«تحولات یمن نباید ایران را رویاروی کشورهای عربی قرار دهد»
۱۳۹۴ فروردین ۱۱, سه‌شنبه
کارشناس ارشد وزارت خارجه و سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی حمله عربستان سعودی و هم‌پیمانش به یمن را پیامد اشتباه محاسباتی شبه‌نظامیان "انصارالله" و حامیان خارجی آنها ارزیابی می‌کند.
جاوید قربان‌اوغلی روز دوشنبه، دهم فروردین به سایت "جماران" گفت: «تهاجم عربستان به یمن، در قالب امنیت آن کشور و رقابت‌های هژمونیک منطقه‌ای است که به دلیل نپختگی بازیگران داخل یمن و حامیانش و نداشتن درک درستی از تحولات منطقه، متاسفانه به یک جنگ تمام عیار تبدیل شده که سرانجام آن نیز مشخص نیست.»
شورشیان "انصارالله" به رهبری سران طایفه حوثی سپتامبر گذشته پایتخت یمن، صنعا را اشغال کردند و پس از فرار رئیس جمهور، عبدربه منصور هادی به عدن به سوی این شهر هجوم آوردند.
بیشتر بخوانید: حمله عربستان به یمن، اعتراض ایران، پشتیبانی فلسطین، ترکیه و غرب
«دست ایران در تحولات یمن»
جمهوری اسلامی مهمترین حامی گروه انصارالله به‌شمار می‌رود و از سوی کشورهای عربی، آمریکا و ترکیه متهم به دخالت مستقیم در ناآرامی‌های یمن شده است.
ایران پشتیبانی از اقلیت شیعه یمن را انکار نمی‌کند، با این همه مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه سه‌شنبه (۳۱ مارس/ ۱۱ فروردین) برخی ادعاها مبنی بر ارسال اسلحه توسط ایران به یمن را "ساختگی و کذب محض" خواند.
قربان‌اوغلی با نادرست خواندن تبلیغات جمهوری اسلامی علیه مداخله عربستان در یمن و سکوت جامعه جهانی گفت: «متاسفاته عملکرد تبلیغاتی ما در تحولات یمن به گونه‌ای است که گویی ما بخشی از این منازعه هستیم و ما را در عمل درگیر جنگ نشان می‌دهد.»
سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی به "جماران" گفته است: «بر کسی پوشیده نیست که ایران دست نیرومندی در تحولات این کشور دارد و علاوه بر آن، ایران از زمان تسلط انصار بر صنعا بی‌هیچ پرده‌پوشی خود را وارد مناقشه یمن کرد.»
بیشتر بخوانید: بازیگران اصلی جنگ خونین قدرت در یمن
حوثی‌ها در دام عربستان
قربان‌اوغلی معتقد است که با توجه به حمایت ایران از شبه‌نظامیان انصارالله باید دخالت عربستان در این کشور را "نوعی جنگ عربستان علیه توسعه نفوذ ایران در منطقه جزیره‌العرب" ارزیابی کرد.
حوثی‌های یمن پیروان مذهب زیدی، از فرقه‌های شیعه هستند و تا پیش از کودتای ۱۹۶۲ بر شمال این کشور سلطنت می‌کردند.
دیپلمات پیشین وزارت خارجه می‌گوید، حوثی‌ها و دیگر گروه‌های شیعه متمایل به ایران با تصرف صنعا می‌توانستند پس از شش دهه بار دیگر به یکی از بازیگران تاثیرگذار یمن تبدیل شوند، اما "اشتباه محاسباتی آنها را وارد دامی کرد که عربستان برای آنان گسترده بود".
سایت "جماران" از قول قربان‌اوغلی نوشت: «نمی‌توان از این نکته غافل شد که ایران می‌توانست به جای جار و جنجال و حمایت علنی که حساسیت‌های بسیاری را برانگیخت با تدبیر به متحدان حوثی خود در راستای تثبیت و نهادینه کردن و مشروعیت دادن به دستاوردهای نظامی و تبدیل آن به اهرم قدرت و فشار سیاسی، مشاوره بدهد.»
بیشتر بخوانید: ۳۵ سالگی سپاه؛ پاسداران "ولایت مطلقه فقیه"
نقش سپاهیان در سیاست خارجی
کارشناس ارشد وزارت خارجه در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی علت اصلی این ناتوانی را "کاهش نقش وزارت امورخارجه در موضوعات سیاست خارجی در دولت قبل، سپرده شدن پرونده‌های مهم روابط خارجی به نهادهای دیگر" عنوان کرد.
جاوید قربان‌اوغلی در ادامه گفت‌وگوی خود با وبسایت "جماران" می‌افزاید: «انتظار می‌رفت که در این شرایط که دکتر ظریف به طور تمام وقت درگیر این پرونده است، مسولان مربوطه در بخش منطقه‌ای وزارت خارجه و همچنین دیگر نهادهای سیاستگذار، حساسیت لازم را برای مدیریت تحولاتی که در یمن رخ می‌دهد، لحاظ می‌کردند و تحولات این کشور را فقط از منظر نظامی – امنیتی و دریچه دستاوردهای زودگذر داخلی آن کشور ارزیابی نکنند و به متحدان حوثی توصیه کنند از دست زدن به اقداماتی که فرصت مداخله نظامی عربستان به عنوان ائتلافی متشکل از کشورهای منطقه را فراهم می‌کند، اجتناب کنند.»
به گفته قربان‌اوغلی، «متاسفانه مسولین پرونده مربوطه [پرونده یمن و حوثی‌ها] به توصیه‌ها و هشدارهای کارشناسان وزارت خارجه وقعی ننهادند.»
مهمترین نهاد تاثیرگذار در سیاست خارجی جمهوری اسلامی سپاه پاسداران محسوب می‌شود که از طریق واحد برون‌مرزی خود، سپاه قدس به نقش‌آفرینی در کشورهای منطقه می‌پردازد.
مسئولان ارشد جمهوری اسلامی بارها به طور آشکار اعلام کرده‌اند که خطوط کلی سیاست خارجی ایران را رهبر این کشور علی خامنه‌ای ترسیم می‌کند که فرماندهی کل نیروهای مسلح را بر عهده دارد.
مطابق اسناد افشا شده توسط "ویکی‌لیکس"، قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس در سال ۲۰۰۸ به دیوید پترائوس، فرمانده وقت نظامیان ایالات متحده در عراق پیام داده که هدایت سیاست‌های ایران تا جایی که به افغانستان، لبنان، عراق و باریکه غزه مربوط می‌شود بر عهده‌ی او قرار دارد.
این "هدایت" شامل شمار دیگری از کشورها از جمله سوریه و یمن نیز می‌شود که درباره ابعاد آن اسناد و گزارش‌های فراوانی منتشر شده است.
قربان‌اوغلی هشدار می‌دهد که تحولات یمن نباید ایران را "درگیر معضل دیگری در منطقه کند و همه کشورهای عربی را رو در روی ما قرار دهد".