دلار در صعود؛ عوامل موثر بر افزایش نرخ ارز در ایران
۱۳۹۵ آذر ۱۰, چهارشنبه
روز سه‌شنبه ۹ آذر (۲۹ نوامبر) رسانه‌های ایران بهای دلار را بیش از ۳۹۰۰ تومان اعلام کردند. سایت فرارو نوشت، دلار با ۱۱۰ تومان افزایش به ۳۹۳۰ تومان رسیده است.
روز چهارشنبه نیز سایت‌های مربوط به بهای ارز قیمت دلار را بیش از ۳۸۰۰ تومان اعلام کردند.
ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران وعده داده که افزایش نرخ دلار پایدار نیست و به‌زودی بعد از تعطیلات سال نو میلادی روندی کاهشی به خود خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید: گمانه‌زنی درباره بهای دلار در بودجه ۹۶ و ارز تک‌نرخی
تحلیل‌گران نه تنها این عامل (عامل ژانویه) را در افزایش بهای دلار مؤثر می‌دانند بلکه معتقدند عوامل دیگری نیز وجود دارد که در این صعود قیمت نقش بازی کرده است.
اقتصادنیوز، سایت مرجع اقتصاد ایران پنج عامل را علاوه بر عامل ژانویه در افزایش بهای دلار مؤثر می‌داند.
"پنج عامل افزایش نرخ ارز"
بسیاری از فعالان اقتصادی، بالا رفتن بهای دلار در روزهای گذشته را به رشد نرخ حواله درهم نسبت داده‌اند که در روز یکشنبه ۷ آذر تا آستانه ۱۷۰۰ تومان بالا رفت. نرخ حواله درهم از عوامل تأثیرگذار در قیمت دلار در بازار داخلی است.
برخی نیز افزایش ارزش دلار در کشورهای همسایه و به‌ویژه منطقه سلیمانیه عراق را عاملی مؤثر بر بازار داخلی دلار دانسته‌اند. اقتصادنیوز نوشت: «هنگامی که ارزش دلار در کشورهای همسایه تقویت می‌شود، این انتظار در معامله‌گران ایجاد می‌شود که دلار از بازار ارز ارزان‌تر داخلی به این کشورها منتقل شود. با این وجود حتی اگر ارزی جا به جا نشود، همین اختلاف قیمتی، انتظارات بازیگران بازار داخلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
سومین عامل "خالی‌فروشی ارزی" خوانده شده است. معامله‌گرانی که نسبت به آینده قیمت‌ها رویکرد افزایشی ندارند برای روز بعد شروع به فروش صوری دلار با قیمت پایین‌تر از نرخ روز بازار می‌کنند. اگر پیش‌بینی کاهشی این معامله‌گران تحقق یابد سود نصیبشان می‌شود و اگر محقق نشود و قیمت دلار بالا برود آن‌ها دچار زیان می‌شوند، چیزی که در روزهای گذشته در ایران اتفاق افتاده است.
بیشتر بخوانید: دلار آمریکا مرز ۳۷۰۰ تومان را پشت سر گذاشت
به نوشته اقتصادنیوز، برای مثال در روز یکشنبه "تعداد زیادی از معامله‌گران خالی‌فروش به دلیل ضرری که متحمل شده بودند، به بازار برای پرداخت و تسویه معامله خود مراجعه نکردند تا این موضوع به میزان زیادی نوسانات بازار را تحت تاثیر قرار دهد."
اولین تأثیر این رویکرد توقف تقریبا کامل معاملات اعتباری بود. از حدود ساعت یک بعدازظهر روز یکشنبه معامله خاصی در بازار برای فردای آن روز انجام نمی‌شد، چرا که خروج افراد متضرر روز یکشنبه، موجب شده بود اطمینان به انجام این نوع از معاملات تا حدی از بین برود.
عامل بعدی انتخاب دونالد ترامپ برای ریاست جمهوری آینده آمریکا ارزیابی می‌شود. انتخاب او نه تنها بر بازارهای جهانی اثر گذاشته بلکه به دلیل هراس از به خطر افتادن برجام بر بازار داخلی نیز مؤثر بوده است.
اقتصادنیوز با اشاره به بررسی آمارهای صادرات می‌نویسد، صادرات پتروشیمی‌ها (صادرات کالاهای غیرنفتی) در ۷ ماه ابتدایی سال ۹۵ نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته ۱/ ۸ درصد کاهش پیدا کرده است. از همین رو برخی فعالان اقتصادی معتقدند که کاهش عرضه ارز نیز علاوه بر افزایش تقاضا که معمولا در اواخر پاییز رخ می‌دهد (اثر ژانویه) در شتاب بخشیدن به رشد دلار اثرگذار بوده است.
برخی نیز نتایج اجلاس اوپک و چشم‌انداز قیمت نفت و مناسبت‌هایی مانند مسافرت‌های اربعین را در این روند دخیل دانسته‌اند.
بیشتر بخوانید: توافق اوپک باعث افزایش بهای نفت خام شد
ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی ایران روند افزایشی را مانا نمی‌داند و می‌گوید: «افزایش نرخ ارز در روزهای خیر یک شوک انتظاری است و پایدار نخواهد بود.»
او وعده داد که بانک مرکزی از "تمامی تلاش خویش جهت مهار این نوسانات و هدایت نرخ ارز در مسیر اصلی و پایدار خود بهره خواهد جست".