خبرگاه؛ عبدالحمید: دانشگاهیان صاحب‌نظر در زندان هستند

دولت سوئد اعلام کرده است که کمک‌های مالی خود به آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی (UNRWA) را متوقف خواهد کرد و به جای آن قصد دارد حمایت‌های مستقیم خود از مردم غزه را افزایش دهد. این تصمیم در پی اقدام اسرائیل برای ممنوعیت فعالیت‌های آژانس امدادرسانی فلسطینی‌ها در اراضی تحت کنترل این کشور اتخاذ شده است.

طبق اعلام دولت سوئد، این کشور در سال ۲۰۲۵ کمک‌های بشردوستانه خود را به غزه و مناطق اطراف دو برابر کرده و به ۸۰۰ میلیون کرون سوئد (حدود ۷۰ میلیون یورو) خواهد رساند. این بودجه به دیگر سازمان‌های وابسته به سازمان ملل متحد مانند برنامه جهانی غذا (WFP) و یونیسف اختصاص خواهد یافت تا نیازهای انسانی در منطقه تأمین شود.

بنیامین دوسا، وزیر کمک‌های توسعه‌ای سوئد، اظهار داشت که ممنوعیت فعالیت آژانس امدادرسانی فلسطینی‌ها در اسرائیل که از پایان ژانویه اجرایی می‌شود، دستیابی به غیرنظامیان را دشوارتر خواهد کرد. سوئد که یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان مالی آژانس امدادرسانی فلسطینی‌ها  در سال‌های اخیر بوده است، در سال جاری ۴۵۱ میلیون کرون (۳۹ میلیون یورو) به این سازمان کمک کرده بود.

ایالات متحده با احتمال تعطیلی بخشی از دولت فدرال به دلیل عدم توافق بر سر بودجه موقت روبه‌رو است. در مجلس نمایندگان آمریکا، طرح جدیدی برای بودجه موقت که مورد حمایت دونالد ترامپ بود، تصویب نشد. این در حالی است که تنها چند ساعت تا پایان مهلت قانونی باقی مانده و مشخص نیست که جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها بتوانند تا نیمه‌شب جمعه ۲۰ دسامبر (۳۰ آذر) به توافق برسند.

بر اساس گزارش‌ها، دو حزب پیش‌تر بر سر طرحی به توافق رسیده بودند، اما ترامپ از نمایندگان جمهوری‌خواه خواسته است تا این توافق را مسدود کنند. این اقدام ترامپ باعث بروز بحران سیاسی و نزدیک شدن دولت به تعطیلی شده است. در صورت عدم تصویب بودجه، دولت فدرال مجبور خواهد بود از آخر هفته بخشی از فعالیت‌های خود را متوقف کند.

تعطیلی احتمالی دولت به معنای عدم پرداخت حقوق بسیاری از کارکنان دولتی خواهد بود. کارشناسان هشدار داده‌اند که این وضعیت می‌تواند پیامدهای گسترده اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته باشد و عملکرد دولت فدرال را به‌شدت مختل کند.

سازمان عفو بین‌الملل، حزب‌الله لبنان را به دلیل استفاده از تسلیحات غیرهدفمند در حملات خود به اسرائیل، به نقض قوانین بشردوستانه بین‌المللی متهم کرده است. این سازمان در گزارشی اعلام کرد که سه حمله موشکی حزب‌الله به مناطق غیرنظامی اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۴ را مستند کرده است که باید به‌عنوان جنایات جنگی مورد بررسی قرار گیرد. در این حملات هشت غیرنظامی کشته و دست‌کم ۱۶ نفر زخمی شدند. به گفته عفو بین‌الملل، حزب‌الله در این حملات بین غیرنظامیان و نظامیان تفاوت قائل نشده است، موضوعی که طبق قوانین بشردوستانه الزام‌آور است.

بر اساس این گزارش، استفاده بی‌محابا از موشک‌های غیرهدایت‌شونده توسط حزب‌الله، خانه‌های غیرنظامیان در اسرائیل را تخریب کرده و باعث آسیب جدی شده است. عفو بین‌الملل از جامعه بین‌المللی خواسته است که حملات مستقیم این گروه به غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی و همچنین حملات کورکورانه‌ای که منجر به کشته یا زخمی شدن غیرنظامیان شده‌اند، به‌عنوان جنایات جنگی بررسی شوند.

این سازمان حقوق بشری همچنین اسرائیل را به انجام چهار حمله هوایی غیرقانونی به ساختمان‌های مسکونی در لبنان که باعث تلفات گسترده شده، متهم کرده است. عفو بین‌الملل خواستار تحقیق درباره احتمال وقوع جنایات جنگی در این حملات نیز شده و افزوده که اقدامات اسرائیل در لبنان می‌تواند مصداق نسل‌کشی باشد.

مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان در خطبه‌های روز جمعه ۳۰ آذر (۲۰ دسامبر) ضمن اشاره به مشکلات اقتصادی کشور گفت: «الآن در کشور فقر و گرسنگی است و مشکلات با رسیدن دلار به ۷۷ هزارتومان بیشتر شده و خدا می‌داند به کجا برسد.» 

او گفت مسئولان "دست روی دست گذاشتند و هیچ تدبیری اتخاذ نمی‌کنند". 

عبدالحمید به حکومت توصیه کرد "اگر سیاست‌های خود را تغییر دهید دلار ارزان خواهد شد".  

امام جمعه اهل سنت زاهدان در ادامه صحبت‌های خود همچنین خاطرنشان کرد که "فقر در کشور سنگین است" و همه ناامنی‌ها و "بداخلاقی‌ها" ریشه‌اش در فقر است. 

این روحانی یادآور شد "دانشگاهیان که صاحب‌نطر بودند اکنون در زندان بسر می‌برند". او خطاب به حاکمیت گفت: «اگر من به جای شما بودم و مسئولیتی داشتم و کاره‌ای بودم یک شب هم این زندانیان سیاسی را نمی‌گذاشتم در زندان بمانند.»  

مولوی عبدالحمید در خطبه‌های نماز جمعه خود قبلا نیز بارها خواستار آزادی زندانیان سیاسی شده و از  مقامات جمهوری اسلامی خواسته بود صدور احکام اعدام را متوقف کنند. او در شبکه اکس (تویتر سابق) نوشته است "بیشتر محکومان اعدام بلوچ و کرد هستند" که از دادرسی نیز محرومند. 

این روحانی برجسته سنی خطاب به حکومت جمهوری اسلامی در یکی از خطبه‌های نماز جمعه پیشین گفت بگذارید فعالان سیاسی کار خود را بکنند، آن‌ها را گوشۀ زندان نیندازید و سعی کنید به خواسته‌ها و انتظارات مردم ایران تن بدهید.

بر ا‌ساس گزارش‌ها، در جریان حمله پهپادی منتسب به ترکیه در نزدیکی سد تشرین در شرق حلب، دو خبرنگار کُرد بە نام‌های جیهان بیلگین و ناظم داشتان جان خود را از دست دادند.

بە گفتە آژانس خبری هاوار کە این دو روزنامه‌نگار در آن شاغل بودند، این حادثه روز پنجشنبه، ۱۹ دسامبر در حالی رخ داد که این دو خبرنگار مشغول پوشش تحولات و حملات ارتش ترکیه و گروه‌های وابسته به آن علیه مناطق تحت کنترل نیروهای کرد در شمال سوریه بودند. خودرو حامل این دو خبرنگار در ساعت ۱۵:۲۰ به وقت محلی هدف قرار گرفت و راننده خودرو نیز زخمی شد.

اتحادیه روزنامه‌نگاران ترکیه و انجمن روزنامه‌نگاران دجله-فرات این حمله را به شدت محکوم کرده‌اند. اتحادیه روزنامه‌نگاران ترکیه اعلام کرده است: «ما این حمله را محکوم می‌کنیم. خبرنگاران نباید هنگام انجام وظیفه مقدس خود هدف قرار گیرند. مسئولان این حمله باید شناسایی و محاکمه شوند.»

همچنین، دیده‌بان حقوق بشر سوریه، مستقر در لندن نیز گزارش داده که این حمله توسط یک پهپاد ترکیه‌ای انجام شده است. ترکیه تاکنون واکنشی بە این موضوع نشان ندادە است.

بە گفتە رسانه‌‌های کردی، جیهان بیلگین و ناظم داشتان از خبرنگاران شناختە‌شدە بودند که سال‌ها در شرایط سخت به پوشش اخبار مربوط به داعش و زنان پرداختە بودند. ناظم داشتان متولد آگری و جیهان بیلگین متولد ماردین هر دو از کردهای ترکیه بودند کە برای آژانس خبری هاوار وابستە بە ادارە خودگردان دمکراتیک شمال و شرق سوریه موسوم بە روژاوا کار می‌کردند.

این اولین‌ بار نیست کە روزنامه‌نگاران کرد هدف حملە قرار می‌گیرند، در اوت امسال نیز کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران (CPJ) گزارش داد کە در اثر حملە پهپادی ارتش ترکیه به یک اتومبیل در شهر سید صادق استان سلیمانیە اقلیم کردستان عراق، دو روزنامەنگار زن کرد بە نام‌های گلستان تارا و هیرو بهاالدین کشتە شدند و یک روزنامەنگار دیگر نیز زخمی شد.

عبدالحمید دبیبه، نخست‌وزیر لیبی، نسبت به گزارش‌هایی مبنی بر انتقال تسلیحات روسیه از سوریه به کشورش ابراز نگرانی کرد. وی در طرابلس اظهار داشت، بیم آن می‌رود که درگیری‌های بین‌المللی به لیبی کشیده شوند و کشور را به میدان جنگ تبدیل کنند.

دبیبه در واکنش به اخباری مبنی بر انتقال تجهیزات نظامی روسیه،‌ از جمله سامانه‌های پدافند هوایی به شرق لیبی هشدار داد و گفت: «ما نگرانیم که مناقشات بین‌المللی به لیبی منتقل شده و کشور ما به میدان نبرد تبدیل شود.»

نخست‌وزیر لیبی تأکید کرد: «ورود نیروهای خارجی با زور و برخلاف خواست مردم لیبی را قاطعانه رد می‌کنیم.»

گزارش‌ها حاکی از آن است که روسیه در حال انتقال تجهیزات نظامی از پایگاه‌های دریایی طرطوس و هوایی حمیمیم سوریه به شرق لیبی است، جایی که مسکو از سال‌ها پیش در آن از یک دولت رقیب حمایت می‌کند. این اقدام پس از سقوط بشار اسد، متحد دیرینه روسیه در سوریه، صورت می‌گیرد.

به نظر می‌رسد روسیه در تلاش است تا با حمایت از ژنرال خلیفه حفتر، فرمانده نیروهای شرق لیبی، نفوذ خود را در منطقه حفظ کند. انتقال سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته مانند "اس۴۰۰ و اس۳۰۰" به لیبی می‌تواند موازنه قدرت را در این کشور جنگ‌زده تغییر دهد.

گویدو کروستو، وزیر دفاع ایتالیا، نیز نسبت به این تحولات ابراز نگرانی کرده و گفته است: «انتقال منابع روسیه از پایگاه سوریه به لیبی اتفاق خوبی نیست.» او افزوده که حضور کشتی‌ها و زیردریایی‌های روسی در مدیترانه، به‌ویژه در نزدیکی ایتالیا، مایه نگرانی است.

لیبی از زمان سرنگونی معمر قذافی در سال ٢٠١١ دچار هرج و مرج و جنگ داخلی شده است. در حال حاضر، کشور بین دو دولت رقیب در شرق و غرب تقسیم شده است. دولت وحدت ملی به رهبری دبیبه در طرابلس از حمایت سازمان ملل برخوردار است، در حالی که نیروهای ژنرال حفتر در شرق از پشتیبانی روسیه بهره می‌برند.

رهبران اتحادیه اروپا در نشست اخیر خود در بروکسل، از کمیسیون و مسئول سیاست خارجی این اتحادیه خواستند تا گزینه‌های مختلف برای حمایت از سوریه را بررسی کنند.

در میان گزینه‌های مطرح شده، لغو تحریم‌های اقتصادی و ارائه کمک‌ها برای بازسازی سوریه به چشم می‌خورد. با این حال، نحوه برخورد اتحادیه اروپا با گروه اسلام‌گرای هیئت تحریر الشام (HTS)، هنوز مشخص نیست.

رهبران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا بر لزوم رعایت حقوق بشر توسط حاکمان جدید سوریه و حفاظت از اقلیت‌های مذهبی و قومی تأکید کردند. همچنین آن‌ها خواستار فراهم کردن شرایطی برای بازگشت امن، داوطلبانه و با کرامت پناهجویان سوری شدند.

از سال ۲۰۱۱، اتحادیه اروپا بیش از ۳۳ میلیارد یورو کمک بشردوستانه و توسعه‌ای به سوریه و کشورهای همسایه ارائه کرده است. کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تصریح کرده است که این اتحادیه باید آماده کاهش تحریم‌ها در صورت انجام اقدامات مثبت از سوی دولت جدید سوریه باشد.

با این حال، رهبران اروپایی تأکید کردند که هنوز برای قضاوت درباره حاکمان جدید سوریه زود است و باید منتظر اقدامات عملی آن‌ها بمانند. آن‌ها خواستار ایجاد یک روند سیاسی فراگیر به رهبری خود سوری‌ها شدند که تمامیت ارضی و حقوق تمامی گروه‌های مذهبی و قومی را تضمین کند.

حمله موشکی نیروهای روسی به کی‌یف‌، پایتخت اوکراین در صبح روز ۲۰ دسامبر منجر به کشته شدن حداقل یک نفر و زخمی شدن چندین نفر دیگر شد.

سرگئی پاپکو، رئیس اداره نظامی کی‌یف اعلام کرد که این حمله باعث آتش‌سوزی‌هایی در نقاط مختلف شهر و آسیب به ساختمان‌های اداری شده است.

در این حمله که حوالی ساعت ۷ صبح به وقت محلی صورت گرفت، صدای انفجارهای متعددی در کی‌یف شنیده شد. شهردار کی‌یف، ویتالی کلیچکو، گزارش داد که دفاع هوایی در حال فعالیت بوده و تعدادی از خودروها در منطقه هولوسیفسکی به دلیل سقوط بقایای موشک آتش گرفته‌اند. همچنین دو نفر به دلیل این حمله زخمی و به بیمارستان منتقل شده‌اند.

گفتە می‌شود کە شمار حملات موشکی روسیه به کی‌یف و دیگر مناطق اوکراین در ماه‌های اخیر افزایش یافته است.