درخشش فیلم "پسربچگی" در آسمان کم‌فروغ برلیناله
۱۳۹۲ بهمن ۲۵, جمعه
فیلم "پسربچگی" (Boyhood) ساخته‌ی ریچارد لینک‌لیتر، کارگردان، بازیگر و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی است که در سال ۱۹۹۵ نیز با نمایش "پیش از طلوع" در برلیناله جایزه خرس نقره‌ای را برای بهترین کارگردان دریافت کرد. اگر فیلم "پیش از طلوع" در ۱۹ سال پیش تنها خرس نقره‌ای را برای خالق خود به همراه داشت، اینبار لینک‌لیتر با جهشی بلند در صدد شکار خرس طلایی برلیناله برآمده است.
امسال در بخش رقابتی برلیناله منتقدان و تماشاگران شاهد فیلم‌های میانه‌مایه بودند، اما اگر تنها یک یا دو فیلم نیز بتوانند، جشنواره فیلم برلین را در بخش رقابتی از میان‌مایگی نجات دهند، بی‌شک یکی از آنها فیلم "پسربچگی" است.
بازیگران اصلی این فیلم پاتریشیا آرکوت، ایتن هاک، الار کولترین و لورلی لینک‌لیتر (دختر کارگردان) هستند. این فیلم را باید پروژه‌ی زندگی لینک‌لیتر به شمار آورد. زیرا که فیلم‌برداری آن از تابستان ۲۰۰۲ تا اکتبر ۲۰۱۳ به مدت ۱۲ سال جریان داشته است.
گفته می‌شود که ریچاد لینک‌لیتر برای روایت داستان خود (فیلم‌نامه "پسربچگی" نیز اثر لینک‌لیتر است) در طول این ۱۲ سال تنها به ۳۹ روز کار فیلم‌برداری نیاز داشته است. یعنی در هر سال، ۳ تا چهار روز فیلم‌برداری صورت گرفته است.
نکته جالب اینکه همراه با پیشرفت داستان، سن بازیگران این فیلم نیز بطور واقعی افزایش می‌یابد. این فیلم که حدود ۱۶۴ دقیقه است، سیر زندگی و حوادث ۱۲ سال را ترسیم می‌کند. مسلماً پذیرش تغییراتی از این دست (هرچند تدریجی) برای همه دست‌اندرکاران فیلم کاری دشوار به نظر می‌رسد.
سینمای مولف و توان راویی سینما
به گفته یک فیلسوف آلمانی "آثار" یک هنرمند یا متفکر در اصل "راه‌های" زندگی او هستند. مصداق این جمله به بهترین شکلی، در آخرین اثر ریچارد لینک‌لیتر مشهود است. کارگردان در کنفرانس خبری در برلیناله تصریح کرد که بر خلاف انتظار، هربار پس از چند ماهی توقف میان نوبت‌های فیلم‌برداری، بازیگران بی‌صبرانه منتظر دیدار مجدد با یکدیگر بودند. داستان این خانواده در فیلم بدل، به خانواده‌ای سینمایی شده بود. این پدیده تنها در سریال‌های طولانی تلویزیونی قابل مشاهده است.
برای برخی روزنامه‌نگاران و منتقدان دیدار حضوری با کودکانی که حال دیگر بالغ شده بودند در کنفرانس خبری سخت هیجان‌انگیز و تا حدودی غیرواقعی به نظر می‌رسید.
در این سال‌ها بازیگران بطور واقعی مسن‌تر شده بودند و تغییرات چهره و شخصیتی مسلماً در کودکان بازیگر به مراتب شدیدتر جلب توجه می‌کرد. چهره الار کولترین در برلین پیش از دیگر بازیگران در مقایسه با آخرین صحنه‌های فیلم تغییر کرده بود.
روایت جذاب از رویدادهای معمولی نیاز به استعداد دارد. بیان روزمرگی زبان خاص خود را می‌طلبد. زمانی که از صحنه‌های گران و آنچنانی خبری نیست، زمانی که رخداد فوق‌العاده و عجیبی صورت نمی‌گیرد، باید مهارتی خاص در تدوین فیلم داشت. موسیقی و ترتیب حوادث را به نحو احسن انتخاب کرد تا هم‌چون یک فیلم مهیج، تماشاگر مستمراً در انتظار صحنه‌بعدی باشد. همه اینها در فیلم "پسربچگی" تحقق یافته است.
داستان فیلم
فیلم، روایت پسربچه‌ای به نام میسون (الار کولترین) از دوران دبستان (۷ سالگی) تا ورود به کالج است. در این فیلم رویداد عجیبی رخ نمی‌دهد، اما نگاه ریزبینانه‌ی لینک‌لیتر به افراد، اشیا و برخی حوادث تاریخی جای تردیدی باقی نمی‌گذارد که این فیلم جایگاه برتری از یک فیلم صرفاً اجتماعی دارد.
پدر و مادر میسیون از یکدیگر جدا شده‌اند. و سرپرستی او و خواهرش (سامانتا) برعهده مادری سخت‌کوش است که برای تامین زندگیی معمولی، به ازدواج مجدد تن می‌دهد، خانه و شهر عوض می‌کند و از بیان ترس‌های دورنی‌اش ابایی ندارد.
پدر میسون (ایتن هاک) که هیپی‌وار در آغاز فیلم ظاهر می‌شود به آرامی مسئولیت‌پذیری بیشتری از خود نشان می‌دهد و سرانجام با انتخاب همسری جدید می‌کوشد، خطاهای گذشته را جبران کند.
داستان در ایالت تگزاس رخ می‌دهد جایی که ریچارد لینک‌لیتر نیز خود در آنجا بزرگ شده است. نگاه انتقادی به وضعیت اجتماعی و سیاسی آمریکا در این ۱۲ سال گذشته در این فیلم شعارگونه و تبلیغی نیست، حتی زمانی که درباره جنگ عراق دیالوگ‌های کوتاهی صورت می‌گیرد یا در انتخابات ریاست جمهوری به نفع باراک اوباما پلارکارد نصب می‌شود.
تحولات و تغییرات فنی و ارتباطی با مهارت در جریان آرام زندگی این خانواده گنجانده شده است. از مجله‌های مد تا فیسبوک؛ از ماشین‌سیاه‌رنگ پونتیاک تا تلفن‌های هوشمند همه در کنار هم قرار دارند.
در فیلم بسیاری از تجربه‌ها و عادات و سنن خانواده‌های قشر متوسط در آمریکا به نمایش گذاشته می‌شوند، بی‌آنکه در مورد آنها ارزش‌گذاریی در فیلم صورت گیرد. بطور نمونه میسون در سالروز شانزده‌سالگی‌اش یک انجیل و یک تفنگ همزمان هدیه می‌گیرد.
بازیگری یک‌دست
شاید به دلیل همین دوران طولانی ساخت فیلم، هماهنگی و یکدستی کم‌نظیری در میان بازیگران بوجود آمده است. ایتن هاک همکاری دیرینه‌ای با لینک‌لیتر داشته و در سه‌گانه او ("پیش از طلوع"، "پیش از غروب" و "پیش از نیمه‌شب") ایفای نقش کرده بود.
الار کولترین و لورلی لینک‌لیتر (میسون و سامانتا) در این فیلم آنچنان طبیعی بازی می‌کنند که گمان می‌رود که پاتریشیا آرکوت مادر واقعی آنان است. بی‌خود نیست که کولترین در کنفرانس خبری تاکید کرد که بازیگری در این فیلم تاثیری تعیین‌کننده بر روابط وی با مادر واقعی‌اش داشته است.
ریچاد لینک‌لیتر نیز افزود که پس از ۱۲ سال ساخت فیلم، او به الار کولترین هم‌چون پسر خود می‌نگرد، پسری که در زندگی واقعی نداشته است.
فیلم "پسربچگی" در کنار فیلم انگلیسی "۷۱"، "گراند بوداپست هتل"، "راه صلیب" و "دو مرد در شهر" شانس زیادی برای دریافت جایزه خرس طلایی یا نقره‌ای دارد.