توافق آمریکا و افغانستان بر سر بخشی از توافق‌نامه امنیتی
۱۳۹۲ مهر ۲۱, یکشنبه
جان کری٬ وزیر امور خارجه آمریکا٬ روز شنبه (۱۲ اکتبر/ ۲۰مهر) از توافق بر سر بخشی از موافقت‌نامه امنیتی با افغانستان خبر داد. به گفته او این دو کشور بر سر مسایل اصلی موافقت‌نامه امنیتی به توافق رسیده‌اند اما موضوع مصونیت قضایی نیروهای آمریکا همچنان حل‌نشده باقی مانده است.
جان کری که روز جمعه به طور غیرمنتظره وارد افغانستان شد با حامد کرزی، رئیس‌جمهور افغانستان٬ دیدار کرده است. او به محض ورود اعلام کرد که قصدش از این دیدار دو روزه، صحبت با مقامات افغانستان درباره‌ی آینده‌ی حضور نیروهای آمریکایی در این کشور بعد از خروج نیروهای بین‌المللی در سال ۲۰۱۴ است.
اگرچه هنوز جزئیات مذاکرات و توافقات صورت‌گرفته مشخص نیست اما حامد کرزی٬ رئیس‌جمهور افغانستان٬ در همین باره اعلام کرد که تصیم‌گیری درباره موضوع مصونیت قضایی نیروهای آمریکا در افغانستان پس از ۲۰۱۴ را به لویه جرگه (نشست بزرگان و چهره‌های قبایل کشور) واگذار می‌کند. نشست لویه جرگه قرار است در یک ماه آینده برگزار شود. نظر شرکت‌کنندگان در این نشست در نهایت به پارلمان افغانستان ارسال خواهد شد.
آمریکا در نظر دارد بخشی از سربازان خود را پس از خروج نیروهای بین‌المللیدر افغانستان باقی بگذارد تا در عرصه مبارزه علیه ترور و نیز در حوزه آموزش ارتش ۳۵۰ هزار نفری افغانستان فعال باشند. آمریکا می‌خواهد پس از خروج نیروهای نظامی رزمی آمریکا از افغانستان، واحدهایی که در این کشور باقی می‌مانند از مصونیت قضایی برخوردار باشند، آن‌گونه که دیپلمات‌ها از این مصونیت برخوردارند. ایالات متحده می‌خواهد نیروهایش در صورت نقض قانون در دادگاه‌های نظامی آمریکایی مواخذه شوند.
کرزی توافق حاصل شده با آمریکا را مبتنی بر احترام به حق حاکمیت ملی٬ پیشگیری از تلفات غیرنظامیان٬ و همچنین پیشگیری از اقدامات یک‌جانبه از سوی نیروهای خارجی خواند. با این همه وی موضوع مصونیت قضایی برای نیروهای آمریکا را "فوق" تصمیم دولت افغانستان و امری منوط به تصمیم مردم و لویه جرگه خواند.
کری در پاسخ تصمیم لویه جرگه و پارلمان افغانستان را هر چه که باشد مورد احترام خواند و در عین حال افزود که اگر مصونیت قضایی تایید نشود، توافقی صورت نخواهد گرفت.
دو سال پیش آمریکا همین پیشنهاد را به دولت عراق داده بود. مقا‌م‌های عراقی از اعطای مصونیت قضایی به سربازان آمریکایی امتناع ورزیدند. در پی آن دولت آمریکا کلیه نیروهای نظامی خود را از این کشور خارج کرد؛ اقدامی که از آن به نام "گزینه صفر" یاد می‌شود.
"مصونیت به معنای معافیت از مجازات نیست"
روز گذشته جان کری پس از دیدار با کرزی اظهار داشت که مصونیت قضایی نیروهای آمریکا نباید آن‌طور که بسیاری از افغان‌ها گمان می‌کنند، مترادف با معافیت آنان از مجازات در نظر گرفته شود. او گفت آمریکا به جرایم رسیدگی می‌کند. وی چنین توافقی را مشابه توافقات آمریکا با دیگر کشورها نظیر ژاپن و کره جنوبی خواند.
موضوع مصونیت قضایی نیروهای آمریکا در افغانستان پس از کشتار مارس ۲۰۱۲ مطرح شد. در این واقعه ۱۶ غیرنظامی در دو روستای ولایت قندهار توسط سرجوخه رابرت بیلز آمریکایی به قتل رسیدند. او شبانه دو بار از پایگاه ولسوالی پنجوایی در ایالت قندهار افغانستان خارج شد، به روستایی در نزدیکی پایگاه رفت و حمام خون به راه انداخت. ۹ نفر از ۲۲ نفری که به دست او کشته یا زخمی شدند، کودک بودند. وی سرانجام در یک دادگاه نظامی آمریکا محاکمه و به جرم قتل ۱۶ شهروند افغان به حبس ابد بدون امکان بخشش محکوم شد.
تردید درباره توان افغانستان در مبارزه با طالبان
در حال حاضر حدود ۸۷ هزار نیروی بین‌المللی در افغانستان مستقر هستند که از این تعداد حدود ۵۲ هزار نیرو آمریکایی هستند. این تعداد تا فوریه ۲۰۱۴ به نیم کاسته خواهد شد و تمامی نیروهای خارجی تا انتهای۲۰۱۴ افغانستان را ترک خواهند کرد.
آمریکا می‌خواهد ۱۰هزار نیروی خود را برای مبارزه با بنیادگرایان و تروریست‌ها در افغانستان باقی بگذارد اما اگر با افغانستان به توافق نرسد همه نیروهای این کشور خاک افغانستان را تا پایان دسامبر ۲۰۱۴ ترک خواهند کرد.
قائم مقام مشاور امنیتی کاخ سفید در ژانویه امسال (۲۰۱۳) با اعلام اینکه "نمی‌خواهیم هیچ تصمیمی را غیرممکن اعلام کنیم٬" گفته بود: «هنوز روشن نیست که آیا سربازان آمریکایی پس از سال ۲۰۱۴ هم در افغانستان خواهند ماند یا نه.»
از دید ناظران، مشاوران امنیت ملی کاخ سفید ممکن است با طرح احتمال خروج کامل از افغانستان قصد داشته باشند موقعیت آمریکا را در مذاکرات با طرف افغان تقویت کنند.
درباره اینکه دولت افغانستان بتواند در صورت خروج کامل آمریکایی‌ها و سایر نیروهای بین‌المللی بر اوضاع امنیتی مسلط شود، تردید وجود دارد. نیروهای بین‌المللی به‌رغم امکانات و نیروهای آموزش دیده‌ی خود، در مدت ظرف ۱۱سال حضور در افغانستان با مشکلات فراوانی روبه‌رو بودند.