دومین واکنش روحانی به راه‌اندازی "گشت اخلاقی نامحسوس"
۱۳۹۵ اردیبهشت ۱, چهارشنبه
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حسن روحانی در نشست روز چهارشنبه هیئت دولت (۱ اردیبهشت / ۲۰ آوریل) گفت: «آزادی مردم به غیر از قانون با هیچ چیز دیگری محدود نمی‌شود و حتی دولت و قوه قضاییه هم نمی‌توانند مردم را محدود كنند و فقط قانون می‌تواند چارچوب‌هایی در این زمینه داشته باشد.»
روحانی با بیان این که "آزادی مردم با آیین‌نامه و سلیقه افراد و برخی دستگاها نمی‌تواند محدود شود"، تاکید کرد: «حق نداریم در زندگی خصوصی و عمومی مردم دخالت كنیم، جز در زمینه اجرای قانون.»
بیشتر بخوانید: "گشت نامحسوس امنیت اخلاقی" و دهها پرسش حقوقی و اجتماعی
«کرامت انسانی مقدم بر دین»
رئیس جمهور شامگاه سه‌شنبه (۳۱ فروردین / ۱۹ آوریل) نیز در پایان سفر به سمنان و در جمع خبرنگاران، در پاسخ به پرسشی درباره راه‌اندازی "گشت اخلاقی نامحسوس" گفته بود: «اولین وظیفه ما در قبال مردم احترام به شخصیت و جایگاه و کرامت مردم است. کرامت انسانی را خدا به انسان‌ها داده و این کرامت مقدم بر دین است. کرامت همه باید حفظ شود.»
حسین ساجدی‌نیا، رئیس پلیس تهران دو روز پیش (دوشنبه، ۳۰ فروردین) از آغاز کار "هفت هزار مامور نامحسوس امنیت اخلاقی" خبر داد و گفت که فعالیت آنها مکمل نیروهای موسوم به گشت‌ارشاد "در سطح شهر از جمله در مجتمع‌های تجاری و بزرگراه‌ها" خواهد بود.
رئیس پلیس پایتخت می‌گوید، این ماموران مخفی به طور مستقیم با مردم برخورد نمی‌کنند، اما با مشاهده مواردی نظیر "مزاحمت برای نوامیس، [ایجاد] آلودگی صوتی، کشف حجاب در خودرو و انجام حرکات نمایشی در خیابان" شماره پلاک خودرو را از طریق سامانه پیامکی به مرکز پلیس امنیت اخلاقی اطلاع می‌دهند.
بیشتر بخوانید: استقرار گشت‌های "امنیت اخلاقی" در بزرگرا‌ه‌های تهران
ابهام حقوقی
پلیس امنیت اخلاقی، مشهور به گشت‌های ارشاد که از حدود یک دهه پیش فعال شده، امسال نیز با گرم‌تر شدن نسبی هوا در هفته پایانی فروردین، بار دیگر برخورد با زنان و جوانانی که آرایش و پوشش آنها نامناسب تلقی می‌شود را آغاز کرده است.
به گزارش خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی (ایرنا)، حسن روحانی در واکنش به استفاده پلیس از ماموران مخفی برای کنترل مردم گفته است: «همه ما باید در زمینه فرهنگی کار و تلاش و به گونه‌ای عمل کنیم که مسئله‌ای که از طریق فرهنگی قابل حل است از طرق دیگر حل نکنیم.»
طرح جدید پلیس برای برخورد با آنچه "رفتار نا به‌هنجار" شهروندان عنوان می‌شود بحث‌های زیادی در شبکه‌های مجازی و رسانه‌ها به دنبال داشته و با انتقادهای فراوانی روبرو شده است.
بهمن کشاورز، حقوقدان، در یادداشتی که سه‌شنبه (۳۱ فروردین) در روزنامه "اعتماد" منتشر شد، به واکاوی جنبه حقوقی فعالیت ماموران مخفی پلیس پرداخت و با اشاره به این که آنها باید آموزش دیده و ضابط دادگستری باشند نوشت: «اینکه به یکباره ۷۰۰۰ نفر دارای چنین اوصافی شده باشند، محل تامل است.»
بیشتر بخوانید: روحانی: امنیت جامعه با امنیتی کردن جامعه فرق دارد
«چه بر سر جامعه آمده؟»
کشاورز در ادامه می‌نویسد در صورتی که ماموران مخفی پلیس ضابط دادگستری باشند باید گزارش تخلف احتمالی را برای پیگیری و در صورت تشخیص احضار افراد، به دادستان ارائه کنند و به همین دلیل "اعلامی که این افراد به نیروی انتظامی بکنند ابتدائا نمی‌تواند باعث احضار آنها بشود".
او در بخشی از این یادداشت به موانع عملی استفاده از این ماموران پرداخته و نوشته است: «مثلا در مورد کشف حجاب، این قاضی و مقام قضایی است که می‌تواند بگوید آنچه واقع شده مصداق کشف حجاب هست یا نیست، یا تشخیص آلودگی صوتی احتمالا صرفا به وسیله ماموران آموزش‌دیده راهنمایی و رانندگی ممکن است و بالاخره "ناهنجاری" بر حسب اینکه هنجار یا "به‌هنجاری" از دیدگاه کسی که رویدادی را می‌بیند چه باشد، می‌تواند موارد بسیار گوناگون و حتی متناقضی را در بر‌گیرد.»
سایت خبری "عصر ایران" نیز در انتقاد از طرح جدید پلیس می‌پرسد: «چه بر سر جامعه آمده است که ۳۷ سال بعد از انقلاب اسلامی، در پایتخت جمهوری اسلامی ایران، ۷ هزار نفر را سازماندهی کرده‌اند که در خیابان‌ها، مردم را بپایند و علیه آنها گزارش دهند.»
بیشتر بخوانید: پنج‌هزار پلیس افتخاری در تهران فعال می‌شوند
فعالیت مخفی در وقت استراحت
"عصر ایران" نیز به جنبه غیرعملی استفاده از ماموران مخفی پرداخته و می‌نویسد، به فرض قانونی بودن این کار و قابل اعتماد بودن این افراد که برای طرح اتهام هم کافی نیست، اگر هر کدام آنها روزی سه تخلف را گزارش کنند، پلیس پایتخت باید هر روز ۲۱ هزار پرونده تشکیل دهد و در ماه به بیش از ۶۰۰ هزار پرونده رسیدگی کند.
رئیس پلیس تهران سه‌شنبه شب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری صدا و سیما حاضر شد تا درباره ابهام‌های استفاده از ماموران نامحسوس و انتقادهایی که به آن وارد می‌شود توضیحاتی ارائه کند، اما اظهاراتش موضوع را مبهم‌تر کرد.
به گزارش "خبرآنلاین" ساجدی در پاسخ این پرسش که "این همه پلیس کجا بوده‌اند" می‌گوید، اینها همه ماموران پلیس و ضابط قضائی هستند که "در شیفت استراحت به همکاران دیگر خود کمک می‌کنند و بعضا ممکن است در زمان استراحت، رفتن به منزل و مهمانی، گزارش دهند."
او بهمن ماه ۹۳ از جذب پنج هزار پلیس افتخاری برای کمک به تامین امنیت بیشتر مردم پایتخت خبر داده و آنها را "همیار پلیس در کف خیابان" خوانده بود.
"عصر ایران" با بی‌نتیجه خواندن راه‌اندازی "پلیس نامحسوس اخلاقی" نوشته است: «اگر برخوردهای سلبی جواب داده بودند، باید تا کنون که انواع برخوردها از شلاق و جریمه و بازداشت و ... صورت گرفته، نتیجه مطلوب حاصل می‌شد که نشده و از این به بعد هم نخواهد شد.»