حضور بارز سینمای آلمان در برلیناله

سینمای آلمان، امسال در پنجاه و نهمین دوره‌ی برلیناله‌ حضور چشم‌گیری دارد. در این دوره دست‌کم فیلم‌های ۱۵ کارگردان آلمانی در بخش‌های گوناگون این جشنواره به نمایش گذاشته می‌شوند: از جمله فیلم "افتخار" از هانس کریستیان اشمید (Hans- Christian Schmid) که درامی سیاسی درباره‌ی محاکمات چند متهم به جنایات‌جنگی است و فیلم "دیگران" از مارن آده (Maren Ade) که به رابطه‌ی یک زوج به‌ظاهر خوشبخت در مسافرتی تفریحی می‌پردازد. هر دوی این کارها در بخش مسابقه‌ی برلیناله شرکت می‌کنند.

فاصله از مضمون‌های گذشته

افزون بر این آثار، ۱۲ فیلم جدید از سینماگران جوان آلمانی در بخش "چشم‌اندازهای سینما"‌ی این کشور نیز به نمایش در می‌آیند. بخش "چشم‌اندازهای سینمای آلمان"، یکی از قسمت‌های اصلی برلیناله است که قدمتش به دیرپایی خود این جشنواره می‌رسد. اغلب مدارس سینمایی آلمان، برنامه‌ی فیلم‌های پایانی سینماآموزان خود را بر اساس احتمال شرکت در بخش "چشم‌اندازهای سینمای آلمان" برلیناله، تنظیم می‌کنند.

کارگردانان جوان سینمای آلمان، امسال (۲۰۰۹) از گرایش عمده‌ی همکاران خود در سال‌های پیش که بررسی رویدادهای تعیین‌کننده‌ی تاریخی و اجتماعی آلمان بود، فاصله گرفته‌اند و اغلب مسائل و روابط شخصی را دستمایه‌ی آثار خود قرار داده‌اند. تأثیر این مسائل بر جامعه، با این‌حال، از نظر این سینماگران دور نمانده است: فیلم "فاصله" از کارگردان جوان آلمانی، توماس زیبن (Thomas Sieben) از جمله‌ی این آثار است. زندگی قهرمان اصلی این فیلم که یک باغبان خجالتی است، در انزوایی تحمل‌ناپذیر می‌گذرد. ولی پی‌آمدها و تأثیرات آن بر جامعه‌ی آلمان، محور اصلی رویدادهاست.

پرداخت طنزآلود

فیلم "پانک‌های دهاتی" از لارس یسن (Lars Jessen)، به فعالیت‌های هرج‌مرج‌زای یک گروه پانک می‌پردازد که اعضای آن خود را "قهرمان‌" می‌دانند و نظم زندگی عادی شهر کوچکی را که برای سکنا انتخاب کرده‌اند، برهم می‌زنند. لارس یسن که در سال ۲۰۰۵ برای فیلم اول خود، "روزی که بابی اوینگ مرد" مهم‌ترین جایزه‌ی آلمان برای فیلم اول، یعنی جایزه‌ی ماکس اوپولز (Max-Ophüls-Preises) را از آن خود کرد، "پانک‌های دهاتی" را بر اساس رمان پرفروش روکو شامونی (Rocko Schamoni) ساخته است. یسن در این فیلم، بار دیگر توانایی خود را در پرداخت طنزآلود رویدادهای اجتماعی دهه‌ی ۸۰ جامعه‌ی آلمان به ثبوت می‌رساند.

مرگ کابوس‌زا

"برای میریام"، فیلم دیگری است که در بخش "چشم‌اندازهای سینمای آلمان" به نمایش در می‌آید. لارس ـ گونار لوتتس (Lars-Gunnar Lotz)، کارگردان فیلم که در مدرسه‌ی سینمایی ایالت بادن ورتمبرگ تحصیل کرده، سرنوشت یک معلم ریاضی را به تصویر می‌کشد که ناخواسته درگیر ماجرای یک تصادف اتومبیل ‌شده است. این معلم که "کارن" نام دارد، هرچند در مرگ راننده‌مقصر نبوده است، ولی باید به‌هرحال به عنوان "طرف مقابل"، بی‌گناهی خود را در مقابل دادگاه و قانون ثابت کند؛ امری که چندان آسان نیست. فرانسیسکا پتری، (Franziska Petri) هنرپیشه‌ی توانای آلمانی با بازی درخشان خود، ناتوانی روحی این معلم بی‌گناه را در این کشمکش‌‌حقوقی به خوبی منتقل می‌کند.

عذاب وجدان

مدرسه‌ی سینمایی ایالت بادن ورتمبرگ، امسال یک فیلم‌دیگر هم روانه‌ی بخش "چشم‌اندازهای سینمای آلمان" برلیناله کرده است: "هر کس، به سهم خود". این فیلم داستان دو برادر کولی به نام‌های نیکو و میلوش است که در زندگی، دو راه متفاوت و متضاد با یکدیگر را برگزیده‌اند: نیکو در لباس پلیس به جامعه کمک می‌کند و میلوش با ارتکاب به جرائم کوچک و بزرگ به نظم آن لطمه می‌زند. روزی که این دو برادر، با این موقعیت‌های متفاوت در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند، درگیری‌‌ها وکشمکش‌های روحی نیکو هم آغاز می‌شود: او باید بین همبستگی با برادر خود و وفاداری به شغل و قانون، یکی را برگزیند. اشتفان شالر (Stefan Schaller)، کارگردان این فیلم، یکی از امیدهای آینده‌ی سینمای آلمان است.

این‌که اعضای هفت‌نفره‌ی هیئت داوران این بخش از برلیناله که از سه سینماگر جوان آلمانی و چهار همکار فرانسوی آنان تشکیل می‌شود، جایزه‌ی مخصوص این بخش را به‌کدام‌یک از "امید"های سینمای آلمان اهدا کنند، امری است که روز ۱۴ فوریه اعلام خواهد شد.