تحصیل حق است نه امتیاز؛ نگاهی به سرنوشت دانشجویان ستاره‌دار

ورودی سال ۱۳۸۴ دانشگاه علامه رشته زبان و ادبیات فارسی است. سال ۸۶ به گفته خودش طی اعتراضات متعدد به سیاست‌های حاکم بر کشور در دوره اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد و بابی که دولت او برای بستن انجمن‌های دانشجویی باز کرده بود، دو ترم از تحصیل محروم شد.

بر اساس قوانین جاری، دانشگاه تنها حق دارد دو ترم دانشجویی را از تحصیل محروم کند و برای بیشتر از دو ترم محرومیت باید از وزارت علوم مجوز بگیرد اما دانشگاه علامه بدون نظر وزارت علوم محرومیت از تحصیل مجید دری را دو ترم دیگر تمدید کرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در اعتراض به این اقدام غیرقانونی، مجید دری به همراه مهدیه گلرو، صادق شجاعی و سعید فیض‌الله‌زاده که شرایطی مشابه داشتند در دانشگاه علامه دست به تحصن زدند که منجر به دستگیری هر چهار نفر آنها شد.

این گروه پس از آزادی با قرار وثیقه، با همکاری چند دانشجوی دیگر از جمله ضیا نبوی شورای دفاع از حق تحصیل را تشکیل دادند.

با شروع اعتراضات مردمی به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸، مجید دری، مهدیه گلرو و ضیا نبوی دستگیر شدند. گلرو به دو سال و چهار ماه، دری به هفت سال زندان در ایذه و نبوی به ۱۰ سال حبس در تبعید محکوم شدند.

در مدتی که مجید دری در زندان بود طی نامه‌ای به او اعلام شد که به دلیل حضور نداشتن در کلاس‌ها و عدم پیگیری، از دانشگاه اخراج شده است. این در حالی است که او در حال گذراندن دوران حبس خود در زندان‌های مختلف از تهران و اهواز تا ایذه و بهبهان بود.

در نهایت، مجید دری در سال ۱۳۹۳ از زندان آزاد شد و از همان زمان به همراه مهدیه گلرو پیگیری برای باز پس گرفتن حق تحصیلش را آغاز کرد. این دو دانشجوی محروم از تحصیل به طور مرتب با پلاکاردهایی در دست مقابل وزارت علوم تحصن می‌کنند.

روند ستاره‌دار شدن متوقف نشده است

مهدیه گلرو که تنها چند واحد درسی به پایان درس و دریافت مدرک لیسانسش باقی مانده بود در نهایت نتوانست این مدرک را از دانشگاه علامه که چهار سال در آنجا تحصیل کرده بود بگیرد و مدرک کارشناسی‌اش را از دانشگاه پیام نور دریافت کرد.

او امسال در توییترش اعلام کرد که در کنکور کارشناسی ارشد شرکت کرده و هنوز پیامی مبنی بر ممنوعیت از تحصیل دریافت نکرده است.

این اتفاق برای ضیا نبوی نیز افتاد. او که بهمن ۱۳۹۶ پس از هشت سال حبس از زندان آزاد شد توانست در کنکور کارشناسی ارشد با رتبه‌ای بالا قبول شود. مجید دری اما می‌گوید ممنوعیت از تحصیل در این مرحله مشخص نمی‌شود باید یکی دوماه صبر کرد و در مرحله انتخاب رشته دید که آیا به این دو دانشجوی ستاره‌دار اجازه انتخاب رشته و ورود به مرحله کارشناسی ارشد داده می‌شود یا خیر.

او می‌گوید: «سال پیش ۱۵۰ نفر را ستاره‌دار کردند ولی با اعتراض و تحصن تقریبا مشکل همه حل شد اما روند از بین نرفت یعنی چیزی که ما به شدت دنبالش بودیم این بود که روند ستاره دار شدن از بین برود که هیچوقت این اتفاق نیفتاد و نمی‌دانم امسال چه روش و منشی را پیش خواهند گرفت.»

مهدیه گلرو نیز در توییتی در این باره نوشته: «وزارت علوم قول داده است كسی در اين دولت ستاره‌دار نشود (اما نمی‌‌تواند مشكل سال‌های قبل را حل كند) مسيرهای پيگيری روشن است و نماينده‌ها قول همكاری داد‌ه‌اند، اجازه ندهيد به راحتی شما را از حق تحصيل محروم كنند.»

ممنوعیت از تحصیل؛ رسمی ۴۰ ساله

موضوع ممنوعیت از تحصیل در تمامی ۴۰ سال پس از انقلاب اسلامی در ایران وجود داشته است. بزرگترین گروهی که مشمول این تضییع حق شده‌اند بهاییان هستند که تنها به دلیل اعتقاد مذهبی‌شان از تحصیل در دانشگاه‌های ایران محرومند.

حالا چند سالی است که این روند دامان سایر دگراندیشان را هم گرفته است، از دانشجویانی که فعالیت سیاسی می‌کنند تا دراویش گنابادی. به قول مجید دری با این روش، تحصیل که یک حق است به یک امتیاز تبدیل شده است.

مجید دری در پیگیری‌هایی که کرده از سوی وزارت علوم به او قول داده شده که تا شهریور تکلیفش معلوم شود یعنی یا به او اجازه ادامه تحصیل بدهند و یا کتبا به او اعلام کنند که چرا و به چه دلیلی مانع تحصیل او شده‌اند.

او می‌گوید: «الان از وزیر تا پایین همه می‌گویند ما با تحصیل تو موافقیم و مورد تو در کمیسیون موارد خاص هم مطرح شده و همه موافقت کردند اما استعلام گرفتیم و باید جواب استعلام بیاید تا به تو جواب بدهیم. استعلام گرفتن وزارت علوم از یک نهاد امنیتی برای درس خواندن یک دانشجو اشتباه محض و مطلق است. نیروی امنیتی در دانشگاه حق دخالت ندارد، شما باید در مقابل این روند بایستید نه اینکه دم به دمشان بدهید.»

"قرار بود الگو باشم اما شدم آینه عبرت"

نکته دیگری که مجید دری به آن اشاره می‌کند، نبودن هم‌‌کاری و هماهنگی بین محرومین از تحصیل است. او می‌گوید بسیاری از دوستانش که همین مشکل را دارند ترجیح می‌دهند تا با لابی‌گری مسئله‌شان را حل کنند و نه با اعتراض.

او می‌گوید: «من با چندتا از دوستانی که ستاره‌دار بودند و از نزدیک می‌شناختمشان صحبت کردم و گفتند ما اگر بخواهیم این موضوع را رسانه‌ای کنیم و اعتراض کنیم تهش می‌شویم مثل تو. حالا چه کاری است؟ صدایش را در نمی‌آوریم، اینها هم به ما قول مساعد دادند که با یک تعهد تحصیلمان را ادامه دهیم.»

مجید دری با خنده می‌گوید: «من قرار بود الگو شوم اما شدم آینه عبرت.»

به گفته حقوق‌دانان، حق تحصیل حقی ذاتی است و نه اجتماعی بنابراین قابل سلب شدن نیست. حتی بسیاری از زندانیان از داخل زندان و از راه دور مشغول ادامه تحصیل هستند. اما این رسم ۴۰ ساله جمهوری اسلامی در محروم کردن افراد از این حق، گویا سر باز ایستادن ندارد.