دعوت اتحادیه اروپا به مذاکرات اتمی و سکوت ایران

کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشنهاد کرده که گفتگوهای اتمی گروه ۱+۵ با ایران به زودی در شهر وین از سرگرفته شود. اتحادیه اروپا، زمان این نشست را ۱۵ تا ۱۷ نوامبر اعلام کرده و از مسئولان جمهوری اسلامی خواسته که هرچه زودتر به این دعوت پاسخ دهند.

اساس نشست وین، مبادله سوخت اتمی خواهد بود که پیشنهاد آن یک‌سال قبل ارائه شد. بنا بر این طرح، ایران اورانیوم کمتر غنی‌شده خود را با میله‌های سوخت هسته‌ای که می‌توانند در رآکتور پژوهشی تهران به‌کار روند، معاوضه خواهد کرد.

منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران در واکنش به دعوت خانم اشتون، این پیشنهاد و تطابق زمانی آن با خواست کشورش را "خبری خوب" توصیف کرده بود. محمود احمدی‌نژاد نیز ضمن استقبال از دور جدید مذاکرات اتمی، گفته بود که دولت او حقوق بین‌المللی خود را رها نخواهد کرد.

احمدی‌نژاد، نتیجه‌بخش بودن مذاکرات آتی را مستلزم اجرای چهار شرط دانسته است. از جمله این شروط، روشن کردن هدف مذاکره و اعلام موضع گروه نسبت به تسلیحات اتمی اسراییل هستند.

پیش از این، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از "فراهسته‌ای" بودن مذاکرات آینده با کشورهای غربی خبر داده و مبنای "تعامل" با آن‌ها را بسته پیشنهادی ایران خوانده بود.

دعوت بی‌پاسخ اتحادیه اروپا

مسئولان جمهوری اسلامی هنوز به دعوت گروه ۱+۵ برای بازگشت به میز مذاکره پاسخ رسمی نداده‌اند. دکتر بهروز بیات، از مشاوران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، در این مورد ‌که چرا پاسخ به چنین فراخوان‌هایی با ابهام و با اعلام شرط داده می‌شوند، به دویچه‌وله می‌گوید: «فکر می‌کنم که دولت ایران هنوز در مورد واکنش به درخواست جامعه جهانی به توافق درونی نرسیده است. احتمال دیگر هم این است که دنبال خرید وقت و حفظ تشنج هستند تا پروژه هسته‌ای را به حدی برسانند که بازگشت ناپذیر باشد.»

پاسخ ایران به دعوت کاترین اشتون در حالی مسکوت مانده که وزیران خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۲۵ اکتبر، تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را دامنه‌دارتر کردند. بهروز بیات پیرامون تاثیر بازدارنده تحریم‌ها و زیان آن‌ها برای منافع ملی ایران می‌گوید: « تجربه کشورهای دیکتاتوری دیگر نشان می‌دهد که منافع ملی نباید حتما با منافع رژیم مستقر هم‌خوانی داشته باشد. موضوع منافع ملی را باید از زاویه زمامداران جمهوری اسلامی نگاه کرد. آقای خامنه‌ای در سفر به قم دوباره تاکید کرد که تحریم‌ها اثر چندانی ندارند. احتمالا منظور ایشان این است که تحریم برای بقای حاکمیت خطرناک نیست، وگرنه می‌دانند که تحریم‌ها برای مردم و شهروندان چه اندازه زیان‌بار بوده‌اند.»

کانال‌های دیپلماتیک یا روزنامه‌ها؟

رامین میهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه ایران در تازه‌ترین واکنش به دعوت کاترین اشتون در یک مصاحبه خبری گفته که افزون بر زمان و مکان گفت‌وگوها، باید دستور جلسه روشن باشد.

به گفته مسئول سیاست خارجی اروپا، خوب است که ایران برای اعلام آمادگی شرکت در گفت‌وگوهای اتمی، از طریق رسانه‌ها موضع‌گیری نکند و حرف خود را از کانال‌های دیپلماتیک بزند.

استقبال و سکوت توامان مقامات جمهوری اسلامی، نسبت به دور تازه مذاکرات اتمی، برای بسیاری پرسش برانگیز است. بهروز بیات الگوهای رفتاری مسئولان جمهوری اسلامی در این زمینه را سیاست "یک بام و دو هوا" می‌خواند و می‌گوید که هدف آن‌ها از مواضع و نظرات غیر رسمی و ناروشن، این است که زیربار تعهدی نروند و چیزی بگویند که هرآینه بتوان آن‌ را تغییر داد یا تفسیر کرد.

MDM/JT