تلاش‌های کشورهای عرب منطقه برای جلوگیری از خطر جنگ
۱۳۸۶ آبان ۱۱, جمعه
دویچه‌وله: آقای صدقیان، فکر می‌کنید که طرح یک کنسرسیوم عربی برای فروش اورانیوم غنی‌شده به ایران تا چه اندازه شانس داشته باشد، با توجه به این که روسیه نیز پیشنهاد مشابهی کرده و دولت ایران نشان داده است، علاقه‌ای به پذیرش چنین پیشنهادهایی ندارد؟
محمد صالح صدقیان: در واقع این اولین پیشنهادی است که از کشورهای عربی و به‌خصوص کشورهای خلیج فارس به ایران داده می‌شود برای حل این مشکل هسته‌ای ایران و به نظر من این امر خیلی مهمی است برای کشورهای خلیج فارس و همچنین برای ایران. یعنی برای هر دو طرف. منتها من فکر می‌کنم این پیشنهاد آقای سعودفیصل برای ایران کافی نیست و در حد این پیشنهاد، فکر نمی‌کنم ایران قبول بکند. اما اگر این پیشنهاد در کنار پیشنهادهای دیگر، پیشنهادهای امنیتی، نظامی، سیاسی و اقتصادی باشد، آنگاه فکر می‌کنم برای ایران این یک پیشنهاد خوبی می‌شود و ایران می‌تواند با همکاری کشورهای خلیج فارس در همه زمینه‌ها و نه فقط زمینه هسته‌ای، بلکه اگر این در زمینه نظامی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی هم باشد، فکر کنم این یک طرح قابل قبولی هست. اما به طور کلی من می‌توانم بگویم این یک امر خیلی مهمی برای کشورهای خلیج فارس برای چالش با پرونده‌ی هسته‌ای ایران است.
به نظر شما کشورهای عربی خلیج فارس و در راس آنها عربستان سعودی قادر است، پیشنهادی در زمینه‌ی امنیت نظامی و همکاری‌های نظامی به ایران بدهد، در حالی که این کشورها اکثرشان در اتحاد با آمریکا قرار دارند؟
من فکر می‌کنم این منطقه منطقه‌ای حساس است و این منطقه‌ی حساس بدون مشارکت ایران که خواه‌ناخواه کشور پرنفوذی در این منطقه هست و به هرحال این سوی آبهای خلیج فارس قرار دارد و طول ساحل‌اش از کویت تا پادشاهی عمان است، نمی‌تواند نه عربستان سعودی یا کشور دیگری بگوید که شما کاری به این منطقه ندارید. من فکر می‌کنم اگر کشورهای خلیج فارس بخواهند آرامشی نسبی و آرامشی بلندمدت بر این منطقه حاصل بشود، تنها راه این است که یک قرارداد امنیتی میان کشورهای خلیج فارس و ایران باشد، به‌اضافه‌ی عراق و شاید هم یمن. این طرح به گمان من طرح معقولی‌ست و این کشورها می‌توانند این منطقه را خوب اداره کنند و مسائل توسعه اقتصادی و سیاسی را به‌خوبی انجام می‌دهند.
دولت ایران تمایلی به پذیرش چنین پیشنهادهایی دارد یا ترجیح می‌دهد بحران به نوعی سرجایش بماند و رویارویی با آمریکا نیز ادامه پیدا کند؟
به گمان من ایران استعداد دارد برای یک معاهده‌ی امنیتی یا نظامی میان کشورهای خلیج فارس و ایران و به نظر من موضع ایران در برابر این طرحی که ارائه شده مثبت است و فکر می‌کنم آن طرح آقای سعودفیصل هم می‌تواند مثبت باشد و مورد موافقت ایران نیز واقع شود.
فکر می‌کنید واکنش آمریکا در این زمینه چگونه باشد؟
واقعیت این است که آمریکا برنامه‌ای برای خودش دارد در این منطقه، و وقتی به عراق آمد، که الان نیز در عراق هست، برای این کشور پرونده به‌خصوصی داشته، و من فکر می‌کنم مصالح آمریکا بالاتر از مصالح همه‌ی کشورهای منطقه است و ما شاهد کشمکش‌هایی میان عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا در سه سال پیش بوده‌ایم. در نهایت من فکر می‌کنم اگر کشورهای منطقه برای خودشان طرحی یا برنامه‌ای ایجاد کنند، به نفع کشورهای منطقه و به نفع آینده‌ی ملت‌های منطقه است.
فکر می‌کنید که این پیشنهاد امنیتی شامل چه موارد مهمی می‌تواند باشد، در رابطه با عراق و یا در رابطه با اسرائیل؟
به اعتقاد من حتا اگر عراق جزو این معاهده‌ی امنیتی باشد، می‌تواند بسیار موفق‌تر باشد. اما مسئله‌ی اسرائیل مسئله‌ای جداست و قطعا اسرائیل هم نباید دخالت کند در این قرارداد یا این معاهده منطقه‌ای. منتها خواه‌ناخواه اسرائیل نیز یک کشور از این منطقه است و به گمان من نظرش در رابطه با این مسایل بسیار تأثیرگذار هست.
اگر بحران ادامه پیدا بکند و گمانه‌زنی‌هایی که در مورد حمله آمریکا به ایران می‌شود واقعا به‌وقوع پیوندد، موقعیت دشوار کشورهای عربی آنها را به سمت چه سیاستی می‌کشاند؟
فکر نکنم کشورهای منطقه‌ی عربی و به‌خصوص کشورهای خلیج فارس الان بخواهند میان ایران و آمریکا درگیری باشد. این درگیری در هر سطح و از هر نوع به نفع کشورهای خلیج نیست و همچنین به نفع توسعه این کشورها هم نیست. من فکر می‌کنم کشورهای خلیج فارس، به‌خصوص عربستان سعودی، بسیار تلاش می‌کنند که این اتفاق نیفتد.
ولی اگر بیفتد، چه سیاستی در پیش گرفته خواهد شد؟ سکوت خواهند کرد، کناره‌گیری خواهند کرد، شرکت فعال خواهند کرد و به نفع کدام طرف؟
فکر می‌کنم به نفع آمریکا قطعا نخواهد شد و قطعا یک موضع غیرمنفعل هم داشته باشند و دخالتی هم نمی‌کنند در این مسئله، چون برایشان بسیار سنگین تمام می‌شود. ما می‌دانیم که کشورهای خلیج فارس قدرت مقابله با ایران یا با آمریکا و با این نوع چالش‌ها را ندارند و نمی‌خواهند این اتفاق بیفتد در منطقه. ما می‌دانیم آن اتفاقی که در عراق افتاد، برای کشورهای منطقه بسیار مهم بود و نمی‌خواهند آن اتفاق دوباره در ایران تکرار بشود.
مصاحبه‌گر: مریم انصاری