تفسیر سخنگوی دولت از اصطلاح "آتش به اختیار" خامنه‌ای
۱۳۹۶ خرداد ۲۳, سه‌شنبه
در ادامه‌ی واکنش‌ها به عبارت "آتش به اختیار" که اخیرا در سخنان علی خامنه‌ای مطرح شد، سخنگوی دولت یازدهم هم برداشت خود از موضع یادشده را بیان کرد. محمدباقر نوبخت در نشست هفتگی روز سه‌شنبه (۱۳ ژوئن/ ۲۳ خرداد) گفت: «این ظلم به رهبری است که عده‌ای از بیانات ایشان در جهت خواسته‌های سیاسی‌شان سوءاستفاده کنند. قطعا رهبری انقلاب ارتقای فرهنگ جامعه را منوط به دستگاه‌های رسمی فرهنگی نمی‌دانند و از نظر ایشان همه مسئول هستند. هرچند دولت بودجه فرهنگی می‌دهد اما مجریان فرهنگی فقط دولتی‌ها نیستند.»
رهبر جمهوری اسلامی چهارشنبه گذشته (۱۷ خرداد) و همزمان با حمله مسلحانه به مجلس شورای اسلامی و آرامگاه آیت‌الله خمینی خطاب به "دانشجویان انقلابی" که به دیدارش رفته بودند، گفت: «گاهی دستگاه‌های مرکزیِ فکر، فرهنگ و سیاست، دچار اختلال و تعطیلی می‌شوند که در این وضعیت، باید افسران جنگ نرم، با شناخت وظیفه خود، به صورت آتش به اختیار، تصمیم‌گیری و اقدام کنند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
"آتش به اختیار" اصطلاحی نظامی است که در آن سربازان اختیار می‌یابند بدون هماهنگی با یگان فرماندهی – عموما وقتی ارتباط با این یگان مختل می‌شود – شلیک کنند. این سخنان رهبر جمهوری اسلامی انتقادهایی را برانگیخت. منتقدان این سخنان را به "چراغ سبز" رهبر جمهوری اسلامی برای فعالیت "نیروهای خودسر" تعبیر می‌کنند. گروهی هم معتقدند که این برداشت از سخنان رهبر جمهوری اسلامی نادرست و اغراق‌آمیز است.
نهادهای فرهنگی موازی
در سخنان رهبر جمهوری اسلامی به امکان ایجاد اختلال در دستگاه‌های مرکزی فرهنگ سخن اشاره شده است. گرچه علی خامنه‌ای به نهاد خاصی اشاره نکرده، اما پیکان انتقادهای فرهنگی جناح موسوم به اصولگرا عموما متوجه دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. در حالی که به نظرکارشناسان ده‌ها ارگان و نهاد فرادولتی در ایران به صورت موازی به فعالیت فرهنگی مشغولند.
محمدباقر نوبخت هم در سخنان خود به "مجریان فرهنگی" فرادولتی اشاره کرده است. این ده‌ها ارگان و نهاد و سازمان خرد و کلان حدود ۸۵ درصد بودجه‌ی فرهنگی سالانه در ایران را به خود اختصاص می‌دهند.
در جدول شماره‌ی ۱۷ لایحه‌ی بودجه‌ی جمهوری اسلامی – یکی از خبرسازترین جدول‌ها – به برخی نهادهای فرهنگی فرادولتی اشاره شده که از محل منابع عمومی کمک دریافت می‌کنند. بعضی تلاش‌ها برای حذف این جدول از لایحه بودجه‌ی سالانه تا کنون راه به جایی نبرده است.
در جدول شماره ۱۷ لایحه‌ی بودجه ۹۶ نام ۵۹ نهاد و مؤسسه ذکر شده که ۸ مورد زیرمجموعه‌ی "سازمان تبلیغات اسلامی" هستند. این ۸ مؤسسه در مجموع ۴۵ میلیارد تومان کمک دولتی دریافت می‌کنند. ۳ مؤسسه هم زیرمجموعه‌ی "دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم" هستند که بیش از ۴ میلیارد تومان کمک می‌گیرند.
در همین جدول نام "هیات رزمندگان اسلام" هم آمده که مداحانی همچون منصور ارضی و داود کریمی از چهره‌های اصلی آن هستند. برای این مؤسسه یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. "دانشگاه عدالت" به ریاست محمود هاشمی شاهرودی، رئیس پیشین قوه قضائیه، هم بر اساس این جدول ۴ میلیارد و ٢۵٧ میلیون تومان بودجه دولتی دریافت می‌کند.
علی جنتی، وزیر سابق ارشاد، در یکی از گفت‌وگوهای خود با روزنامه "اعتماد" گفته بود که از ۷ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه فرهنگی کشور در سال ۹۵ تنها هزار میلیارد تومان سهم وزارت ارشاد بوده است؛ بیش از هزار میلیارد آن سهم صداوسیما و بقیه متعلق به موسسات و مراکز پژوهشی و سازمان‌هایی نظیر سازمان تبلیغات و دفتر تبلیغات اسلامی بوده است.
نهادهای فرهنگی فرادولتی که در مجموع چندین برابر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پول دریافت می‌کنند، عمدتا به دولت و مجلس پاسخگو نیستند و مشخص نیست منابع خود را کجا و در چه مسیری مصرف می‌کنند.