تداوم قدرت در روسیه

کسی از نتیجه انتخابات روسیه تعجب نکرده است. حتی باید گفت که پیش از انتخابات می‌دانستند که نتیجه چه خواهد بود. رییس جمهور جدید روسیه دیمیتری مدویدف است. و در آینده نزدیک هم باز بی‌آنکه حیرت کنیم خواهیم دید که ولادیمیر پوتین به عنوان نخست وزیر روسیه منصوب خواهد شد.

این همه هیچ ربطی دیگر به روش و عملکردی دمکراتیک ندارد، چون اصولا امکان واقعی برای انتخاب در روسیه وجود نداشته است. مردم روسیه تنها فراخوانده شده بودند تا جانشینی را تایید کنند که پوتین برای خود تعیین کرده بود و البته مردم این انتظار را برآورده کردند. مردم روسیه به این بازی غریب برای حفظ قدرت با بردباری واکنش نشان دادند و نیز با امید به اینکه همه چیز همان گونه بماند که بود.

بسیاری بر این گمان‌اند که پوتین برای روسیه رفاه و ثبات به ارمغان آورده است. آنها مایلند که وضعیت در دوره ریاست جمهوری مدویدف به همین صورت که هست باقی بماند. و دولت روسیه می‌تواند همزمان ادعا کند که طبق قوانین عمل کرده و جهانیان شاهد وفاداری دولت به قانون اساسی بوده‌اند.

اکنون همه چشم‌ها متوجه دمیتری مدویدف ۴۲ ساله است. محورهای اصلی سیاست او چه خواهد بود؟ آیا او که سیاستمداری جهان‌دیده و متمایل به غرب به شمار می‌رود، زنگ لیبرالیسم، ایجاد فضای آزاد را، در روسیه به صدا درخواهد آورد؟ آیا ممکن است که او به زودی خود را از قید پوتین رها سازد؟

نمی‌دانیم و این موضوع جای شک هم دارد. تا کنون نشانه‌ای دال بر آن وجود نداشته است که مدویدف بخواهد تغییر مسیر بدهد. مدویدف، این دست‌پرورده سیاسی پوتین، در طول مبارزات انتخاباتی هم بیشتر در سایه و حاشیه قرار گرفته بود. البته او متعلق به نسل دیگری است و برخلاف پوتین با محافل امنیتی روسیه کار نمی‌کرده است.

مدویدف در آینده در راس حکومتی قرار خواهد گرفت که هشت سال تمام با پوتین شکل گرفته و می‌توان گفت که بخشی از آن هم با پوتین از شکل افتاده است. در این مدت نهادهای دمکراتیک و مبتنی بر حق تضعیف شدند، بر جامعه مدنی لگام زده شد و ماموران اطلاعاتی و امنیتی صحنه‌های سیاست و اقتصاد را میدان تاخت و تاز خود قرار دادند.

معجزه اقتصادی‌ای که بنام پوتین تمام شده و از آن ستایش می‌شود تنها بر پایه‌ صادرات نفت و گاز است. این معجزه اقتصادی معدود افرادی را بس ثروتمند کرده و بسیاری را در فقر نگاه داشته است. بنابراین کار بسیار زیادی در انتظار رییس جمهور جدید روسیه است که می‌تواند از فرصت استفاده کرده به گسترش عدالت کمک کند و نیز به بهبود روابط سیاسی با اروپا و امریکا.

اما مدویدف با نخست وزیری به نام پوتین همکاری خواهد داشت. این وضعیت برای مناسبات حاکم در روسیه غیرمتعارف است. آیا پوتین واقعا می‌تواند قبول کند که در آینده مدویدف حقوق و اختیارات بیشتری نسبت به او داشته باشد؟ کسی که حین مبارزه انتخاباتی مشاهده کرده باشد که چگونه پوتین، و نه جانشین او، راهکارهای بزرگ آینده را طرح‌ریزی می‌کند، در این مورد تردید خواهد داشت.

تا این حد روشن است که روسیه بخاطر تاریخ خود نمی‌تواند به راحتی به تحول در جهت دموکراسی بیشتر دست پیدا کند. و شاید همه ارزشها و بینشهای غربی در این کشور بزرگ همسایه اروپا قابل استفاده نباشند. نباید بی‌صبری کرد، باید تحمل داشت. باید آرزو کنیم که مردم روسیه به خواستشان برسند، خواستی که در پیوند با این انتخابات ریاست جمهوری است و آن همانا امید به آینده‌ای بهتر است.