دادگاه شارلی ابدو؛ محاکمه یک "ایدئولوژی"؟

پاریس، هفتم ژانویه ۲۰۱۵: دو برادر اسلام‌گرای افراطی به نام‌های سعید و شریف کواشی وارد تحریریه هفته‌نامه فکاهی شارلی ابدو می‌شوند و تنها در عرض دو دقیقه تعداد زیادی از کارمندان حاضر را که برخی از معروف‌ترین کاریکاتوریست‌های فرانسه هستند به گلوله می‌بندند. یازده نفر کشته و ده‌ها تن زخمی می‌شوند. دو برادر می‌گریزند و یک مامور پلیس را هم در راه به قتل می‌رسانند.

گناه کشته‌شدگان، کار در مجله‌ای فکاهی است که کاریکاتورهای گوناگون را منتشر می‌کند، از جمله کاریکاتور محمد، پیامبر مسلمانان. 

روز بعد یک پلیس زن در مونتروژ نزدیک پاریس به دست امدی کولیبالی کشته می‌شود، مردی که  روز بعد اقدام به گروگان‌گیری و قتل در یک سوپرمارکت یهودی می‌کند.

برادران کواشی و کولیبالی هم بعدا با گلوله ماموران پلیس از پا درمی‌آیند.

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

این دو حادثه آغازگر یک سری عملیات تروریستی در فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی بود، عملیاتی که توسط اسلام‌گرایان افراطی برنامه‌ریزی و اجرا شدند، موجی از خشم و تنفر جهانی را برانگیختند و به تقویت راست‌گرایان افراطی در کشورهای غربی کمک کردند.

محاکمه یک ایدئولوژی؟

اکنون قوه قضائیه فرانسه دادگاهی را آغاز کرده است که به گفته کارشناسان سیاسی و اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در این دادگاه هم‌دستان سه تروریست محاکمه می‌شوند، ۱۴ نفر که گفته‌ می‌شود وسایل مورد نیاز ضاربان را تهیه کرده یا در زمینه‌های دیگر، مادی و معنوی، به انجام ترورهای ژانویه ۲۰۱۵ کمک کرده‌اند.

ناظران احتمال می‌دهند که متهم اصلی، علیرضا پولات، شهروند ترکیه‌ای-فرانسوی به حبس ابد و دیگر متهمان به اتهام عضویت در یک سازمان تروریستی به مجازات تا ۲۰ سال زندان محکوم شوند.

برخی کارشناسان بر این نظرند که این دادگاه نه تنها از نظر مجازات متهمان مهم است بلکه بیش از آن برای بازماندگان حمله تروریستی و بستگان قربانیان حائز اهمیت است.

 زینب الرضوی در مجله شارلی ابدو کار می‌کرد اما هنگام ترور در تحریریه نبود. او پس از این حادثه استعفا داد، ولی هنوز هم به عنوان روزنامه‌نگار کار می‌کند، هنوز می‌ترسد و تحت محافظت پلیس قرار دارد.

او ضمن تاکید بر لائیک‌بودن خود می‌گوید، به نظر می‌رسد که لائیسیته قربانی حمله‌های دین‌گرایان افراطی شده است.

به همین دلیل امیدوار است که دادگاه پاریس به مکانی برای محاکمه "تفکر" اسلام‌گرایان افراطی تبدیل شود، «زیرا این تفکر بیش از پیش جا می‌افتد و اسلام‌گرایان از حق آزادی بیان برای تبلیغ ایده‌های مغایر آزادی خود استفاده می‌کنند».

تغییرات اجتماعی و سیاسی

ژان چارلز بریسارد، کارشناس تروریسم می‌گوید، حمله‌های اسلام‌گرایان افراطی "فرانسه و نه فقط فرانسه را تغییر دادند"، به همین دلیل دادگاه ۱۴ متهم از "اهمیت تاریخی" برخوردار است.

بریسارد امیداور است که رسیدگی به این پرونده به شناخت بیشتر ساختارهای ترور کمک کند.

زری زیبونی، زنی که هنگام گروگا‌ن‌گیری در سوپرمارکت پای صندوق نشسته بود هم خوشحال است که "بالاخره دادگاه آغاز شده است".

او می‌گوید، هنوز کابوس‌های آن روز خواب و آرامش او را مختل می‌کنند و معتقد است که مجازات همدستان تروریست‌ها می‌تواند زخم‌های روحی بازماندگان را الیتام بخشد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

حدود ۲۰۰ شاکی خصوصی قرار است به عنوان شاهد در دادگاه حضور یابند، حدود ۱۰۰ وکیل دادگستری وکالت شاکیان خصوصی و متهمان را به عهده گرفته‌اند و بیش از ۱۵۰ شاهد ماجرا هم برای ادای توضیحات در باره حمله مسلحانه اعلام آمادگی کرده‌اند.

ماریز وولینسکی، هممسرش ژرژ، سردبیر شارلی ابدو در زمان ترور، یکی از شاکیان خصوصی پرونده است. او هم امیدوار است که در روند رسیدگی به پرونده پاسخ‌هایی برای پرسش‌هایش بیابد.

وولینسکی به گزارشگر دویچه وله می‌گوید: «برای من مهم است سر دربیاورم که مهاجم شریف کواشی در زمان حمله چه فکر می‌کرده است».

او معتقد است که هر گونه اطلاعاتی در باره حمله مسلحانه به تحریریه مجله، او را به همسرش در آخرین دقایق عمرش نزدیک‌تر می‌کند.

ماریز وولینسکی هنوز با یاد و خاطرات ژرژ زندگی می‌کند و همسرش در همه جای خانه مسکونی او حضور دارد؛ نه تنها تصویرش، بلکه دست‌نوشته‌ها و یادداشت‌هایش، به‌ویژه آنها که برای ماریز نوشته شده‌اند: «شب به‌خیر عشق من»، «من عاشق تو هستم ماریز، فقط تو» ...