روند تعطیل شدن زندان رجایی‌شهر، مبدأ اعدام‌های ۶۷، آغاز شد
۱۴۰۲ مرداد ۱۲, پنجشنبه
سایت‌های داخل ایران فیلمی منتشر کرده‌اند که انتقال زندانیان زندان رجایی‌شهر (گوهردشت سابق) را درخودروهای مخصوص نشان می‌دهد.
خبرگزاری میزان، ارگان قوه قضاییه جمهوری اسلامی نوشته است که مقدمات تعطیلی این زندان در حال انجام است.
مصوبه تعطیلی این زندان در فروردین ماه امسال از سوی محسنی اژه‌ای رییس قوه قضاییه به سازمان زندان‌ها ابلاغ شد. محسنی اژه‌ای فروردین ماه در جلسه شورای اداری استان البرز گفته بود: «زندان رجایی‌شهر که در داخل شهر کرج است باید هر چه زودتر تعطیل و به خارج شهر منتقل شود و محل فعلی آن، از وضعیت زندان بودن خارج شود و اقدامات متعاقب بعدی در قبال آن صورت گیرد.»
بیشتر بخوانید: رؤیای محو آثار جنایت در "دستور تعطیلی" گوهردشت
او این اقدام را در جهت "رفاه حال ساکنان و مردم" استان البرز دانست.
مطابق قانون برنامه ششم توسعه، سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور با همکاری وزارت دادگستری، مکلف به بهبود وضعیت زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها و تسریع در انتقال ۲۰ زندان داخل محدوده شهرها با اولویت کلان‌شهرها به خارج از شهرها است.
دلایل پشت پرده
این دلایلی است که رسما برای بستن زندان رجایی‌شهر ذکر شده، اما برخی زندانیان سیاسی سابق و خانواده‌های زندانیان سیاسی این اقدام را در راستای اذیت و آزار بیشتر خانواده‌های زندانیان سیاسی می‌دانند چرا که انتقال زندانیان به یک زندان دیگر امکان ملاقات را سخت‌تر می‌کند.
همچنین تجمعاتی که در مناسبت‌های مختلف چه برای اعتراض به اعدام یک زندانی و چه به دلیل بی‌خبری از زندانیان مقابل زندان‌ها صورت می‌گیرد، با انتقال این زندانیان به شهر و مکانی دورافتاده اگر نه غیرممکن ولی بسیار سخت خواهد شد.
بیشتر بخوانید: احکام اعدام در ایران؛ جو امنیتی در مقابل زندان رجایی شهر
حامد فرمند، فعال حقوق کودک در مقاله‌ای که در این باره خرداد ماه در ماهنامه خط صلح منتشر شد، به موضوع کودکان زندانیان و سخت‌تر شدن ملاقات آنها با پدر و مادر زندانی‌شان اشاره کرده است.
او نوشته است: «حضور طولانی‌مدت در مسیر رفت و آمد و در وسایل نقلیه‌ی خصوصی یا عمومی برای کودکان و افراد مسن سخت‌تر است. کودکان، به خصوص کودکان خردسال از بودن در مسیر طولانی کلافه می‌شوند یا حتی آسیب جسمی می‌بینند. از طرفی کودکان در سنین خردسالی که از دیدار و تماس مستقیم با والد زندانی محروم می‌شوند، احتمال بازسازی رابطه‌شان با والد زندانی سخت‌تر می‌شود.»
گذشته از این مورد باید سختی راه و خطرات ناشی از آن را نیز به این موضوع اضافه کرد.
سال ۱۳۹۲ همسر و مادر پیمان عارفی زندانی سیاسی که به برازجان تبعید شده بود، در راه بازگشت از ملاقات با او در جاده تصادف کرده و هر دو کشته شدند.
علاوه بر خطر تصادف مسئله هزینه سفر برای انجام ملاقات نیز هست که برای بسیاری از خانواده‌های زندانیان امکان تامین آن وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: احتمال اجرای حکم اعدام و تجمع شبانه مقابل زندان رجایی‌شهر
"درخواست اهالی منطقه"
استاندار البرز چندی پیش گفته بود که تجمع خانواده‌ها مقابل زندان رجایی شهر موجب ایجاد مزاحمت برای مردمی است که در اطراف زندان رجایی‌شهر زندگی می‌کنند و به همین دلیل خواهان بسته شدن این زندان شده‌اند.
تجمع خانواده‌ها مقابل زندان یا زمانی روی می‌دهد که یک زندانی در آستانه اعدام است و یا زمانی که به هر دلیلی اجازه ملاقات به خانواده‌ها نمی‌دهند یا تماس زندانی با خانواده قطع شده و خانواده‌ها به دلیل نگرانی مقابل زندان تجمع می‌کنند.
از این رو، فعالان حقوق بشر تصریح می‌کنند، همه این موارد در صورتی که حقوق اولیه زندانی رعایت شود، بلاموضوع خواهد بود و اصولا تجمعی شکل نمی‌گیرد تا سبب مزاحمت ساکنان منطقه شود.
بعد تاریخی
زندان گوهردشت در دهه ۱۳۶۰ از زندان‌های مخوف ایران بود و بنا بر روایت بسیاری از شاهدان و بازماندگان، اعدام‌های دسته جمعی زندانیان در سال ۱۳۶۷ از این زندان آغاز شد.
مهدی اصلانی از بازماندگان کشتار ۶۷ می‌گوید: «هميشه مرکز زندانيان و کشتارها اوين بود ولی در سال ۶۷ زندان گوهردشت مرکز کشتار بود و علتش هم ترکيب نيروهايی است که آنجا نگاه داشته می شدند، چون عمده زندانيانی که از مجاهدين خلق بودند در زندان گوهردشت به سر می بردند.»
با توجه به این موضوع بسته شدن این زندان یعنی بسته شدن یکی از محل‌های جنایتی که هنوز ابعاد آن به درستی روشن نشده و هیچیک از مسببان آن مجازات نشده‌اند.