دعوت ایران از کشورهای خارجی برای بازدید از تاسیسات اتمی
۱۳۸۹ دی ۱۴, سه‌شنبه
مقامات جمهوری اسلامی از نمایندگان برخی کشورها دعوت کردند تا از تاسیسات اتمی ایران بازدید کنند. این دعوت در آستانه‌ی دور جدیدی از مذاکرات اتمی میان ایران و جامعه بین‌المللی صورت می‌گیرد.
دعوت ایران، اتحادیه اروپا، چین، روسیه، برخی کشورهای عربی و تعدادی از کشورهای غیر متعهد‌را در بر می‌گیرد. در این دعوت‌نامه رسمی که در اختیار خبرگزاری‌ها قرارداده شده، نام کشور آمریکا دیده نمی‌شود. ایران برای بازدید روزهای ۱۵ و یا ۱۶ ژانویه را به این کشورها پیشنهاد کرده است.
مقامات جمهوری اسلامی درصدد هستند که با این دعوت، پشتیبانی برخی از این کشورها را پیش از آغاز مذاکرات با گروه ۱+۵ جلب کنند. ایران امیدوار است که نمایندگان بلند‌پایه‌‌ی این کشورها در این بازدید شرکت جویند. دعوت‌نامه‌ی ایران در تاریخ ۲۷ دسامبر ۲۰۱۰ نگاشته شده، اما در روز دوشنبه (۱۳ دی/۴ ژانویه) به رسانه‌ها ارسال شده است.
آمریکا: بازدید از تاسیسات اتمی نیرنگی زیرکانه است
ایران با عدم دعوت از آمریکا می‌کوشد که بار دیگر میان جامعه بین‌المللی شکاف ایجاد کند. فیلیپ کراولی، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا این اقدام ایران را «نیرنگی زیرکانه» خواند. به گفته کراولی مهم این است که بازرسان آژانس انرژی اتمی بتوانند از تاسیسات اتمی ایران بازدید کنند.
از سوی کشورهای اروپایی نیز واکنشی محتاطانه درباره این دعوت به چشم می‌خورد. به گفته یک دیپلمات‌اروپایی حتا در صورت موافقت اروپاییان با این بازدید، بعید به نظر می‌رسد که این دعوت پیش از نشست آتی گروه ۱+۵ با ایران در استانبول عملی شود.
جمهوری اسلامی تمامی مخارج سفر نمایندگان کشورهای مهمان را نیز تقبل کرده است. یک کارشناس مسایل اتمی در وین اظهار داشت که این دعوت به کشورهای روسیه، چین، مصر، کوبا و برخی کشورهای عضو در جنبش غیرمتعهدها و اتحادیه عرب ارسال شده است. کشورهای عرب مهمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز عضویت دارند. مجارستان به عنوان رئیس دوره‌ای شورای اتحادیه اروپا نیز در میان فهرست کشورهای مهمان است.
بازدید از تاسیسات اتمی نطنز و نیروگاه بوشهر
یکی از دیپلمات‌های آژانس انرژی اتمی در وین تصریح کرد که این بازدید شامل تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز و نیروگاه اتمی بوشهر خواهد بود.
ظاهراَ ملاقاتی با علی‌اکبر صالحی، سرپرست کنونی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی نیز تنظیم شده است. صالحی همزمان ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را نیز بر عهده دارد. همچنین دیدار نمایندگان کشورهای خارجی با سعید جلیلی، رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران در مسایل اتمی نیز در نظر گرفته شده است.
جامعه بین‌المللی با نیروگاه اتمی بوشهر، که به علت اختلات فنی، احتمالاَ راه‌اندازی آن در فوریه ۲۰۱۱ عملی خواهد شد، مشکل چندانی ندارد. روسیه که در ساخت این نیروگاه شریک جمهوری اسلامی بوده، متعهد شده که سوخت لازم برای این نیروگاه را تامین کند و سپس زباله‌های اتمی را نیز از ایران خارج سازد. به گفته کارشناسان بین‌المللی بدین ترتیب راه‌های سو‌ءاستفاده از پس‌مانده‌ی اتمی برای ساخت جنگ‌افزارهای اتمی مسدود شده است.
اما تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز یکی از موارد بحث‌برانگیز و مورد انتقاد جامعه بین‌المللی است. تاسیسات اتمی نطنز با حدود ۹ هزار سانتریفوژ، غنی‌سازی اورانیوم برای مقاصد مختلف را به پیش می‌برد. آمریکا و کشورهای غربی ایران را متهم می‌کنند که این غنی‌سازی می‌تواند در خدمت ساخت تسلیحات اتمی قرار گیرد. تهران تاکنون بارها این اتهامات را رد کرده است.
در اوایل ماه دسامبر ۲۰۱۰ هیئت مذاکرکننده ایرانی با نمایندگان کشورهای آمریکا، روسیه، فرانسه، بریتانیا، چین، آلمان و اتحادیه اروپا در ژنو پیرامون برنامه اتمی دیدار و گفت‌وگو داشت. این مذکرات بدون هیچ نتیجه‌ی مشخصی به پایان رسید و تنها درباره برگزاری نشستی دیگر در ژانویه ۲۰۱۱ در استانبول (ترکیه) توافقی میان طرفین صورت گرفت.
به گفته دیپلمات‌های غربی هیئت ایرانی در نشست ژنو حاضر به گفت‌وگو درباره خواست‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد مبنی بر توقف غنی‌سازی اورانیوم نبود. مقامات ایرانی تاکنون بارها تکرار کرده‌اند که در نشست آتی استانبول نیز درباره توقف غنی‌سازی اورانیوم حاضر به مذاکره نیستند.
SI/SA