روحانی در تبریز؛ جنجال‌های یک سفر
۱۳۹۴ اردیبهشت ۳۰, چهارشنبه
حسن روحانی در ادامه سفرهای استانی کشور روز چهارشنبه (۳۰ اردیبهشت/۲۰ مه) وارد آذربایجان شرقی شد. سفربه تبریز به دلیل "ماجرای تراکتورسازی" در میان سفرهای استانی رئیس جمهور پرحاشیهترین بوده است. روحانی یک روز پیش از سفرش به محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان، دستور داد که تمام جوانب و حواشی رخداد بازی پایانی تراکتور را بررسی و موشکافی کند.
روز بعد وزیر ورزش در تبریز اعلام کرد: "داوری مشکل داشت." اما نمایندگان آذربایجانی مجلس از جمله نادر قاضی‌پور، عضو هیأت رئیسه فراکسیون ورزش مجلس، خواهان تکرار بازی تراکتور ـ نفت شدند.
استقبال با شعارهای ترکی از روحانی
همزمان با سفر روحانی به آذربایجان شرقی ویژه‌نامه "ایران" روزنامه وابسته به دولت، با تیتر: "شهریار دیارینه خوش گلیب سیز" (به سرزمین شهریار خوش آمدید!) منتشر شد. رئیس جمهور سخنرانی خود را در ورزشگاه تختی (باغشمال) تبریز به ترکی آغاز کرد و با قرائت شعری از منظومه "حیدربابا"ی شهریار، شاعر نامدار آذربایجانی ادامه داد. وی افزود آذربایجان خاستگاه شهریار، سردار سخن، پروین اعتصامی و نظامی گنجوی است.
روحانی با هواداران سرخ‌پوش تراکتورسازی مواجه شد. وی در پاسخ به ۵۰ هزار نفر که شعار "تراختور، تراختور" میدادند. گفت: «تراکتورسازی متعلق به مردم ایران است و هیچ‌کس نمی‌تواند با احساسات مردم قهرمان تبریز بازی کند.»
با ورود رئیس جمهور به "پرونده تراکتورسازی" برخی سایتهای محلی از عدم رسیدگی دولت به مسائل و مشکلات آذربایجان شرقی انتقاد کردند.
سایتهای استانی "آناج" و "تبریز بیدار" نوشتند که رئیس جمهور"همه مسائل و مشکلات استانی را در بازی تراکتورسازی و نفت خلاصه کرده و به طرز تعجب‌آوری مانور سیاسی روی این مسئله ورزشی دادند." و گفتند: «دولت درصدد است با تراکتورسواری سیاسی، این وقایع را به نفع خود مصادره کند.»
سایتهای محلی همچنین انتقاد کردند: "دولت فراموش کرده است هدفش از حضور در تبریز رسیدگی به مسائل و مشکلات آذربایجان شرقی" است.
روحانی از دریاچه ارومیه بازدید نکرد
نمایندگان آذربایجانی در مجلس و مقامات محلی از جمله جبارزاده، استاندار آذربایجان شرقی، هم در آستانه سفر رئیس جمهور رسیدگی به "وعدههای معوقه" را مطرح کرده بودند. رضا رحمانی نماینده تبریز، آزادشهر و اسکو مهم‌ترین خواسته مردم آذربایجان از رئیس جمهور را احیای دریاچه ارومیه و اقدام برای تاسیس فرهنگستان زبان ترکی دانسته بود.
یک روز پیش از سفر روحانی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، جلسه "کارگروه نجات دریاچه ارومیه" را برگزار کرد. وی هشدار داد: «اگر مشکل دریاچه حل نشود، مشکلات ناشی از آن میتواند بخشی از کشور را تهدید کند.»
بیشتر رسانه‌های محلی وعده رئیس جمهور را یادآور شدند که در خرداد ماه سال ۹۲ در جریان سفر به ارومیه گفته بود: «دریاچه ارومیه را احیا خواهیم کرد و نخواهیم گذاشت خشک شود. بدانید که من به شما قول می‌دهم اگر بار مسئولیت اجرایی بر دوش من قرار گرفت در اولین روز دولت، دریاچه ارومیه در دستور کار خواهد بود.»
به گفته علیلو، نماینده شبستر، گرچه دولت نخستین اولویت برنامه خود را احیای دریاچه ارومیه قرار داده بود اما این بحث تنها در حد حرف باقی مانده و اقدام عملی و عملیاتی انجام نشده است.
برخی از نمایندگان آذری در مجلس از رئیس‌جمهور ایران خواستند که از "خط مقدم آسیب‌های دریاچه ارومیه" بازدید و بالاخره به "درد دل آذریها" رسیدگی کند. ولی روحانی در سفر به آذربایجان شرقی از دریاچه ارومیه بازدید نکرد و فقط در قسمتی از سخنرانی خود در تبریز اشاره کرد که وضعیت دریاچه ارومیه نسبت به سال پیش بهتر شده است.
دو پیام مردم تبریز به روحانی
کریم زاده، سردبیر پایگاه خبری- تحلیلی "نصر نیوز"، در تحلیل سفر روحانی به تبریزدر به دویچه وله (فارسی) میگوید: «استقبال پرشور مردم تبریز از آقای روحانی دو پیام اساسی دارد: پیام اول اینکه تبریز در پشت روحانی ایستاده و مردم آذربایجان همواره تلاش کردند از دولت روحانی حمایت کنند. دومین پیام این است که دولت تدبیر به وعدههایی که در سال ۹۲ داده بیشترعمل بکند. آقای روحانی هم به همین خاطر شعار معروف تبریزیها "آذربایجان اویاخدی، اینقلابا دایاخدی" را چندین بارتکرار کردند.»
اما روحانی در سخنرانی ۳۵ دقیقهای خود در تبریز حتی یکبار هم از وعدهاش مبنی بر تاسیس فرهنگستان زبان ترکی یاد نکرد.
کریم زاده، سردبیر نصر نیوز دراین باره میگوید: «در رابطه با تاسیس فرهنگستان زبان ترکی باید گفت که تصمیمی که گرفته شده این است که در قالب "بنیاد فرهنگ، ادب و هنر آذربایجان" قرار است در خانه تاریخی مرحوم پروین اعتصامی بنیادی افتتاح شود. این بنیاد مجموعهای از فعالیتهایی که چه در قالب فرهنگستان و چه در برنامههای مختلف از جمله حوزههای فرهنگی، هنری و ادبیات است شامل میشود. فرهنگستان شامل زبان و ادبیات میشد ولی این بنیاد شامل تمامی بخشهای هنری، ادبی و زبان و ادبیات می شود.»
"سفر روحانی ربطی به فوتبال ندارد"
حسن شیریعتمداری، کارشناس و آگاه به امور آذربایجان، در تحلیل سفر روحانی به تبریز میگوید: «سفرروحانی قبل از حوادث اخیر مربوط به فوتبال برنامه‌ریزی شده بود و ارتباط مستقیمی به این برنامه فوتبال ندارد و بیشتر بر اساس مطالبات معوقی چون احیای دریاچه ارومیه و تاسیس فرهنگستان زبان ترکی آذری و طرحهای صنعتی استان است که به آن کم‌توجهی شده است.»
شریعتمداری در در ادامه میگوید که سفر روحانی با هیاهوی انتخاباتی همراه شده و اراده قوی در این دولت برای احیای دریاچه ارومیه وجود ندارد. وی ضمن اشاره به عملی نشدن وعدههای روحانی پیشبینی میکند که سفر او به آذربایجان شرقی نتیجه زیادی نخواهد داشت.
سکوت روحانی درباره تاسیس فرهنگستان
در مورد فرهنگستان زبان ترکی هم این کارشناس خوش‌بین نیست. وی در این رابطه تاکید میکند: «تاسیس این فرهنگستان یک خواسته قدیمی مردم در آذربایجان است و باعث غنای زبان خواهد شد. در این رابطه باید یک تصمیم جدی گرفته شود و آن هم میتواند فقط آزادسازی زبانهای اقوام و ملیتهای مختلف ایرانی در فضای بسته و متمرکز فرهنگ کنونی است.
ما در دولت آقای روحانی هنوز نشانههای بزرگی را درباره این تصمیم نمیبینیم. شاید آذریها بتوانند با استقامت خودشان به عنوان استثنا فرهنگسرایی را که لغات را تولید خواهد کرد و یا گرامر را تنظیم خواهد کرد، ولی اینکه بتواند رشد بکند و در حد نوشتاری اثرش را درادبیات ترکی بگذارد، منوط بر این است که این زبان تا چه حد آزاد باشد و امکان رشد داشته باشد.»
روحانی در ادامه برنامه سفرش به آذربایجان شرقی دستور آغاز عملیات اجرایی و افتتاح ۳۲ پروژه استانی را هم صادر کرد.