حکم حبس جوانفکر پس از هشدار به مخالفان دولت

شعبه ۷۶ دادگاه کیفری استان تهران علی‌اکبر جوانفکر، مشاور رسانه‌‌ای محمود احمدی‌نژاد، مدیرعامل خبرگزاری ایرنا و سرپرست روزنامه "ایران" را به یک سال حبس و سه سال محرومیت از هر گونه فعالیت مطبوعاتی محکوم کرد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) علی‌اکبر جوانفکر در ارتباط با اتهام انتشار مطالب خلاف موازین اسلامی در ویژه‌نامه‌ای زیر عنوان "خاتون" به ۶ ماه حبس و در ارتباط با انتشار مطالب و تصاویر خلاف عفت عمومی در این ویژه‌نامه به ۶ ماه حبس محکوم شده است. به گزارش ایسنا، این رأی ظرف مدت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ در دیوان عالی کشور قابل تجدیدنظرخواهی است.

دادگاه علی‌اکبر جوانفکر مدتی پیش برگزار شده بود. اما حکم دادگاه یک روز پس از انتشار مصاحبه این سیاستمدار با "اعتماد" در شماره روز شنبه این روزنامه (۲۸ آبان / ۱۹ نوامبر) صادر شده است.

جوانفکر در این مصاحبه انتقاداتی صریح را به اصولگرایان نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی مطرح  کرد. وی از جمله به منوچهر متکی، وزیر سابق امور خارجه ایران، و غلامحسین  محسنی اژه‌ای، دادستان کل کشور، هشدار داد و گفت، "بهتر است ساکت بمانند تا پرده‌ها نیفتد". مشاور رئیس‌جمهوری اسلامی همچنین فعالیت اسفندیار رحیم مشایی و اطرافیان محمود احمدی‌نژاد را برای "جذب آرای خاموش جامعه" مثبت ارزیابی کرده بود.

شنبه شب (۲۸ آبان / ۱۹ نوامبر) روزنامه "اعتماد" به اتهام "نشر اکادیب" به مدت دو ماه توقیف شد. به گفته مدیر مسئول این روزنامه، الیاس حضرتی، گفت‌وگو با جوانفکر از دلایل توقیف روزنامه است.

سراج‌الدین میردامادی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی، به پرسش‌های دویچه وله در این زمینه پاسخ داده است.

دویچه‏وله: آقای میردامادی، به‏نظر می‏آید آقای احمدی‏نژاد چه در مورد گرفتن رأی اعتماد برای وزیر اقتصاد کابینه‏اش و چه در مورد موضوع طرح سئوال از رییس جمهور، قدرت مانور از خودش نشان داد. آیا حکم یک سال حبس و سه سال محرومیت از فعالیت مطبوعاتی برای علی‏ اکبر جوانفکر که یکی از مشاورین اصلی احمدی‏نژاد است، ناقض فرض قدرت مانور محمود احمدی‏نژاد نیست؟

سراج‏الدین میردامادی: به‏نظر می‏رسد که به‏ویژه در آستانه‏ی انتخابات نهمین دوره‏ی مجلس شورای اسلامی، به‏طور مشخص و معینی به آقای احمدی‏نژاد اجازه‏ی تحرک و مانور داده می‏شود و در مواردی هم جلوی او سد می‏شود. در زمینه‏ی مصاحبه‏ی آقای جوانفکر با روزنامه‏ی "اعتماد"، به‏نظر می‏آید که مشاور مطبوعاتی آقای رییس جمهور از آن حدی که تعیین شده است، فراتر رفت و انتقادات صریح و تندی را علیه اصول‏گرایان نزدیک به آیت‏الله خامنه‏ای مطرح کرد و این باعث شد پروسه‏ای که از قبل آغاز شده بود، در خصوص ایشان، تسریع پیدا کند و حکم ایشان بلافاصله صادر شود و در فرآیند اجرا قرار بگیرد.

اما در خصوص استیضاح و بازگشت وزیر اقتصاد آقای احمدی‏نژاد و کسب رأی اعتماد، به‏طور موقتی فرصت دیگری به وزیر اقتصاد و دولت داده شد که بتواند مشکلات و خسارات عظیمی که در پی اختلاس و سایر مشکلات اقتصادی به‏وجود آمده بود را جبران کند.

این فرآیند تا انتخابات مجلس ادامه خواهد داشت، ولی به‏طور مشخص، سیاست کلی رهبر جمهوری اسلامی دایر بر این است که حامیان آقای احمدی‏نژاد، اعم از آقای مشایی و دیگران و طیف دیگری که با پوست انداختن در قالب "جبهه‏ی پایداری انقلاب اسلامی" ظهور و بروز پیدا کرده‏اند، نتوانند اکثریت مجلس آینده را در دست بگیرند و به همین دلیل تنگناها و فشارهایی از سوی دستگاه‏های قضایی و امنیتی برای این گروه ایجاد خواهد شد و ما این را بیش از پیش تا انتخابات شاهد خواهیم بود.

آقای جوانفکر یکی از تندروترین اطرافیان محمود احمدی‏نژاد به‏شمار می‏آید. آیا دادن این حکم پس از مصاحبه‏ی ایشان با  روزنامه‏ی "اعتماد" را می‏توان ضرب شستی به این فرد دانست یا به کل جناح احمدی‏نژاد؟

بعد از این‏که فشار به طیف آقای مشایی، بقایی، رحیمی و حلقه‏ی اول اطرافیان آقای احمدی‏نژاد خیلی شدید شد، و به‏ویژه که به‏نظر می‏رسید خود رهبر جمهوری اسلامی هم با این حلقه‏ی اول حامیان آقای احمدی‏نژاد مسئله و زاویه‏ی جدی پیدا کرده است، به ‏خصوص بعد از ماجرای اختلاف رهبری و رییس جمهور بر سر ماندن یا رفتن آقای مصلحی در وزارت اطلاعات، حامیان آقای احمدی‏نژاد تلاش کردند جبهه‏ی جدیدی را باز کنند و  با حلقه‏ی اول حامیان آقای احمدی‏نژاد هم مرزبندی داشته باشند.

این گروه جدید تحت عنوان "جبهه‏ی پایداری" که در رأس آن آیت‏الله مصباح قرار داد و چهره‏های فعالی مانند آقایان محصولی و الهام نیز آن را می‏چرخانند، سعی می‏کنند هم با اصول‏گراهای مخالف دولت آقای احمدی‏نژاد مرزبندی داشته باشند و هم با حلقه‏ی اولی که رییس جمهور را اداره می‏کنند، مانند آقای مشایی و دیگران، و عملاً تلاش کنند که اگر آقای احمدی‏نژاد آبرو و اعتبار و رأی‏ای دارد را بریزند توی حساب این جبهه‏ی جدیدی که باز کرده‏اند. ولی در عمل حرف و حدیث و شک و تردیدهای زیادی هست که بسیاری معتقدند که پشت سر این جبهه هم باز خود آقای مشایی قرار دارد.

آقای جوانفکر در این مصاحبه به‏ویژه از آقای مشایی و از آقای ملک‏زاده که از اطرافیان آقای مشایی بوده و دستگیر و شکنجه شده، اسم می‏برد و با صراحت دفاع می‏کند. طبعاً دستگاه قضایی هم دستور دارد که با آقای مشایی و دیگران برخورد جدی بکند و این برخوردی که با آقای جوانفکر و روزنامه‏ی "اعتماد" صورت گرفت، نشان‏گر آن است و این علامت جدی را دارد که حاکمیت در برخورد با آقای مشایی و حلقه‏ی اصلی‏ای که آقای احمدی‏نژاد را اداره می‏کنند بسیار جدی است.

ولی به نوعی تلاش می‏شود که یک شعبده‏بازی سیاسی صورت بگیرد و حمایت‏های آقای احمدی‏نژاد به حساب گروه جدید ریخته شود و عملاً آقای مشایی در پس پرده باقی بماند تا شاید بتوانند در آستانه‏ی انتخابات تغییرات اساسی‏ای را ایجاد کنند و حساسیت‏هایی که دستگاه امنیتی و دستگاه رهبری روی آقای مشایی دارند را به نوعی، با روی صحنه آوردن جبهه‏ی پایداری، مخفی کنند.

شما تأثیر این حکم را در ارتباط با آقای احمدی‏نژاد چگونه می‏بینید؟ آیا این اقدام او را به‏طرف عرض اندام بیشتر یا خاموشی بیشتر می‏برد؟

آقای احمدی‏نژاد همیشه نشان داده که در حمایت از اطرافیان‏اش بسیار جدی بوده و تعارف نداشته است. به‏ویژه ایشان تاکید داشت که اگر بازداشت‏ها به کابینه و اعضای کابینه برسد، این خط قرمز دولت است و ایشان برخورد خواهد کرد و عملاً هم به اطرافیان ایشان نرسید و آقای رحیمی علی‏رغم این‏که پرونده‏ی سنگینی داشت، احضار و بازداشت نشد.
حال که این حکم برای یکی از مشاورین ایشان صادر شده، باید دید که چگونه برخورد می‏کند. ولی آقای احمدی‏نژاد هم احمدی‏نژاد دوره‏ی اول نیست، حتی احمدی‏نژاد دو سال اول دوره‏ی دوم نیست و به‏نظر می‏رسد که دست‏اش زیر ساطور رهبری و دستگاه‏های امنیتی و قضایی است و بعید است که ایشان عرض اندامی داشته باشد و با این حکم بخواهد مقابله‏ای بکند و قدرت و نفوذی داشته باشد.

آقای احمدی‏نژاد نسبت به چهار سال او‏لش و حتی دو سال اول دوره‏ی دوم ریاست جمهوری‏اش بیش از پیش نحیف و ضعیف شده و بعد از شکستی که از رهبری سر ماجرای آقای مصلحی خورد و اذعان و اعترافی که آقای جوانفکر داشت که وزیر اطلاعات، وزیر دولت نیست، همه حکایت از آن دارد که آقای احمدی‏نژاد در سراشیبی ضعف و فرورفتن در گروهی است که حاکمیت با او سر سازش ندارد و رهبری و دستگاه قضایی که عامل اجرایی اوست، بیش از پیش در برابر آقای احمدی‏نژاد قد علم کرده و بعید است که ایشان بتواند در برابر این حکم و سایر احکامی که تا انتخابات مجلس در راه خواهد بود، مقاومت و ایستادگی کند.

پس با وجود این‏که حکم صادر شده علیه آقای جوانفکر قابل تجدید‏نظر است، شما این چشم‏انداز را نمی‏بینید که در این حکم تغییری به‏وجود بیاید؟

به‏طور کلی دستگاه قضایی در جمهوری اسلامی به صورت کاملاً سیاسی عمل می‏کند و فاقد معیارها و چارچوب‏های حقوقی است. وقتی پرونده‏ای ایجاد می‏شود، بستگی دارد که متهم این پرونده در فرآیند سیاسی چگونه عمل کند که به جریان بیافتد. پرونده‏ای که برای ویژه‏نامه‏ی "خاتون" روزنامه‏ی "ایران" ایجاد شده بود، به ماه‏ها قبل برمی‏گردد. ولی بلافاصله بعد از مصاحبه‏ای که آقای جوانفکر با روزنامه‏ی "اعتماد" می‏کند، این پرونده به جریان می‏افتد و حکم‏اش صادر می‏شود.

بعد هم حتی همین ماجرا در خصوص احکام تجدید‏نظر وجود دارد و به میزان تندروی، کندروی و اطاعت و فرمانبرداری افراد نسبت به رأس حاکمیت نظام بستگی دارد که یک پرونده‏ی قضایی ایجاد می‏شود، به جریان می‏افتد، حکم صادر می‏شود، به تجدید‏نظر می‏رود، حکم ابرام می‏شود یا تبرئه می‏شود. همه‏ی فرآیند حقوقی- قضایی‏ای که به‏ویژه در پروند‏ه‏های سیاسی وجود دارد، تابع مصالح و منافع رأس حاکمیت نظام است.

در خصوص حکم تجدید‏نظر آقای جوانفکر هم همین تئوری کاملاً صادق است. اگر ایشان حرف‏های‏اش را پس بگیرد، اگر رییس جمهور بیاید این حرف‏ها را تصحیح کند و اتهامات تندی که به اصول‏گراها زده شده، به آقای محسنی اژه‏ای، آقای متکی و دیگران زده شده پس گرفته شود و ادعاهای ایشان اصلاح و تکذیب بشود، ممکن است تجدید‏نظر در خصوص ایشان، به گونه‏ای حکم یک‏ سال را تعدیل کند یا تقلیل بدهد. والا، ای بسا در مواردی داشته‏ایم که در تجدید‏نظر، حکم اولیه حتی تشدید هم شده است.

کیواندخت قهاری
تحریریه: شیرین جزایری