقعیت‌ها تطبیق دهد، اینکه هم اکنون نرخ ارز در بازار آزاد به ۳ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده است، نرخ بی‌راهی نیست.»
«تثبیت قیمت بین ۳۰۰۰ تا ۳۲۰۰ تومان»
سعید لیلاز کارشناس مسائل اقتصادی، ۳۱ شهریور به پایگاه خبر خرداد گفت: «پیش بینی در خصوص قیمت دلار خیلی سخت است اما آنچه عاقلانه است اینكه دلار به زیر ۳ هزار تومان نخواهد رسید و قیمت نهایی بین سه هزار تا سه هزارو دویست تومان تثبیت خواهد شد.»
با کاهش شدید ارزش ریال بسیاری از شهروندان برای حفظ دارایی‌هایی خود به خرید ارز و سکه رو آوردند. میزان ارزهای خانگی تا ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
لیلاز فروشندگان اصلی ارز در روزهای گذشته را "سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای" می‌خواند که برای حفظ ارزش دارایی‌های خود از ریال به دلار روی آورده بودند و اکنون که روند را کاهشی می‌بینند، اقدام به فروش دلارهایشان کرده‌اند. او می‌افزاید "البته بهبود و احیای درآمدهای نفتی و مذاكرات اخیر رییس جمهور نیز در این كاهش قیمت بی‌تاثیر نبوده است. لذا شاید بتوان این كاهش قیمت را روانی دانست."
علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد و دارایی چندی پیش وعده داد که دولت یازدهم نوسان‌های شدید ارز را کاهش دهد. او تاکید کرد که سیاست یکسان سازی بهای ارز نیز "همگام با کنترل تورم در یک فرآیند تدریجی" اجرا خواهد شد.
با توجه به سخنان رئیس کل بانک مرکزی و دیگر مسئولان اقتصادی، به نظر می‌رسد دولت یازدهم از سقوط بهای دلار به زیر سه هزار تومان استقبال نمی‌کند.