دستاوردهای نخستین روز نشست سران ناتو
۱۳۸۹ آبان ۲۹, شنبه
آنچه سران ۲۸ کشور عضو ناتو می‌خواهند امروز شنبه (۲۰ نوامبر) در دومین روز نشست لیسبون به تصویب برسانند، به معنای ورود به عصری تازه در حیات پیمان آتلانتیک شمالی است. قرار است با روسیه که در دوره‌ی جنگ سرد دشمن ناتو به شمار می‌رفت، همکاری تازه‌ای آغاز شود.
«از ونکوور تا ولادی‌وستک»
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، از هم اکنون نشست لیسبون را «تاریخی» می‌نامد. توافق کشورهای عضو ناتو برای تعیین استراتژی تازه‌ای مبنی بر ساختن سپر دفاع موشکی، خود به تنهایی نقطه‌ی عطفی به شمار می‌رود.
مرکل آرزو کرد که روسیه در همکاری تنگاتنگ با ساختن سپر دفاع موشکی برای اروپا موافقت کند. دمیتری مدودیف، رئیس‌جمهوری روسیه، امروز برای شرکت در دومین روز نشست سران ناتو به لیسبون پرواز می‌کند. سران ناتو امروز به مدودیف رسما پیشنهاد همکاری خواهند داد.
اگر امروز میان ناتو و مسکو توافق حاصل شود، می‌توان عصر یخبندان میان آن‌ها را پایان یافته تلقی کرد. مناسبات میان ناتو و مسکو، پس از حمله‌ی نظامی روسیه به گرجستان در سال ۲۰۰۸ رو به سردی نهاد.
ولی اکنون در لیسبون خوشبینی حاکم است. بسیاری از دیپلمات‌ها و نظامیان از هم اکنون از یک «سیستم امنیتی تازه از ونکوور تا ولادی‌وستک» سخن می‌گویند.
گیدو وستروله، وزیر امور خارجه‌ی آلمان نیز از نزدیکی ناتو و روسیه ابراز خوشحالی کرد و گفت، دعوت ناتو از روسیه برای ایجاد سیستم امنیتی مشترک، پیشامدی تاریخی است.
ستایش از توافقات
باراک اوباما، رئيس‌جمهوری آمریکا، از توافق حاصل شده در لیسبون برای ایجاد سپر دفاع موشکی ستایش کرد. وی گفت: «ما برای نخستین بار در مورد ساختن پدافندی موشکی توافق کردیم که آنقدر نیرومند است که می‌تواند از همه‌ی مردم کشورهای عضو ناتو در اروپا محافظت کند.»
این سپر دفاعی بویژه علیه ایران است. ولی به خواست ترکیه، نام ایران در متن ناتو قید نشده است.
اوباما گفت: «برای همه‌ی متحدان ما نقشی در نظر گرفته شده است.»
نخستین روز نشست، همچنین بر سر استراتژی تازه‌ای برای مقابله با خطرات تازه‌ی ناشی از تروریسم بین‌المللی و حملات اینترنتی توافق کرد. این استراتژی تازه، گونه‌ای قانون اساسی برای پیمان آتلانتیک شمالی است و جانشین سندی می‌شود که ۱۱ سال پیش به تصویب رسیده بود.
ولی ناتو در سند تازه نیز کماکان به وظیفه‌ی دفاع از اعضای خود وفادار مانده است: اصلی که طبق آن، حمله‌ی نظامی به هر کشور عضو ناتو، حمله‌ی نظامی به همه‌ی کشورهای عضو محسوب می‌شود.
خانم آنگلا مرکل گفت که این توافقات «در تاریخ ثبت خواهد شد». وی افزون بر آن خواستار برداشتن گام‌های تازه‌ای در راستای رسیدن به جهانی عاری از جنگ‌افزار اتمی شد. استراتژی تازه در این زمینه ایجاب می‌کند که ناتو زمینه‌های دستیابی به چنین هدفی را فراهم کند.
از سوی دیگر، آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل ناتو، خاطر نشان ساخت: «مادامی که سلاح‌های اتمی در جهان وجود دارد، ناتو نیز پیمانی هسته‌ای باقی خواهد ماند.»
یکی دیگر از موضوعات کانونی که در دومین روز نشست سران ناتو در لیسبون مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد، مساله‌ی خروج گام به گام نیروهای ناتو از افغانستان است. قرار است این روند در سال ۲۰۱۱ آغاز شود و در سال ۲۰۱۴ پایان یابد.
به گفته‌ی اوباما، «افغانی‌ها به پاخواهند خاست و امور را خود در دست خواهند گرفت، ولی آن‌ها تنها نخواهند بود».
BM/KG