دیدار حساس وزیران خارجه ایران و کشورهای ۱+۵
۱۳۹۴ فروردین ۹, یکشنبه
عصر یکشنبه (۲۹ مارس/ ۹ فروردین) با پیوستن سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه و همتای بریتانیایی او فیلیپ هاموند به مذاکره‌کنندگان کشورهای ۱+۵ امکان موفقیت‌آمیز بودن گفت‌وگوهای لوزان افزایش یافت.
خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات‌های آمریکایی گزارش داد که وزیران خارجه ایران و کشورهای ۱+۵ همراه با فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا آماده برگزاری یک نشست مشترک شده‌اند.
این نخستین نشست در این سطح در ماه‌های گذشته است و تحلیلگران آن را نشانه نزدیک شدن دو طرف به امضای یک تفاهم‌نامه سیاسی یا انتشار یک بیانیه مشترک ارزیابی می‌کنند.
بیشتر بخوانید: «ایران و غرب به توافق سیاسی نزدیک شده‌اند»
گردآمدن شش وزیر در سوئیس
در سومین و چهارمین روز از دور تازه مذاکرات هسته‌ای در لوزان سوئیس، محمد جواد ظریف به طور جداگانه با همتایان چینی، فرانسوی، آلمانی و آمریکایی خود مذاکره کرد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا یکی از اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران خبرهای منتشر شده در رسانه‌های غربی درباره دست یافتن به یک توافق اولیه را تکذیب کرد و گفت که هنوز موضوعاتی برای مذاکره باقی‌مانده است.
با این همه برخی شواهد احتمال نهایی شدن گفت‌وگوها بر سر فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را تقویت می‌کنند. فیلیپ هاموند پیشتر گفته بود در صورتی به سوئیس سفر می‌کند که زمینه‌های دست یافتن به تفاهم فراهم شده باشد.
منابع دیپلماتیک روز یکشنبه گزارش دادند که وزیران خارجه آمریکا، فرانسه و آلمان برنامه‌های خود برای روز دوشنبه را لغو کرده‌اند و در سوئیس می‌مانند.
بیشتر بخوانید: صفحه ویژه برنامه هسته‌ای ایران
فرانک والتر‌اشتاین‌مایر و همتای فرانسوی‌اش لوران فابیوس قرار بود به قزاقستان سفر کنند. جان کری نیز که از روز پنج‌شنبه در لوزان به سر می‌برد بازگشت خود به آمریکا را به تعویق انداخته است.
مطابق برنامه‌ای که سال گذشته بر سر آن توافق شد، قرار است دو طرف تا پایان ماه مارس (سه‌شنبه ۱۱ فروردین) به یک تفاهم سیاسی دست پیدا کنند و پس از آن فرصت خواهند داشت تا پایان ماه ژوئن (۹ تیر) درباره جزئیات فنی یک توافق نهایی مذاکره کنند.
افزایش نگرانی اسرائیل
در همین حال نخست‌وزیر اسرائیل بار دیگر با انتقاد از روند مذاکرات هسته‌ای شش قدرت جهانی با ایران، نسبت به توافق‌های احتمالی دو طرف ابراز ناخشنودی کرد.
به گزارش رویترز بننیامین نتانیاهو گفت: «توافق‌نامه‌ای که به نظر در حال امضا شدن است، تمام نگرانی‌های ما را تائید می‌کند و حتا فراتر از آن است.» او ایران را متهم کرد که قصد دارد به یک قدرت اتمی تبدیل شود و تمام منطقه خاورمیانه را در اختیار بگیرد.
منابع خبری به نقل از دیپلمات‌های غربی گزارش می‌دهند که در مذاکرات هسته‌ای در لوزان دو طرف به یک توافق مقدماتی دست پیدا کرده‌اند.
یکی از این دیپلمات‌ها به خبرگزاری فرانسه گفت که ایران "کمابیش" پذیرفته که تعداد سانتریفیوژهای فعال خود را به دوسوم تعداد فعلی و احتمالا کمتر کاهش دهد. این تعداد اکنون حدود ۹ هزار دستگاه است.
بنابر این گزارش دیپلمات‌های ایرانی این ادعا را به صراحت تکذیب نکرده‌اند اما آن را یک "گمانه‌زنی" خوانده‌اند. خبرگزاری‌های ایرنا و مهر از قول برخی مقام‌های ایرانی این گزارش‌ها را نادرست و فضاسازی توصیف کرده‌اند.
احتمال توقف غنی‌سازی در فردو
برخی دیگر از منابع غربی توقف غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات زیرزمینی فردو و انتقال بخشی از اورانیوم غنی‌شده ایران به خارج را از دیگر موضوع‌های مورد توافق عنوان کرده‌اند.
مقام‌های ایرانی پیش از این گفته‌اند که فعالیت در هیچ یک از تاسیسات هسته‌ای متوقف نمی‌شود. احتمال می‌رود جمهوری اسلامی برای حفظ وجهه خود تاسیسات فردو را به عنوان مرکز تحقیقاتی حفظ کند و از غنی‌سازی در آنجا چشم بپوشد.
از زمان به اجرا درآمدن توافق موقت ژنو که آذر ماه ۹۲ به امضا رسید غنی‌سازی اورانیوم در فردو متوقف بوده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این موضوع را تائید کرده است.
وزیر خارجه ایران رسانه‌های غربی را متهم می‌کند که انتشار خبرهای غیرموثق درباره محتوای مذاکرات را با هدف فضاسازی و تاثیرگذاشتن بر روند گفت‌وگوها دنبال می‌کنند.
تحریم‌ها و زمان گریز هسته‌ای
مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه، چهارشنبه، پنجم فروردین در آستانه سفر به لوزان پیش‌بینی نتیجه مذاکرات را سخت توصیف کرد و گفت: «اختلافات خیلی کم شده، اما یکی دو مورد اساسی وجود دارد که امیدواریم آن‌ها هم حل شوند.»
تخت‌روانچی درباره این موارد توضیح بیشتری نداد، اما از اظهارات او و دیگر اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران پیداست که مسئله تحریم‌ها یکی از مهم‌ترین اختلاف‌هایی است که برای رسیدن به توافق نهایی باید حل شود.
جمهوری اسلامی بر لغو فوری تمام تحریم‌ها، به ویژه تحریم‌های اعمال شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل پافشاری می‌کند و کشورهای غربی معتقدند این کار در یک دوره زمانی و هنگامی ممکن است که آژانس قادر به تضمین صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران باشد.
وزیر خارجه آلمان روز یکشنبه تاکید کرد که تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را نمی‌توان یک‌باره لغو کرد. اشتاین‌مایر به خبرنگاران گفته که انعطاف بیشتر ایران راه رسیدن به تفاهم را هموارتر خواهد کرد.
یکی از خواسته‌های غرب محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران به گونه‌ای است که زمان "گریز هسته‌ای" (دست‌یابی به امکانات فنی ساخت سلام اتمی) این کشور دست‌کم یک‌سال باشد. ظاهرا درباره این موضوع توافق‌هایی به دست آمده است.