خطرات نیروگاه‌های اتمی ساخت روسیه در ترکیه
۱۳۹۰ خرداد ۱۲, پنجشنبه
پس از فاجعه‌ی نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما، آلمان و سوئیس تصمیم گرفتند فعالیت‌های نیروگاه‌های هسته‌ای خود را در آینده تعطیل کنند. برخلاف اروپا "تب احداث نیروگاه‌های هسته‌ای" در ترکیه، ایران و عربستان سعودی فروکش نکرده است.
به گزارش خبرگزاری فارس: «با تلاش متخصصان ایرانی و روس سوخت‌گذاری نیروگاه و عملیات هسته‌ای شدن نیروگاه بوشهر به پایان رسیده و این نیروگاه رسما هسته‌ای شده است».
در میان همسایگان ایران روسیه ۳۲ نیروگاه هسته‌ای دارد. ارمنستان نیز صاحب یک نیروگاه اتمی بنام "موتسامور" است که حتی در زمان شوروی سابق نیز به دلیل خطرات مورد تهدید فعالیت آن به صورت تعلیق درآمده بود.
در زمین‌لرزه‌ای که در هفتم دسامبر سال ۱۹۸۸ میلادی در این کشور اتفاق افتاد، ۲۵ هزار نفر کشته و بیش از یک میلیون نفر آواره شدند. حکومت شوروی در آن‌زمان فعالیت نیروگاه موتسامور را به دلیل احتمال نشت مواد رادیوآکتیو لغو کرد.
دو سال پس از استقلال ارمنستان اما دولت این کشور در سال ۱۹۹۳ تصمیم به راه اندازی این نیروگاه گرفت. این نیروگاه در ۲۶ کیلومتری مرز ترکیه و ارمنستان قرار دارد.
"نیروگاه هسته‌ای موتسامور، بمب هسته‌ای"
ویصل اروغلو، وزیر محیط زیست ترکیه اخیرا هشدار داد که نیروگاه هسته‌ای ارمنستان یک خطر جدی برای ترکیه است و احتمال نشت مواد رادیواکتیو در نیروگاه هسته‌ای موتسامور خطراتی را متوجه ترکیه خواهد کرد.
بنظر سینان اوغان، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک بین‌المللی ترکیه، "ترکسام" هشدارمقام‌های ترکیه بسار جدی است. وی در این راستا می‌گوید: «نیروگاه هسته‌ای موتسامور ارمنستان بر اساس نخستین تجربه‌ها و فن‌آوری‌های هسته‌ای شوروی سابق بنا شده و خطرآن برای منطقه در حال افزایش است».
این کارشناس ترک نیروگاه موتسامور ارمنستان را به بمب هسته‌ای تشبیه می‌کند که امکان انفجار آن در هر لحظه وجود دارد.
ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای روسیه در ترکیه
ترکیه نیز در شمار کشورهای زلزله‌خیز منطقه قرار دارد و به عقید‌‌ه‌ی کارشناسان و فعالان زیست محیطی احداث نیروگاه‌های اتمی در این کشور می‌تواند یک فاجعه‌ی فرامنطقه‌ای به بارآورد.
دولت ترکیه در سال ۲۰۱۰ قرارداد احداث نیروگاه‌های اتمی را با شرکت روسی به مبلغ ۲۰ میلیارد دلار امضاء کرد. رسانه های ترکیه خبردادند، نخستین نيروگاه هسته‌ای تركيه اواسط سال ۲۰۱۳ ساخته خواهد شد.
تانیر ییلدیز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه از تصمیم این کشور برای تاسیس ۱۲ نیروگاه هسته‌ای تا سال ۲۰۲۳ خبر داد. این نیروگاه‌ها با ظرفیت ۱۵ هزار مگاوات تاسیس خواهد شد. نیروگاه‌های ساخت روسیه قرار است در جنوب سواحل مدیترانه و همچنین در کناره‌های دریای سیاه و در منطقه‌ی زلزله‌خیز"آک کویو" ساخته شود.
زنجیره‌ی انسانی در ترکیه علیه احداث نیروگاه اتمی
اما طرفداران محیط زیست در ترکیه به شدت با احداث نیروگاه‌های هسته‌ای مخالفت می‌کنند. پس از فاجعه فوکوشیما در ژاپن، برای نخستین بارهزاران شهروند ترک به طرح احداث نیروگاه هسته‌ای "آک کویو" در استان "مرسین" واقع در جنوب این کشوراعتراض کردند.
بنا به گزارش روزنامه‌های ترکیه، تظاهرکنندگان که به دعوت ۱۲ سازمان غیردولتی و طرفداران محیط زیست ترکیه جمع شده بودند، زنجیره‌ی انسانی تشکیل داده و خواستار توقف اجرای طرح احداث نیروگاه اتمی در آک کویو شدند.
صد دانشجوی اتمی ترکیه در روسیه
اما خبرگزاری روسی ایتارتاس گزارش داد که مهندسین "آتوم انرگی پروئکت"، شرکت روسیه، ایجاد سيستم نقاط جغرافيايی و بررسی‌های مهندسی را درآک کویو آغاز کردند. روسیه امیدوار است مجوز برای احداث نیروگاه را پس از گزارش مثبت درباره‌ی ايمنی و نيز تاثيرات زيست محيطی دریافت کند.
مقام‌ها اتمی روسیه وعده داده‌اند که نیروگاه اتمی آک کویو سونامی و هرگونه زلزله‌ای را تا نه درجه ریشتر مقاومت خواهد کرد. ایتارتاس همچنین در گزارش خود آورده است، گروه طراحی و متخصصین شرکت روسی برای تهیه طرح نیروگاه اتمی نقشه برداری کرده و تا به حال نقشه برداری ۱۶۰ هکتار زمین در منطقه را نیز آغاز کرده است.
روسیه به مقام‌های ترکیه وعده‌ی انتقال دانش و فن‌اآوری‌های اتمی را نیز داده است. در این راستا صد دانشجوی ترک برای انتقال تکنولوژی اتمی در روسیه آموزش خواهند دید. در ماه سپتامبر امسال ۵۰ دانشجوی علوم هسته‌ای این کشور به روسیه اعزام خواهند شد. گفته می‌شود که تامین سوخت نیروگاه اتمی و مدیریت آن را روسیه بر عهده خواهد گرفت.
مسابقه‌ی تاسیس نیروگاه‌های هسته‌ای در منطقه
دولت‌های ایران، ترکیه و عربستان تاکید می‌کنند برنامه‌ی هسته‌ای آنها اهدافی صلح‌آمیزدارد و نیروگاه‌های هسته‌ای به منظور "تأمین برق"، "شیرین کردن آب دریا" و یا برای اهداف پزشکی فعالیت خواهند کرد.
در عین‌حال تصمیم برخی دولت‌های اروپائی برای تعلیق برنامه‌های هسته‌ای و جستجوی انرژی جایگزین، مخالفت‌ها را با احداث نیروگاه‌های اتمی بویژه در میان بخشی از مردم ترکیه افزایش داد. البته این اعتراض‌ها سبب تغییر سیاست راهبردی هسته‌ای این کشور و نیز مانع مشارکت فعال ترکیه "درمسابقه‌ی تاسیس نیروگاه‌های هسته‌ای" منطقه نشده است.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: شهرام احدی