جام ملت‌های اروپا ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۸ به روایت تصویر؛ آغازی دشوار

جام ملت‌های اروپا به مراتب جوان‌تر از مسابقات جام جهانی است. در سال ۱۹۳۰ اولین دوره از مسابقات قهرمانی جهان برگزار شد و در سال ۱۹۶۰برای اولین بار تورنمنتی کوچک برای قهرمانی اروپا شکل گرفت. این پیکارها اما در آغاز از محبوبیت چندانی برخوردار نبودند. در اولین دوره بازی‌ها در سال ۱۹۶۰ تنها ۱۷ تیم از ۳۳ کشور ممکن آماده شرکت در این رقابت‌ها بودند. صحنه‌ای از دیدار نیمه‌نهایی میان شوروی و چکسلواکی ۱۹۶۰.

تمایل به حضور در چنین مسابقاتی در نخستین دوره‌ها بیش از همه در بین کشورهای بلوک شرق سابق محسوس بود که می‌کوشیدند از طریق کسب موفقیت‌های ورزشی، در صحنه سیاسی دنیا نیز پررنگ‌تر ظاهر شوند و نامشان در صف کشورهای مطرح دنیا قرار گیرد. تیم چکسلواکی (پیراهن سفید) که در نیمه‌نهایی از شوروی شکست خورده بود، در پیکار بر سر مقام سوم با نتیجه ۲ بر صفر از سد فرانسه میزبان بازی‌ها گذشت و به رتبه سوم دست یافت.

در اولین دوره کشورهای بزرگ اروپایی چون آلمان و انگلیس جذابیت چندانی در برگزاری این مسابقات نمی‌دیدند. البته نقش و محبوبیت جام ملت‌های اروپا به مرور زمان تغییر کرد. قهرمانی اولین دوره از مسابقات جام ملت‌های اروپا در سال ۱۹۶۰ را شوروی با پیروزی ۲ بر یک مقابل یوگسلاوی در فینال بازی‌ها به دست آورد. تصویر: تیم شوروی و جام قهرمانی.

تیم ملی فوتبال شوروی پیش از فروپاشی این کشور در اوایل دهه ۹۰ میلادی در چند دوره حضور داشت و حتی سه بار دیگر به فینال مسابقات راه یافت، اما نتوانست موفقیت بزرگ سال ۱۹۶۰ را تکرار کند.

دومین دوره جام ملت‌های اروپا در سال ۱۹۶۴ در اسپانیا برگزار شد؛ کشوری که در آن زمان رژیم دیکتاتوری ژنرال فرانکو را تجربه می‌کرد. چهار تیم پس از گذراندن مرحله مقدماتی به دور نیمه‌نهایی راه یافتند. اسپانیا و شوروی به ترتیب با شکست مجارستان و دانمارک به فینال راه یافتد.

پیکار اسپانیا و شوروی سابق در روز ۲۱ ژوئیله ۱۹۶۴ در حضور نزدیک به ۸۰ هزار تماشاگر در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو برگزار شد. یکی از تماشاگران ژنرال فرانکو، دیکتاتور اسپانیا بود.

تیم ملی اسپانیا در پیکار نهایی توانست با نتیجه ۲ بر یک از سد شوروی (مدافع قهرمانی) بگذرد. خزوس پردا (چپ در تصویر)، مهاجم اسپانیا در دقیقه ۶ تیمش را یک بر صفر جلو انداخت، اما گلیم‌جان حسین‌اف، بازیکن تاتاری شوروی دو دقیقه بعد گل تساوی را به ثمر رساند. پیروزی اسپانیایی‌ها در نهایت با گل مارسلینو مارتینز در دقیقه ۸۴ بازی رقم خورد.

تیم ملی اسپانیا در سال ۱۹۶۴ که برای اولین بار قهرمان فوتبال اروپا شده بود، ۴۴ سال انتظار کشید تا بتواند به دومین عنوان قهرمانی اروپا دست یابد. تصویری از شادی ملی‌پوشان اسپانیا که سرمربی خود، خوسه ویالونگا یورنته را روی دوش گذاشته‌اند.

مرحله پایانی جام ملت‌های اروپا ۱۹۶۸ در بین روز‌های ۵ تا ۱۰ ژوئن با حضور چهار تیم انگلیس، یوگسلاوی، شوروی و ایتالیا (میزبان) در فلورانس، ناپل و رم برگزار شد. مصاف ایتالیا و شوروی در نیمه‌نهایی پس از وقت قانونی و اضافه با تساوی بدون گل پایان یافت. در آن دوران از ضربات پنالتی خبری نبود و برنده مسابقات با شیر و خط مشخص می‌شد. بخت در نهایت با تیم ایتالیا (تصویر) یار بود که به فینال رسید.

در فینال جام ملت‌های ۱۹۶۸ ایتالیا رویاروی یوگسلاوی قرار گرفت. دیدار این دو تیم پس از وقت قانونی و اضافه با تساوی یک بر یک پایان یافت. ایتالیا و یوگسلاوی دو روز بعد بار دیگر برای تعیین قهرمان به مصاف هم رفتند. ایتالیا دیدار دوم را در نهایت با پیروزی ۲ بر صفر به پایان برد و نام خود را به عنوان قهرمان ۱۹۶۸ ثبت کرد. تصویری از گل اول ایتالیا مقابل یوگسلاوی که توسط لوئیجی ریوا (راست) به ثمر رسید.

در آن سال‌ها ایتالیا به خاطر اجرای سیستم دفاعی "کاتناچیو" شهرت داشت. یکی از چهره‌های برجسته این تیم جاچینتو فاکتی، کاپیتان تیم ملی فوتبال ایتالیا بود که نام او در فهرست ۱۰۰ بازیکن برتر تاریخ فوتبال که از سوی فیفا ارائه شده، ثبت گردیده است.

پس از به صدا درآمدن سوت پایان فینال و قهرمانی ایتالیا، هوادران این تیم به زمین بازی ریختند و برخی‌شان حتی از دروازه بالا رفتند تا شادی بیکران خود را نشان دهند.