در راه پیمان آب‌وهوایی کیوتو ۲ <br> برای روبرویی با "بزرگترین چالش کنونی جهان"

هم‌اکنون ۳۰۰ میلیون نفر از مردم جهان به خاطر تغییرات آب‌وهوایی در شرایط نامساعد زیستی به سر می‌برند. مخارج مقابله با تغییرات اقلیمی بیش از ۹۰ میلیارد دلار در سال تخمین زده شده است.

بنا به گزارش جدید مجمع جهانی همیاری انسانی GHF، گرمایش زمین به تنهایی سبب مرگ و میر ۳۰۰ هزار تن در سال در سراسر جهان می‌شود. آسیب‌های زیست‌محیطی‌، کمبود مواد خوراکی و گسترش بیمار‌ی‌های عمومی، به عنوان پیامدهای تغییرات اقلیمی، می‌توانند سبب مرگ نیم میلیون انسان در سال شوند.

این گزارش بحث‌برانگیز در روز جمعه (۲۹ مه) از سوی کوفی عنان، دبیرکل سابق سازمان ملل، در لندن معرفی شد. به گفته‌ی کارشناسان این مجمع، آمار و ارقام انتشار یافته با مدل‌های کامپیوتری محاسبه شده و بر پایه‌ی اطلاعات موجود کنونی تنظیم شده‌اند.

به نظر کوفی عنان، تغییرات اقلیمی بزرگترین چالش بشری در شرایط کنونی به حساب می‌آیند.

انتقاد به گزارش اقلیمی

در مقابل، منتقدان بر این باورند که این گزارش دست به تکرار سناریوهای دلهره‌آور گذشته زده و از ارائه‌ی داده‌های واقعا موجود غفلت کرده است. بطور مثال، سطح آب‌های جهان در دهه‌ی گذشته، تنها چند سانتی‌متر افزایش داشته و میزان گرمای زمین نیز از آغاز هزاره‌ی جدید تاکنون تغییری نیافته است. به نظر منتقدان، گزارش حتا به روند سبز شدن حاشیه‌ی صحرا اشاره‌ای نمی‌کند.

به گفته‌ی بیورن لومبورگ، کارشناس امور آب‌وهوایی و آمار، گزارش به ازدیاد مرگ و میر در اروپا به خاطر افزایش دما اشاره می‌کند، اما از ذکر کاهش مرگ و میر در فصول سرد خودداری می‌کند.

به نظر این کارشناس دانمارکی، نتایج بدست آمده در این گزارش، بر اساس حداکثر خسارت‌هایی تنظیم شده که تغییر شرایط اقلیمی می‌تواند سبب آن شود.

اهداف پیمان کیوتو۲

سال ۲۰۰۹ سالی سرنوشت‌ساز برای حفاظت از شرایط اقلیمی به حساب می‌آید. تصمیم نهایی درباره‌ی پیمان کیوتو۲ در ماه دسامبر امسال در کپنهاگ، پایتخت دانمارک، گرفته خواهد گرفت. عدم توافق بر سر پیمان کیوتو۲ به معنای شکست برنامه‌ی سازمان ملل متحد پیرامون کاهش گازهای گلخانه‌ای خواهد بود.

تاکنون طرح‌های نامنسجمی برای پیمان کیوتو۲ ارائه شده‌اند که به لحاظ محتوایی خط‌ مشی‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند.

اولویت پرسش‌های اساسی همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. کاهش تولید گاز دی‌اکسیدکربن در کشورهای پیشرفته صنعتی، تامین کمک‌های مالی برای انطباق با تغییرات اقلیمی و عرضه‌ی فن‌آوری برای کشورهای در حال توسعه از جمله پرسش‌های اساسی به شمار می‌آیند.

دفتر آب‌وهوایی سازمان ملل متحد در شهر بن آلمان قرار دارد. در روز دوشنبه (۱ ژوئن) در این شهر کنفرانسی مقدماتی برگزار خواهد شد، که وظیفه‌ی آن تدقیق پیشنهادها و بیان روشن طرح‌های کنونی برای پیمان کیوتو۲ است.

در این کنفرانس عظیم بیش از ۵ هزار نفر شرکت خواهند جست. ۱۲۰۰ نفر از شرکت‌کنندگان وابسته به هیئت‌های نمایندگی ۱۹۰ کشور جهان هستند.

ایوو دبور، سرپرست دفتر آب‌وهوایی سازمان ملل متحد، درباره‌ی اهمیت کنفرانس بن با لحنی خوش‌بینانه گفت: «گرچه تا نشست کپنهاگ زمان زیادی باقی نمانده است، اما جهان در مقابله با تغییر شرایط اقلیمی به پیش می‌رود.»

اختلاف میان کشورهای مهم صنعتی

اعتبار پیمان نخست کیوتو تا سال ۲۰۱۲ است. این پیمان کشورهای صنعتی را موظف می‌کند، نشر گاز دی‌اکسیدکربن را، در مقایسه با سال ۱۹۹۰، به میزان پنج درصد کاهش دهند.

طبق توافق‌های ‌کنونی، اعتبار پیمان کیوتو۲ تا سال ۲۰۲۰ در نظر گرفته شده است. به نظر کارشناسان امور اقلیمی، ارتقای اهداف گذشته ضروری بوده و بدین خاطر، کاهش ۲۵ تا ۴۰ درصد نشر دی‌اکسیدکربن، باید در پیمان جدید منظور شود.

هنوز روشن نیست که این پیشنهاد کارشناسان با اهداف کشورهای صنعتی مهمی نظیر آمریکا، ژاپن و استرالیا سازگار باشد. بنا به برآوردهای کنونی این کشورها قادر به تحقق اهداف کیوتو۲ نخواهند بود.

در نشستی با شرکت ۱۶ کشور بزرگ صنعتی (از جمله چین، هند و آفریقای جنوبی) در روزهای گذشته در پاریس، تصویری دقیق‌تر، اما نومیدانه‌، از توانایی این کشورها بدست داده شد. در این نشست، کشورهای شرکت‌کننده نتوانستند بر سر اهدافی مشترک به توافق دست یابند.

اتحادیه‌ی اروپا، به عنوان پیشتاز مسایل اقلیمی، خواهان کاهش گاز دی‌اکسید کربن به میزان ۲۰ تا ۳۰ درصد است. به نظر کریستف بالز، کارشناس مسایل آب‌وهوایی، «کشورهایی نظیر آمریکا، چین، هند و آفریقای جنوبی، که در گذشته نقش بازدارنده داشتند، هم‌اکنون در سطح ملی موفق به ارائه‌ی برنامه‌های پیشرفته‌ای در زمینه انرژی شده‌اند».

SE/KG