"تبادل زندانیان" میان ایران و فرانسه؟

پس از گذشت نزدیک به دو دهه از قتل شاپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر محمدرضا پهلوی، به دست علی وکیلی‌راد، این تبعه‌‌ی ایرانی روز سه شنبه (۱۸ مه) وارد ایران شد. علی وکیلی‌راد در سال ۱۹۹۴، سه سال پس از قتل شاپور بختیار به وسیله‌ی ضربات چاقو در پاریس، به تحمل ۱۸ سال حبس محکوم شد.

هر چند دادستان فرانسه اظهار داشت که این آزادی به دلیل احراز شرایط از سوی این زندانی بوده است، اما همزمانی این اقدام با آزادی کلوتیلد ریس، تبعه فرانسوی که پس از انتخابات سال گذشته در ایران بازداشت شد، تردیدها را در مورد "مبادله زندانیان" میان ایران و فرانسه افزایش داده است.

به نوشته‌ی روزنامه‌‌ی "نویه تسورشر تسایتونگ" چاپ سوییس، همزمانی آزادی این دو زندانی ایرانی و فرانسوی را، در حالی که روابط میان دو کشور در تیره‌ترین وضعیت ممکن در طی سال‌های اخیر است، نمی‌توان تنها "یک حادثه" تلقی کرد. فرانسه یکی از کشورهایی بوده که همواره سخت‌ترین مواضع را در برابر برنامه‌های هسته‌ای ایران اتخاذ کرده است.

افزون بر آن نفوذ گسترده‌ی ایران در آفریقا، به ویژه ایجاد روابط با کشورهایی نظیر کومور که تا سالیان متمادی جزو مستعمره‌های فرانسه بوده است، و همچنین افزایش حضور نظامی فرانسه در خلیج فارس، دست به دست هم داده‌اند تا تهران و پاریس چندان روابط گرم و ویژه‌ای با یکدیگر نداشته باشند، هرچند که با آزادی‌های اخیر (علی وکیلی‌راد و مجید کاکاوند از زندان‌های فرانسه) نشانه‌هایی دال بر رفع تنش میان دو کشور به چشم می‌خورد.

نشانه‌های رفع تنش

با این حال حسن قشقاوی، معاون امور كنسولی وزارت امور خارجه ایران که به هنگام ورود علی وکیلی‌راد در فرودگاه حضور داشت، صدور حکم آزادی این زندانی ایرانی را متعلق به بهمن ماه سال گذشته خواند که تازه "دو روز قبل" با حكم وزير كشور فرانسه به اجرا در آمده است. در همین راستا نیز وی هر گونه ارتباطی را میان آزادی کلوتیلد ریس و علی وکیلی‌راد رد کرد. قشقاوی گفت: «حكم آزادی مشروط وكيلی‌راد بهمن ماه صادر شده و همه پروسه دادگاه علنی بوده است... حكم آزادی مشروط وكيلی‌راد در ۱۱ بهمن به خاطر رفتار بسيار ارزشمندی بود كه وی در زندان داشت و طبق قانون فرانسه كسی كه رفتار شايسته‌ای داشته باشد و از آن اعلام رضايت شود، آزاد می‌شود.»

در روزهای اخیر بازداشت و پس از آن آزادی کلوتیلد ریس ابعاد دیگری یافت. موریس دوفرس، نایب رییس پیشین سازمان ضدجاسوسی فرانسه، در اظهاراتی مدعی شد که کلوتیلد ریس که زبان فارسی را نیز به روانی صحبت می‌کند، رابط سازمان ضدجاسوسی فرانسه بوده است. او مدعی شد که کلوتیلد ریس برای این سازمان اطلاعات لازم را در رابطه با سیاست داخلی و برنامه‌های اتمی ایران جمع‌آوری می‌کرده است. این ادعا به سرعت و قویا از سوی دولت فرانسه و همچنین سازمان ضدجاسوسی این کشور رد شد و دولت فرانسه از موریس دوفرس شکایت کرد.

بعد دیگر این قضیه به نوشته‌ی روزنامه‌ی "نویه تسورشر تسایتونگ" آشکار شدن اطلاعات معتبری است که نشان می‌دهند رایزنی‌ها میان پاریس و تهران برای رفع کشمکش‌های اخیر جریان دارد. نکته‌ی قابل توجه در این میان این است که این رایزنی‌ها نه همانند آنچه پیش‌تر آشکار شده بود، از طریق سنگال، بلکه از طریق قطر صورت می‌گیرد و این کشور رابط میان محمود احمدی‌نژاد و نیکولا سارکوزی است.

SN/BB