"خانه‌نشینی اجباری" در نوروز ۱۳۹۲
۱۳۹۱ اسفند ۱۳, یکشنبه
تعطیلات عید همیشه بهانه‌ای خوب برای سفر کردن بوده است. آنهایی که وسعشان می‌رسیده، برای دمی خوشی و شادمانی بدور از گشت‌های ارشاد و سختگیری‌های دولتی راهی کشورهای همسایه می‌شدند و آنهایی که توانایی پرداخت هزینه سفرهای خارجی را نداشتند، راهی بازدید از دیدنی‌ها در خاک وطن.
اما آنگونه که قیمت تورهای گردشگری نشان می‌دهد، به نظر می‌رسد نوروز ۱۳۹۲ برای بسیاری خانه‌نشینی را به ارمغان آورد.
آنهایی که سال گذشته برای سه شب و چهار روز سفر به دوبی در ایام تعطیلات، برای هر نفر ۸۰۰ هزار تومان پرداخت کرده‌بودند، در نوروز ۹۲ با همان مبلغ می‌توانند برای همین مدت زمان تنها به شهر شیراز سفر کنند؛ مگر آنکه برای تجدید خاطرات سفر نوروز سال گذشته‌شان به دوبی، از عهده پرداخت ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان هزینه سفر که نرخ نوروز ۹۲ محسوب می‌شود، برآیند.
بر اساس جدولی که روزنامه شرق منتشر کرده است، آنهایی که سال گذشته با ۷ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان برای ده شب اقامت به کشور برزیل سفر کرده بودند، بایستی هم اینک آن را قیمتی رؤیایی بدانند، زیرا برای همان سفر در ایام نوروز ۹۲ این بار باید ۱۹ میلیون تومان هزینه کنند.
اگر جزو آن دسته از کسانی بودید که در عید ۱۳۹۰ با قیمت ۸۰۰ هزار تومان برای هفت شب به استانبول سفر کردند، در ایام تعطیلات سال جدید هم می‌توانید با کیفیت و کمیتی مشابه سفر پیشین راهی استانبول شوید، با این تفاوت که بایستی دست‌ها را بیشتر در جیب فرو برید و این بار در ازای همان سفر ۲ میلیون و ۱۹۵ هزار تومان پرداخت کنید.
"مافیای سرمایه‌دارها"
جهش بی‌سابقه قیمت ارز در چند ماهه اخیر به عنوان نخستین دلیل گران شدن تورهای مسافرتی بیان می‌شود.
ناصر گلدوست، یکی از اعضای هیأت مدیره انجمن صنفی آژانس‌های مسافرتی، افزایش قیمت تورهای گردشگری نوروز را ۷۰ درصد خوانده و به خبرگزاری مهر گفته است: «قیمت بلیت هواپیمای کیش که زمانی ۱۴۰ هزار تومان بوده اکنون ۳۶۰ هزار تومان شده است. حتی قیمت بلیت دوبی که در روزهای عادی ۴۰۰ هزار تومان بوده برای نوروز این قیمت به ۶۰۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است.»
به گفته وی شرکت‌های هواپیمایی، هتل‌ها و آژانس‌های گردشگری برای جبران ضررهایی که در دیگر فصول سال متحمل شده‌اند، چاره‌ای جز افزایش قیمت‌ها نداشته‌اند: «متولیان دولتی زمانی باید اعلام کنند نرخ تورهای گردشگری نوروز افزایش نیابد، که ضرر خالی بودن تورها در طول سال را بپردازند.»
به گزارش روزنامه شرق پایین آمدن شمار افراد متقاضی سفر در نوروز ۹۲ چنان چشمگیر بوده است که شماری از دفاتر گردشگری را به تعطیلی کشانده و شماری دیگر فعالیت‌های خود را به حالت تعلیق درآورده‌اند.
سال گذشته میزان پروازها به آنتالیا در ایام نوروزی ۴۵ پرواز بود، در حالیکه امسال تنها ۱۲ پرواز برای انتقال مسافران ایرانی به این مقصد محبوب گردشگری در ترکیه در نظر گرفته شده است.
با این همه مدیر عامل شرکت تورهای ایران به شرق گفته است که هر چند تعداد مسافران کم شده اما "پول موجود در بازار گردشگری نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است". منصور فرهومند این وضعیت را حاکی از حضور "افراد سرمایه‌داری" دانسته که حاضرند برای این تورها بدون توجه به قیمتشان، هزینه کنند: «به عنوان مثال در سال گذشته ما یک مسافر برای برزیل داشتیم که به همراه همسر و فرزند هفت ساله‌اش برای تور ۱۰روزه برزیل ۵۰ میلیون تومان پرداخت کردند.»
بازدید دو کاخ موزه ۱۱۵ هزار تومان
اما چشم‌انداز سفر برای آن دسته از خانواده‌هایی نیز که گشت و گذار در شهرهای ایران را در برنامه نوروزی خود جای داده‌اند، چندان دلگرم‌کننده نیست.
به گزارش مهر آنهایی که قصد سفر به تهران را داشته باشند، اگر بخواهند با تورهای ویژه کمی تهران‌گردی کنند، برای دیدن دو کاخ موزه باید ۱۱۵ هزار تومان بپردازند. چنانچه دو نفر متقاضی دیدن کاخ موزه باشند، می‌توانند یک خودروی سواری به همراه یک راهنما از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر کرایه کنند.
پذیرایی این تور با آبمیوه و کیک است و اگر گردشگر قصد صرف ناهار داشته باشد، پیشاپیش باید بداند که هزینه ناهار در سفره‌خانه سنتی به پای خودش نوشته خواهد شد. البته اگر راهنما نیز همراه شود، هزینه ناهار او نیز بر گردن گردشگر است.
برای دیدن شهر ری از ۹ صبح تا ۶ عصر همراه با یک خودروی سواری برای تعداد مسافر ۲ تا ۴ نفر ۱۱۰ هزار تومان باید هزینه کرد. اگر تعداد مسافران بین ۵ تا ۹ نفر باشد، می‌توان یک ون ۹ نفره کرایه کرد و به این ترتیب هزینه هر کدام از مسافران ۶۰ هزار تومان خواهد بود.
قیمت بلیت موزه‌ها و شماری از اماکن دیدنی در تهران و شهر ری میان ۵۰۰ تا هزار تومان است. با دانستن این نکته می‌توان حساب کرد که تهران‌گردی با ابتکار شخصی به صرفه‌تر است یا با شرکت در تورهای گردشگری.
دوری مردم از اماکن تاریخی، خوب یا بد؟
رشد ۴۰۰ درصدی نرخ بلیت ورودی برای برخی اماکن تاریخی شیراز، یکی از شهرهای محبوب میان گردشگران نوروزی، هم از جمله نکاتی است که به نظر می‌رسد دانستن آن برای مسافران پیش از سفر به شهر شعر و ادب لازم باشد.
بر اساس نرخ جدید قیمت ورودیه شماری از اماکن مهم از جمله محوطه تخت جمشید، مجموعه پارسارگاد، آرامگاه حافظ، مجموعه فرهنگی سعدی و ارگ کریم خانی برای ایرانی‌‌ها ۲ هزار تومان است. به گزارش مهر بازدید از شهر تاریخی بیشاپور که تا پیش از این با پرداخت ۵۰۰ تومان امکان‌پذیر بود، از این پس با پرداخت ۲ هزار تومان انجام‌پذیر است.
به گفته یکی از فعالان میراث فرهنگی فارس، یک خانواده پنج نفری برای بازدید از اماکن تاریخی ساسانی فارس، در مجموع باید ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان پرداخت كند. به باور منتقدان این افزایش قیمت بیش از هر چیز موجب پرهیز مردم از بازدید این مکان‌های تاریخی می‌شود.
آنها همچنین تأکید می‌کنند که افزایش هزینه بلیت‌ها به معنای افزایش خدمات و امکانات ارائه شده به گردشگران نیست. به گفته آنان هزینه‌های دریافتی مستقیما صرف مجموعه‌های گردشگری نمی‌شود بلکه به خزانه دولت واریز می‌شود.
رئیس اداره فرهنگی اجتماعی میراث فرهنگی فارس در پاسخ به اعتراضات مطرح شده گفته است: «فضای سبز مجموعه‌ای مانند حافظیه سالیانه ۳۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و در روزهای عید معمولا ۵۰ تا ۶۰ درصد این فضا توسط مردم تخریب می‌شود.»
در هر حال به نظر می‌رسد که با توجه به هزینه‌های سرسام‌آور سفرهای نوروزی باید به سنت کهن خانه‌تکانی از این پس سنتی نوپا به نام "خانه‌نشینی" را نیز اضافه کرد.