ترکیه در مناقشه اسرائیل و حماس چه موضعی دارد؟
۱۴۰۲ مهر ۱۶, یکشنبه
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام کرد که کشورش وارد جنگ شده است. به دنبال اعلان جنگ متقابل، رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، خواستار خویشتن‌داری دو طرف شد.
پس از حملات شبه‌نظامیان حماس به اسرائیل، اردوغان طی سخنانی در روز شنبه ۱۵ مهر (۷ اکتبر) در کنگره "حزب عدالت و توسعه" از طرفین خواست تا از اقدامات تنش‌زا دوری کنند.
روز گذشته هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، با همتای آمریکایی‌اش آنتونی بلینکن و برخی دیگر از همتایان خود در کشورهای حوزه خلیج فارس، تلفنی در مورد آخرین تحولات درگیری‌ها گفت‌وگو کردند.
در بین این تماس‌ها اما گفت‌و‌گوی او با ریاض‌المالکی، وزیر خارجه تشکیلات خودگردان فلسطینی و امیر عبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، حائز اهمیت است.
وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای نوشت که آنکارا از خشونت و تنش به‌وقوع پیوسته "عمیقا نگران" است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در بیانیه وزارت خارجه ترکیه اشاره شده که آنکارا برای بازگرداندن هر چه سریع‌تر آرامش به منطقه اهمیت زیادی قائل است و تلفات غیرنظامیان را به شدت محکوم می‌کند.
آیا آنکارا قصد میانجی‌گری دارد؟
به نظر می‌رسد دولت اردوغان با توجه به نزدیکی‌اش به هر دو طرف درگیری، قصد دارد با میانجی‌گری، قدرت دیپلماسی خود را در جهان به نمایش بگذارد. ترکیه پس از دو دهه مناسبات سرد با اسرائیل، اخیرا توانست روابط خود را با این کشور بهبود بخشد.
دولت ترکیه تمایل زیادی به میانجی‌گری بین کشورها دارد و همانطور که در جنگ اوکراین و روسیه نیز دیده شد، آنکارا تاکنون توانسته است تا حدی در مسئله غلات موفق عمل کند.
سیاستمداران ترکیه می‌گویند که به دنبال صلح و ثبات در منطقه هستند. در همین زمینه اخیرا هاکان فیدان مقاله‌ای در رابطه با چشم‌انداز سیاست خارجی آنکارا در "قرن ترکیه" نوشت که در آن هدف این کشور از کمک به صلح و امنیت در منطقه را "رفع عناصر تهدید و مبارزه با چالش‌ها و مشکلات" و بررسی و یافتن فرصت‌ها برای مدل‌های همکاری سیاسی عنوان کرده است.
واکنش مطبوعات
درگیری میان اسرائیل و حماس حساسیت رسانه‌های این کشور را نیز برانگیخت. روزنامه "ترکیه" درگیری اسرائیل و فلسطینیان را به "حمام خون خاورمیانه" تشبیه کرد.
همچنین ایلنور چویک، ستون‌نویس روزنامه "ینی بیرلیک" در مقاله‌ای نوشت که اسرائیل به "بدترین شکل ممکن" غافلگیر شده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
او ادامه داد که حماس این حمله را با مخفی‌کاری بسیار طراحی کرده و هماهنگی بسیار خوبی انجام داده است، اما سرانجام اسرائیل می‌تواند از این بحران بیرون آید، زیرا حماس قدرت و ظرفیت ادامه حملات را ندارد.
ابراهیم کاراگول، سردبیرسابق روزنامه "ینی شفق" ترکیه در واکنش به درگیری‌های نوار غزه در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت که در آینده ممکن است رقابتی "باورنکردنی" بین ترکیه، ایران، روسیه، آمریکا و اروپا آغاز شود. کاراگول همچنین نوشت که اکنون با "وضعیتی بسیار حادتر از ۱۱ سپتامبر" مواجه هستیم.
فاتح آلتایلی، روزنامه‌نگار و مجری مطرح تلویزیونی، در صفحه اجتماعی ایکس با انتقاد از عملکرد حماس نوشت: «هر کس وحشی‌گری حماس را تشویق کند احمق است.». او همچنین این رفتار حماس را به ضرر فلسطینی‌ها دانست.
واکنش شهروندان ترکیه
در بسیاری از شهرهای ترکیه شهروندان این کشور پرچم های ترکیه و فلسطین را به اهتزاز در آوردند و شعارهایی در حمایت از حماس سر دادند.
شهروندان در استانبول نیز کنار مسجد فاتح گرد هم آمدند. این گردهمایی که شعارهایی به زبان عربی در آن پرچم عثمانی برافراشته‌شده را همراهی می‌کرد، واکنش زیادی را در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشت.
در برخی از شهرهای ترکیه از جمله آدانا، نوشهیر، قونیه، کوجاالی، آفیون، سیرت، کارابوک و باتمان تجمعاتی نیز در حمایت از فلسطینیان شکل گرفت. همچنین در اقدامی کم‌سابقه گروهی از کردها در شهر دیاربکر ترکیه شعار "هر بژی حماس" (زنده باد حماس) سر دادند.
نگاه احزاب ترکیه به مناقشه
مرال آکشنر، رهبر حزب ملی‌گرای "نیک" در بیانیه منتشرشده خود در شبکه‌های اجتماعی گفت که «آغشته شدن مطالبات مشروع و موجه مردم فلسطین به اقدامات تروریستی قابل قبول نیست و چنین اقداماتی هیچ هدفی جز افزایش درد و رنج مردم فلسطین نداشته است.»
رهبر این حزب همچنین از دولت اسرائیل درخواست کرده است که با "عقل سلیم" عمل کند.
کمال قلیچ‌داراوغلو، رئیس حزب "جمهوری‌خواه خلق" نیز با فلسطینیان ابراز همدردی کرد، اما گفت که با جنگ نیز مخالف است.
به گفته قلیچ‌داراوغلو، هم صلح باید حاصل شود و هم باید فلسطینیان به حقوق خود دست یابند.
"حزب کارگر ترکیه" نیز در بیانیه‌ای نوشت که «در کنار مبارزات مردم فلسطین برای آزادی و رهایی ایستاده‌ایم.»
در این بیانیه‌اشاره شده است که هر گونه حمله‌ای علیه غیرنظامیان را "غیرقابل قبول" می‌دانند.
احمد داوداوغلو، دبیرکل حزب "آینده" و نخست‌وزیر پیشین ترکیه نیز در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت که از "مقاومت موجه برادران فلسطینی خود" که از سوی جهان اسلام "رها شده‌اند"، حمایت می‌کند.
او از شهرک‌سازی اسرائیل نیز انتقاد کرد و گفت که به منظور جلوگیری از پیامدهای مخرب‌تر، با اعلام احتمالی جنگ از سوی اسرائیل، ترکیه باید فوراً سازمان همکاری اسلامی را برای یک نشست اضطراری فرابخواند و یک برنامه اقدام دیپلماتیک برای اطمینان از آتش‌بس فوری بین طرف‌های درگیر ارائه دهد.