«تغییر رژیم کار مردم ایران است»
۱۳۸۹ فروردین ۱۱, چهارشنبه
مشاور امنیت ملی جیمی کارتر در گفت‌وگویی تفصیلی با روزنامه آلمانی "تاگس‌تسایتونگ"، ضمن ستایش از سیاست خارجی باراک اوباما، به وجود اشتباهاتی در گذشته اعتراف می‌کند. او معتقد است که هدف جمهوری اسلامی، از فعالیت‌های هسته‌ای، ساختن بمب اتمی است. اما در عین‌حال احتمال حمله یک‌جانبه اسرائيل به ایران را بسیار ضعیف قلمداد می‌کند.
حمله اسرائيل، یک احتمال ضعیف
مرکز مطالعات استراتژیک واشنگتن و کارشناسان امور نظامی دانشگاه تل‌آویو، به تازگی سناریوهای متعددی را برای حمله اسرائيل به تاسیسات اتمی ایران مورد بررسی قرار داده‌اند.
اما گری سیک به خبرنگار تاگس تسایتونگ گفته است:«من فکر نمی‌کنم خطر حمله یک‌جانبه اسرائيل به ایران چندان بزرگ باشد. برای رهبری اسرائيل روشن است که این اقدام می‌تواند به یک فاجعه بزرگ بیانجامد. با این همه، اسرائيل با هدف جلب پشتیبانی آمریکا و اروپا برای تحریم سخت‌تر ایران، به تهدیدهای خود ادامه می‌دهد.»
گری سیک، به عنوان استاد رشته مناسبات بین‌المللی و کارشناس مرکز خاورمیانه دانشگاه کلمبیا، معتقد است که تهدید ایران به تحریم‌های گسترده‌تر می‌تواند موثر باشد، اما خود تحریم‌ها سبب تغییر سیاست جمهوری اسلامی نخواهد شد. تحریم‌ها، به عنوان مجازات در واقع تنها می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای مذاکره به کار گرفته شوند.
مشکلات اسرائيل برای حمله نظامی
استاد ۷۵ ساله دانشگاه کلمبیا به این ترتیب هم تحریم و هم حمله نظامی را کم‌اثر می‌داند. او گفته است:«اسرائيل می‌تواند دست کم یک‌بار مراکز هسته‌ای ایران را مورد هدف قرار دهد. اما با این‌کار زیرساخت‌های ایران نابود نخواهد شد. اسرائيل ده سال است ایران را تهدید به بمباران می‌کند و ایران از این زمان برای پخش تاسیسات اتمی، تقویت پدافند هوائی و ایجاد مراکز زیرزمینی استفاده کرده است.»
گری‌سیک مشکلات دیگر اسرائيل را چنین ارزیابی کرده است:«هواپیماهای اسرائيلی برای بمباران ایران باید از آسمان عربستان سعودی، اردن و یا عراق بگذرند که بخش عمده آن حریم هوائی آمریکا محسوب می‌شود. راه دیگر، پرواز از فراز ترکیه است. این کار می‌تواند یک‌بار انجام شود، اما برای بار دوم هیچکس نمی‌تواند بر آن چشم ببندد.»
خبرنگار تاگس‌تسایتونگ از مشاور امنیت ملی جیمی کارتر پرسیده است:«می‌توانید این را تصور کنید که آمریکا اجازه حمله را به اسرائيل بدهد؟»
گری سیک پاسخ داده است:«اگر آمریکا با اسرائيل همکاری کند، موضوع در اساس شکل دیگری خواهد یافت. اما من این احتمال را که آمریکا خواهان چنین چیزی باشد، ضعیف می‌بینم. بهترین زمان برای حمله اسرائيل می‌توانست شش ماه آخر ریاست‌جمهوری بوش باشد.»
ایران، در پی بمب اتمی
گری سیک به طور جدی معتقد است که جمهوری اسلامی می‌کوشد در اولین فرصت صاحب بمب اتمی شود. او گفته است:«تهدیدهای چندین ساله ما ثمری نداشته است. ده سال پیش ما دارای این امکان بودیم که برنامه هسته‌ای ایران را به شدت کوچک نگه‌داریم.اما این فرصت را کاملا از دست دادیم.»
استاد دانشگاه کلمبیا بر این عقیده است که جهان غرب می‌تواند با اعمال تحریم‌های موثر زندگی را برای رژیم ایران دشوار کند، اما از این طریق نخواهد توانست ایران را به تعطیل برنامه مستقل تولید انرژی هسته‌ای خود، که امکان ساخت بمب اتمی را هم فراهم می‌سازد، مجبور کند.
گری سیک اعتقاد دارد که تحریم‌ها، در عین‌حال که حکومت ایران را با دشواری‌های زیادی روبرو کرده، در زمینه کنترل برنامه هسته‌ای تاثیر منفی داشته است. وی به خبرنگار تاگس‌تسایتوگ گفته است:«ایران، زمانی که فقط ۶۴ سانتریفوژ قابل استفاده داشت، آماده بود با ما وارد معامله شود، ما این را نپذیرفتیم و نتیجه این شد که ایران صاحب ۹ هزار سانتریفوژ شود. این استراتژی غلطی بود.»
سیاست اوباما و مبارزات مردم ایران
مشاور جیمی‌کارتر، اوج‌گیری مبارزات مردم برای یک "انقلاب نرم" در ایران را نتیجه سیاست باراک اوباما می‌داند. او توضیح داده است:«استراتژی اوباما خوب بود. او گفت که حاضر است با ایران درباره اتم و مسائل دیگر گفت‌وگو کند و از این طریق رژیم ایران را به موضع دفاعی کشاند. بسیاری از ایرانیان نتیجه گرفتند که آمریکا دیگر به صورت فعال در پی سرنگون کردن رژیم نیست. فریاد مردم ایران برای یک انقلاب نرم، پس از تغییر سیاست آمریکا به وسیله اوباما بلند شد.»
در پایان مصاحبه، خبرنگار روزنامه آلمانی از گری سیک می‌پرسد:«آیا در ایالات متحده آمریکا دیگر هیچکس از تغییر رژیم در ایران حرف نمی‌زند؟»
سیک در پاسخ می‌گوید:«تغییر چگونه عملی است؟ یکی از راه‌ها این است که ما هیچ کاری نکنیم و بگذاریم مردم ایران خودشان ابتکار عمل را در دست بگیرند. راه دیگر، کاری است که ما در عراق کردیم: با ارتش رفتن و رژیم را سرنگون کردن. اکثر آدم‌ها در واشنگتن فکر می‌کنند که این راه خوبی نیست.»
جواد طالعی
تحریریه: بهمن مهرداد