تنش‌های میان ایران و عربستان، موضوع دیدار نواز شریف از تهران
۱۳۹۴ دی ۲۹, سه‌شنبه
نواز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، روز سه‌شنبه (۲۹ دی/ ۱۹ ژانویه) در راس هیاتی بلندمرتبه وارد تهران شد. او یک روز قبل از آن با هیات همراه خود به ریاض سفر کرده بود. منابع خبری پیش از این گزارش داده بودند که هدف دیدار شریف از ریاض و تهران میانجیگری برای رفع تنش‌ها میان ایران و عربستان است.
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، در ملاقات با نواز شریف، در پاسخ به نگرانی‌های موجود در رابطه با تنش‌های میان ایران و عربستان که به قطع روابط دیپلماتیک دو کشور انجامیده، اظهار داشت: «ما خواهان گسترش روابط هستیم و از تنش استقبال نمی‌کنیم، مشروط بر آن‌که به حقوق مردم مسلمان احترام گذاشته شده و ملت‌های منطقه تکریم شوند و چارچوب‌های دیپلماتیک و آداب آن نیز رعایت شود.»
به گزارش خبرگزاری "ایسنا" روحانی گفت: «معتقدیم امروز شرایط منطقه و دنیای اسلام ایجاب می‌کند تا ائتلافی برای توسعه در دنیای اسلام و نه برای جنگ به وجود بیاوریم.» او همچنین اعلام کرد: «ما خواستار افزایش وحدت و انسجام میان همه مسلمانان اعم از شیعه و سنی هستیم و آمادگی داریم در راستای مبارزه با تروریسم، افراطی‌گری و فرقه‌گرایی با کشورهای منطقه همکاری کنیم.»
رئیس‌جمهور ایران اظهار امیدواری کرد که برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) بتواند "به عنوان الگو و مدلی برای توسعه همکاری‌ها و یا حل و فصل اختلافات پیچیده و معضلات منطقه ای مورد استفاده قرار گیرد".
به گزارش خبرگزاری ایرنا، نواز شریف نیز در این دیدار با اشاره به شرایط کنونی مسلمانان و مشکلات صلح و ثبات منطقه‌ای خاطرنشان کرد: «موج اسلام‌هراسی که امروز در دنیا به راه افتاده بسیار نگران‌کننده است و عوامل تروریسم و افراطی‌گری در منطقه از عدم اتحاد میان کشورهای مسلمان سوء استفاده می‌کنند.»
او روز دوشنبه در ریاض نیز "نگرانی‌های عمیق" خود از افزایش تنش‌ها بین ایران و عربستان را به اطلاع ملک سلمان، پادشاه عربستان، رسانده بود. به گزارش خبرگزاری فرانسه او در ریاض خواستار حل صلح‌آمیز و فوری اختلافات بین دو کشور بخاطر "منافع امت اسلام" بخصوص در وضعیت کنونی منطقه شد.
اسلام‌آباد روابط خوبی با هر دو طرف مناقشه دارد. نواز شریف تلاش می‌کند همکاری‌های اقتصادی با ایران و عربستان را افزایش دهد زیرا این دو کشور منابع قابل توجه تأمین نیاز پاکستان به انرژی به شمار می‌روند.
عربستان سعودی و ایران مدت‌هاست در حال "جنگی وکالتی" در یمن هستند. این دو کشور در سوریه نیز از گروه‌هایی حمایت می‌کنند که در تقابل با یکدیگر قرار دارند. اما تنش میان دو کشور بخصوص در دو هفته اخیر به اوج خود رسیده است.
عربستان سعودی و چند کشور عرب سنی متحد آن روابط دیپلماتیک خود با ایران را پس از اعدام یک روحانی شیعه در ریاض و حمله به سفارت عربستان در تهران در دوم ژانویه قطع کردند.
تلاش برای ارتقاء همکاری‌های تجاری، بانکی و امنیتی
در دیدار روز سه‌شنبه سران ایران و پاکستان درباره افزایش روابط بین دو کشور نیز بحث و گفتگو کردند. حسن روحانی اظهار امیدواری کرد که در فضای پساتحریم مناسبات اقتصادی ایران و پاکستان توسعه یابد و سطح مبادلات تجاری دو کشور به سقف پنج میلیارد دلار برسد.
اسحاق جهانگیری، معاون رئیس‌جمهور ایران، نیز در دیداری جداگانه با نواز شریف، با تاکید بر لزوم توسعه همکاری‌های بانکی میان دو کشور گفت: «امروز با لغو تحریم‌ها، فرصت مناسبی برای توسعه مناسبات اقتصادی و همکاری‌های بانکی فی مابین فراهم شده است.»
او بر لزوم برگزاری هرچه سریع‌تر کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور تاکید کرد و گفت: «پس از لغو تحریم‌ها برگزاری این کمیسیون می‌تواند نقش موثری در توسعه‌ی روابط اقتصادی فی مابین ایفا کند.»
به گزارش ایرنا، جهانگیری پروژه مشترک خط لوله انتقال گاز به پاکستان و نیز همکاری مشترک برای تولید برق را از جمله زمینه‌های توسعه همکاری‌های دو کشور برشمرد. او در همین رابطه خواهان افزایش پروازها میان دو کشور شد.
شریف همچنین با نظر مثبت به موارد طرح شده از ارتقاء همکاری‌های امنیتی در مرزهای دو کشور سخن گفت. او گفت: «لازم است مقامات نظامی و امنیتی دو کشور نشست مشترکی داشته باشند و به راهکارهای مناسبی در جهت پیشگیری از مسائل امنیتی در مرزهای دو کشور برسیم.»
مساله امنیت در مرزهای دو کشور روز سه‌شنبه در دیدار علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی ایران، و راحیل شریف، رییس ستاد مشترک پاکستان، نیز مطرح شد. شمخانی در این دیدار ناامنی‌ها در مرز مشترک دو کشور را "کاملا هدایت‌شده و مبتنی بر برنامه‌های سرویس‌های اطلاعاتی برخی کشورها" خواند.
او گفت: «این ناامنی‌های هدایت شده به منظور ممانعت از توسعه اقتصادی و روابط تجاری فرهنگی میان دو کشور انجام می‌گیرد.» شمخانی مقابله با تهدیدات ناشی از گسترش حضور گروه‌های تروریستی در منطقه را نیازمند "افزایش همکاری‌ها و پیگیری راهبردهای نوین مبتنی بر بهره‌گیری از ظرفیت تمام کشورهای منطقه" دانست.
راحیل شریف هم با بیان این‌که " امنیت ایران و پاکستان را کاملا به هم پیوسته و مشترک می‌دانیم" گفت: «همکاری مشترک ایران و پاکستان در زمینه‌های اطلاعاتی، امنیتی و مرزی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در ناامن‌سازی منطقه برای گروه‌های تروریستی داشته باشد.»
پاکستان مایل است که روابط سیاسی و تجاری خود با ایران و عربستان را به طور هم‌زمان گسترش دهد. از آن گذشته پاکستان دارای اقلیتی شیعه است و می‌خواهد از ایجاد تنش مذهبی میان مسلمانان شیعه و سنی در خاک خود بپرهیزد. اکثریت جمعیت پاکستان سنی‌مذهب هستند و بیست درصد جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند.