حمله ترکیه به سوریه؛ تلاش روسیه برای "گفتگوی آنکارا و دمشق"
۱۳۹۸ مهر ۱۹, جمعه
عملیات زمینی ارتش ترکیه علیه نیروهای کرد مستقر در شمال شرقی سوریه که باعث آواره شدن ده‌ها هزار نفر از ساکنان غیرنظامی این منطقه شده است، نگرانی‌های زیادی را در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی برانگیخته و با واکنش بسیاری از بازیگران جهانی روبه‌رو شده است.
در این میان کشورهای اروپایی عضو شورای امنیت دیروز پنجشنبه ۱۸ مهر (۱۰ اکتبر) با تشکیل جلسه‌ای اضطراری و غیرعلنی، "نگرانی عمیق" خود از این عملیات را ابراز کردند. آلمان، فرانسه، بریتانیا، لهستان، بلژیک از اعضای شورای امنیت و نیز استونی به عنوان عضو آینده این شورا همچنین در بیانیه خود خواستار توقف "اقدام نظامی یکجانبه" ترکیه شده‌اند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گفته اعضای اروپایی شورای امنیت علمیات ترکیه علاوه بر تضعیف دستاوردهای ائتلاف جهانی علیه گروه تروریستی دولت اسلامی (داعش سابق)، امنیت متحدان محلی این ائتلاف از جمله نیروهای دموکراتیک سوریه را نیز به خطر خواهد انداخت.
این کشورها همچنین تردید خود درباره رعایت استاندارهای جهانی در "منطقه امن" مورد نظر ترکیه برای پناهجویان سوری را نیز ابراز داشته‌اند.
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، روز گذشته در پیامی توییتری "حمله نظامی یکجانبه" ترکیه به سوریه را "به قاطعانه‌ترین شکل" محکوم کرد و خواستار توقف فوری آن شد. به گفته مکرون، این عملیات خطری را متوجه "میلیون‌ها انسان" می‌کند.
"تهدیدی برای ثبات کل منطقه"
یورگن شولتس، معاون سفیر آلمان در سازمان ملل متحد، با بیان اینکه عملیات نظامی ترکیه فرآیند سیاسی برای صلح در سوریه را به خطر خواهد انداخت، تأکید کرد: «درگیری‌های جدید نظامی در شمال شرقی سوریه تهدیدی برای ثبات در کل منطقه بوده، رنج‌های انسانی را تقویت کرده و به تداوم آوارگی انسان‌ها کمک خواهد کرد. چنین اقدامی پناهجویان بیشتری را در سوریه و در تمام منطقه به وجود خواهد آورد.»
شولتس همچنین با تأکید بر اینکه "منطقه امن" مورد نظر سوریه برای حفاظت از پناهجویان با استاندارهای بین‌المللی همخوان نیست، تصریح کرد که کشورهای اروپایی عضو شورای امنیت بر مخالفت خود با انتقال اجباری پناهجویان سوری به این منطقه پافشاری کرده و آن را نخواهند پذیرفت.
هم‌زمان کلی کرافت، سفیر آمریکا در سازمان ملل تأکید کرد که ایالات متحده نقشی در تصمیم ترکیه برای آغاز عملیات در سوریه نداشته است. به گفته خانم کرافت، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، به آنکارا هشدار داده است که مسئولیت کامل حفاظت از کردها و دیگر اقلیت‌ها در این منطقه با ترکیه است.
سفیر آمریکا در سازمان ملل افزود، قصور در حفاظت از مردم آسیب‌پذیر یا قصور در جلوگیری از تقویت داعش از طریق عملیات آنکارا در سوریه، پیامدهایی را برای ترکیه به همراه خواهد داشت.
مخالفت ایران با "توافقات پشت پرده"
سفیر آمریکا در سازمان ملل در حالی نقش این کشور در تصمیم ترکیه برای آغاز عملیات را رد کرده که برخی منابع از "توافقات پشت پرده" و "چراغ سبز آمریکا" برای حمله این کشور به شمال شرقی سوریه خبر داده‌اند. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز چهارشنبه گذشته ضمن تأکید بر ضرورت رفع "نگرانی" ترکیه از مرزهای جنوبی‌اش، بدون وارد شدن به جزئیات گفت که "توافقات پشت پرده" در این خصوص "به نفع منطقه نیست."
روحانی همچنین با بیان اینکه نیروهای آمریکا باید "از منطقه خارج شوند و کردها نیز در کنار ارتش سوریه قرار بگیرند"، خواستار اتخاذ "راه و شیوه درست در این مسیر" شد و از ترکیه خواست تا در تصمیم خود تجدیدنظر کند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
عملیات زمینی ترکیه در مناطق کردنشین شمال شرقی سوریه پس از آن آغاز شد که رئیس جمهوری آمریکا از خروج نیروهای خود از این منطقه خبر داد. ترامپ با وجود این دوشنبه گذشته حمله ترکیه به سوریه را "ایده‌ای بد" توصیف کرده و در پیامی توییتری تهدید کرده بود که چنانچه آنکارا از خطوط قرمز مد نظر او عبور کند، اقتصاد ترکیه را "کاملا ویران" خواهد کرد.
در پی موج انتقادها به سیاست آمریکا در خصوص عقبنشینی از شمال سوریه، ترامپ روز گذشته از آمادگی کشورش برای میانجیگری میان نیروهای کرد و دولت ترکیه به عنوان یکی از "سه گزینه" ایالات متحده خبر داد. ترامپ در توییتر نوشت، آمریکا یا باید هزاران سرباز به منطقه درگیری بین طرفین اعزام کند، یا باید دست به تحریم‌های گسترده علیه ترکیه بزند و یا تلاش کند بین طرفین درگیر در این منازعه میانجیگری کند.
تلاش روسیه برای " گفت‌وگوی آنکارا و دمشق"
در این میان روسیه نیز ایده "گفت‌وگو میان آنکارا و دمشق" را مطرح کرده است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، دیروز گفت: «نگرانی‌های ترکیه در شمال سوریه باید از راه گفت‌وگو میان آنکارا و دمشق بر طرف شود.»
در حالی که ترامپ میانجیگری میان کردها و ترکیه را به عنوان یکی از سه گزینه آمریکا مطرح کرده و روحانی خواستار قرار گرفتن کردها "در کنار ارتش سوریه" شده است، لاوروف نیز بر لزوم "آغاز گفت‌وگوها میان گروه‌های کرد با دمشق" شده و تأکید کرده است که مسکو در راستای گفت‌وگو میان دولت‌های ترکیه و سوریه تلاش خواهد کرد. وزیر خارجه روسیه همچنین بر لزوم "ایجاد کانالی برای آغاز مذاکرات" تأکید کرده، زیرا "مسکو باور دارد این روش به نفع هر دو طرف ماجرا است."
هم‌زمان با عملیات زمینی آنکارا در خاک سوریه و افزایش انتقادها به تصمیم ترامپ در خصوص خروج نیروهای آمریکایی از مناطق کردنشین آن کشور، سناتورهای آمریکایی از دو حزب جمهوریخواه و دمکرات از طرح تحریم‌هایی علیه آنکارا، ازجمله علیه شخص رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور، خبر داده‌اند.
بر اساس این طرح که قرار است هفته آینده تقدیم کنگره آمریکا شود، دارایی‌های رهبران ترکیه در آمریکا، در صورت متوقف نشدن عملیات در خاک سوریه، مسدود خواهد شد. علاوه بر اردوغان، از جمله معاون رئیس جمهوری و وزیر دفاع ترکیه نیز مشمول این تحریم‌ها خواهند شد. افزون بر این، طبق طرح سناتورهای آمریکایی شرایط دریافت ویزای سفر به ایالات متحده برای رهبران ترکیه دشوارتر خواهد شد.
این طرح مجازات‌های متعدد دیگری را نیز در نظر گرفته است؛ از جمله فروش تجهیزات نظامی آمریکایی به ارتش ترکیه ممنوع شده و افراد و شرکت‌های خارجی نیز که وارد معاملات نظامی با ترکیه شوند، مشمول تحریم‌های آمریکا خواهند شد.
عملیات آنکارا در خاک سوریه بحث در مورد فروش سلاح به ترکیه را در بسیاری از کشورهای جهان دامن زده است. در این میان نروژ از نخستین کشورهایی است که با صدور بیانیه‌ای از به حالت تعلیق در آوردن تمام معاملات تسلیحاتی خود با ترکیه خبر داده است.