در زندانهای سوریه چه بر سر زنان می‌آید؟
۱۳۹۷ اردیبهشت ۱۰, دوشنبه
مونا محمد، تمام جزئیات دوران زندان را خوب به خاطر دارد. بوی تعفن، سلول‌های کوچک و تاریک. دستگاه شوک الکتریکی، دردهای عذاب‌آور و شکنجه‌گرش را. او میگوید: «یک‌بار یک کیسه پلاستیکی سیاه روی سرم کشید و از پا به سقف آویزانم کرد.»
مونا ۳۰ سال دارد و حال در شهر غازی آنتپ در جنوب شرق ترکیه زندگی می‌کند. او هنوز به خاطر دارد که آن روز در زندان چه بر سر او رفت. میگوید: «به من گفت آنقدر اینجا می‌مانی تا همه مزخرفاتی در سرت است توی این کیسه پلاستیکی خالی شود.» مونا در سوریه معلم موسیقی بود. سال ۲۰۱۲ میلادی به دلیل شرکت در تظاهراتی علیه اسد در دیرالزور بازداشت می‌شود.
مونا به گفته خودش بعد از مدت کوتاهی از زندان آزاد شد اما نیروهای امنیتی دوباره او را دستگیر کردند و این‌بار او را به دمشق فرستادند؛ به بند مخوف ۲۱۵ زندان اطلاعات نظامی، به "بند جهنم"؛ جایی که شکنجه بخشی از زندگی روزمره زندانیان است.
مونا میگوید: «شکنجه‌گر من یک روز آمد و گفت که هدیه‌ای دارم که می‌خواهم نشانت دهم. هدیه‌اش یک تفنگ شوک الکتریکی بود. از من پرسید مونا قلبت کجاست. من به قلبم اشاره کردم و او دقیقأ با دستگاه روی قلبم زد.»
محبوس در "بند جهنم"
مونا ماه‌ها در زندان اطلاعات نظامی رژیم اسد محبوس بوده است. مدت‌ها در سلول انفرادی و چند ماه نیز در بندهای عمومی. او میگوید: «یک بار یک دختر ۱۶ ساله را شکنجه می‌کردند. او طوری فریاد می‌کشید که من فکر می‌کردم او را زیر شکنجه می‌کشند.» مونا میگوید زنان زندانی بسیاری مورد آزار جنسی قرار گرفتند و او هم بارها به تجاوز تهدید شده است.
او وضعیت بهداشتی زندان را "اسف‌بار" توصیف می‌کند و میگوید زندانیان زیادی به توالت یا دوش دسترسی نداشتند. او میگوید در این زندا‌ن‌ها تعدادی زیادی کودک هم همراه مادران خود محبوس بودند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مونا دختر کوچکی را به خاطر دارد که همراه مادرش در سلولی خیلی کوچک و تاریک محبوس بود. او میگوید: «آن بچه مدام گریه می‌کرد و از لای در به بیرون نگاه می‌کرد تا روزنه‌ای از روشنایی ببیند.»
مونا سرانجام همراه تعدادی از زنان زندان اطلاعات نظامی رژیم اسد با فرمان عفو اسد آزاد می‌شود. او سال ۲۰۱۶ میلادی به ترکیه می‌گریزد و حال در غازی آنتپ، در شهری که میزبان حدود نیم میلیون پناهجوی سوری است، زندگی می‌کند.
بیشتر بخوانید:ٰسلب مالکیت از پناهجویان سوری طبق فرمان جدید بشار اسد
هیچ کس نمی‌د‌اند چه تعداد زن هنوز در زندانهای سوریه محبوس هستند. فادل عبدالغنی میگوید بیش از هفت هزار نفر. عبدالغنی، رییس شبکه حقوق بشر برای سوریه است که اسناد نقض حقوق بشر در این کشور را جمع‌آوری می‌کند. او میگوید اسناد نشان می‌دهد که گروه‌های مسلح که اغلب آنها وابسته به حکومت اسد هستند، مسئول خشونت علیه زنان هستند. او تأکید می‌کند که این گروه‌ها به صورت هدفمند زنان را قربانی می‌کنند. عبدالغنی میگوید: «زنان از روز اول نقش مهمی در قیام مرد سوریه علیه اسد برعهده داشتند.»
رییس شبکه حقوق بشر برای سوریه، شکنجه و خشونت جنسی علیه را زنان بخشی از استراتژی جنگ اسد با مردم خود می‌داند که هدف آن درهم‌شکستن روحیه زنان است. او میگوید: «درهم‌شکستن زنان به معنای متلاشی کردن خانواده و درهم‌شکستن مقاومت در جامعه است. هدف این است.»
"شکنجه و خشونت نظام‌مند"
سازمان عفو بین‌الملل سال ۲۰۱۷ در گزارشی از وضعیت زندانهای سوریه نوشت از سال ۲۰۱۱، یعنی آغاز قیام مردمی سوریه علیه رژیم بشار اسد تا سال ۲۰۱۷، بیش از ۱۷ هزار نفر در اثر شکنجه، بدرفتاری و شرایط اسف‌بار حبس در زندانهای رژیم اسد جان باختند. بر اساس این گزارش، تنها در زندان نظامی مخوف "صیدنایا" در شمال دمشق نزدیک به ۱۳ هزار نفر اعدام شدند.
عفو بین‌الملل "این خشونت نظامند و گسترده علیه غیرنظامیان" را جنایات علیه بشریت می‌داند. رئیس‌جمهور سوریه بشار اسد اما گزارش عفو بین‌الملل را "دروغ" می‌خواند و آن را تکذیب می‌کند. او میگوید این روزها می‌توان همه چیز را جعل کرد.
مونا محمد می‌خواهد که دنیا بداند در زندانهای سوریه چه می‌گذرد. او خاطرات زندان خود را نوشته و درحال گردآوری خاطرات سایر قربانیان اسد است. او و تعدادی از زنانی که از زندانهای مخوف اسد جان به در بردند، گروه کوچکی برای شهامت‌بخشی به یکدیگر تشکیل دادند و اسم آن را "پروژه التیام" گذاشتند.
مونا میگوید: «تعدادی از زنان دوست ندارند از آنچه بر سرشان رفته حرف بزنند، برخی هم هربار که شروع به حرف زدن می‌کنند به گریه می‌افتند و اشک‌شان بند نمی‌آید. من تلاش می‌کنند به آنها بفهمانم که گناه آنها نبوده که این بلاها سرشان آمده است. ما باید زندگی جدیدی را شروع کنیم.» زندگی جدید مونا در ترکیه است. اما او امیدوار است که روزی در سوریه شکنجه‌گرش را پای میز محاکمه کشاند.