درباره "بوکو حرام"، شاخه القاعده در نیجریه

انفجار در سه کلیسا در نیجریه در جریان مراسم عید میلاد مسیح در روز یکشنبه (۴ دی / ۲۵ دسامبر) در شهر کوچک "مادالا" در نزدیکی پایتخت، ابوجا، روی داد. در پی آن با کشته شدن دستکم ۲۷ تن شهروند نیجریهای اعتراض جهانیان بار دیگر به سوی سازمان اسلامگرای تروریستی "بوکو حرام" جلب شد.

واتیکان حملهی روز یکشنبه را محکوم کرد. به گفتهی فدریکو لومباردی، سخنگوی واتیکان در رم، این حملات گواه تازهای بر «شقاوت تنفری کور و نامعقول هستند که به هیچ عنوان برای زندگی انسانها احترام قائل نیست». به اعتقاد او دستاندرکاران این حملات تنها در فکر اشاعهی این حس تنفر هستند.

نیجریه، با حدود ۱۵۰ میلیون نفر سکنه، پرجمعیتترین کشور آفریقا است. بیشتر ساکنان مناطق شمالی نیجریه را مسلمانان تشکیل میدهند، در حالی که در جنوب این کشور اکثریت با مسیحیان است.

فرقه اسلامگرای افراطی بوکو حرام تاکنون عملیات تروریستی متعددی در شمال نیجریه انجام داده و مسئولیت این ترورها را نیز به عهده گرفته است.

عملیات تروریستی بوکو حرام در سال جاری

از مهمترین عملیات تروریستی بوکو حرام در سال جاری میلادی یکی در فوریه سال جاری میلادی در شمال شرقی نیجریه بود که طی آن دستکم ۶۳ تن کشته شدند. در آن زمان مردان مسلح "بوکو حرام" در خیابانهای داماتورو ساختمانی را منفجر و به پاسگاههای پلیس و کلیساها حمله کردند.

بوکو حرام در ماه اوت سال جاری مسئولیت حملهای انتحاری به دفتر سازمان ملل را به عهده گرفت. حمله به دفتر سازمان ملل ساعت ۱۱ بامداد روز جمعه (۲۶ اوت/ ۴ شهریور) انجام شد. یک داوطلب عملیات انتحاری، با خودرویی پر از مواد منفجره به ساختمان سازمان ملل حمله کرد که در پی آن ۲۳ تن کشته و ۷۶ نفر دیگر مجروح شدند.

روز شنبه (۳ دی) نیز در درگیریمیان ارتش و طرفداران بوکو حرام ۶۸ تن در شمال نیجریه کشته شدند.

بوکو حرام چه میخواهد؟

این فرقهی افراطی اسلامی در سال ۲۰۰۲ تأسیس شده و خواستار ایجاد حکومت اسلامی در شمال نیجریه است؛ حکومتی که بر اساس شرع اسلام بنا شده باشد.

بوکو حرام با معنی "تربیت غربی حرام است" خود را طالبان نیجریه میداند و با شبکهی القاعده در آفریقا همکاری نزدیک دارد.

این گروه در سال ۲۰۰۹ میلادی جنگ علنی خود با دولت مرکزی نیجریه را آغاز کرد و تا به حال مسئولیت شمار بسیاری از انفجارها و سوءقصدها در نیجریه را به عهده گرفته است. تا کنون ۸۰۰ شهروند نیجریایی در جریان برخوردهای نظامی این گروه اسلام گرا کشته شدهاند.

نظر کارشناسان در باره "بوکو حرام"

حسینی عبدو، یکی از کارشناسان سازمان امدادگر "کمک به نیجریه" در مورد ساختار این گروه میگوید، بوکو حرام جنبشی است که از عدهای جوان اسلامگرای افراطی تشکیل شده است: «آنها تربیت غربی را رد میکنند و افراطگرایی آنها رابطهای مستقیم با شرایط اقتصادی بسیار نامناسب در کشور دارد. بنابراین میتوان گفت "بوکو حرام" کانونی مناسب برای جوانان بیکار و بدون تحصیلات نیجریه شده است.»

بوکو حرام به آسانی جوانان تندرو را به صفوف خود ملحق میکند. هارونا یریما، پرفسور نیجریهای توسعه نفوذ بوکو حرام را در ارتباط مستقیم با فقر حاکم بر نیجریه میداند؛ کشوری که بهرغم ذخایر نفت خود در فقر به سر میبرد.

این کارشناس میگوید: «فقر به شدت در اعماق جامعه ریشه دوانده است. شمار زیادی از شهروندان نیجریه بیکار هستند. بسیاری از مردم این کشور سواد خواندن و نوشتن ندارند و این در حالی است که فساد مالی در کشور بیداد میکند. بنابراین عجیب نیست در چنین شرایطی گروهی مانند بوکو حرام قدرت گیرد و طرفدارانش افزایش یابند.»

رابطه با شبکه تروریستی القاعده

ماتیو گیدر، کارشناس امور تروریسم بر این نظر است که بوکو حرام با شبکه تروریستی القاعده در ارتباط است. او میگوید مدارکی در ارتباط با دیدارهای متعدد سران القاعده و بوکو حرام وجود دارند.

گیدر در ادامه میگوید: «القاعده در سال ۲۰۱۰ میلادی قول تامین پول، اسلحه و آموزش فعالیتهای تروریستی را به اسلام گرایان افراطی بوکو حرام داده است.»

نشریه "وال استریت جورنال" بخشهایی از پروندههای محرمانه در نیجریه را منتشر کرده که در آنها مدارکی موجودند که نشان میدهند رزمندگان بوکو حرام در سال ۲۰۰۷ میلادی در اردوگاههای تروریستی در افغانستان تعلیم دیدهاند.

افراط گرایان بوکو حرام از سلفیها در الجزایر و موریتانی تهیه بمب دستی را آموختهاند. آنها همچنین با سازمان تروریستی الشباب در سومالی در ارتباط هستند؛ سازمانی که با شبکهی القاعده مرتبط است.

AJ/DK