رژیم قذافی بر لبه پرتگاه

اوضاع لیبی به شدت بحرانی است و درگیری‌های داخلی در کشور گسترش می‌یابد. از ۱۵ فوریه تنها ظرف چند روز قیام مردم به تمام شهرها گسترش یافته است. کشمکش میان معترضان و ارگان‌های رژیم در تمام سطوح، از جمله در میان فرماندهان ارتش و مقامات دولتی گسترش می‌یابد.

به خاطر وضعیت خطیر امنیتی و همچنین نظارت شدید رژیم قذافی بر کار و فعالیت خبرگزاری‌های خارجی، خبرگیری دقیق از اوضاع کشور ناممکن است. گفته می‌شود که در سراسر کشور درگیری‌هایی میان مردم شورشی و نیروهای مسلح وفادار به قذافی جریان دارد.

نیروهای مخالف سرهنگ قذافی مدعی هستند که بر مناطق شرقی کشور مسلط شده‌اند. خبرگزاری‌ها عکس‌ها و خبرهایی از پایکوبی اهالی شهرهای شرق کشور، به ویژه در نزدیک مرز مصر منتشر کرده‌اند. در این شهرها مردم شورشی سرنگونی رژیم ۴۱ ساله معمر قذافی را جشن گرفته‌اند.

در برابر رژیم قذافی تبلیغ می‌کند که سلطه خود را همچنان بر سراسر کشور حفظ کرده است. مسافرانی که از لیبی آمده‌اند می‌گویند که خیابان‌های طرابلس، پایتخت کشور، خلوت است. تنها نیروهای گشت پلیس و ارتش هستند که به تجمعات پراکنده حمله می‌کنند و مردم را با زور و تهدید به خانه‌های خود می‌فرستند.

درباره شمار قربانیان آمار متفاوتی منتشر شده است، که همه دال بر شدت عمل دولت معمر قذافی هستند. دولت مدعی است که تنها حدود ۳۰۰ نفر به قتل رسیده‌اند، که ۱۱۱ تن از آنها از نیروهای ارتشی بوده‌اند، درحالیکه مخالفان دولت از بیش از هزار قربانی سخن می‌گویند.

به عقیده فرانکو فراتینی، وزیر خارجه ایتالیا، تا کنون بیش از هزار نفر طی قیام مردم لیبی علیه دیکتاتوری قذافی جان خود را از دست داده‌اند. وزیر خارجه ایتالیا نگران آن است که با سقوط رژیم قذافی، موجی تازه از فرار شروع شود و تا ۳۰۰ هزار نفر از اتباع لیبی به سوی ایتالیا سرازیر شوند.

لیبی: حاکمیتی نامشروع

بسیاری از کشورهای غربی، که به اندازه‌های گوناگون به نفت لیبی وابسته هستند، نگرانی خود را از گسترش بحران لیبی ابراز کرده‌اند. برخی از کشورها، در کنار شورای امنیت سازمان ملل متحد و "جامعه کشورهای عربی" برخورد شدید دولت لیبی با اعتراضات مردم کشور را محکوم کرده، پایان تمام عملیات خشونت‌آمیز را خواستار شده‌اند.

اتحادیه اروپا گسترش خشونت در لیبی را محکوم دانسته است. کاترین اشتون، سخنگوی روابط خارجی اتحادیه اروپا، طی سخنانی گفت: «پیام ما به سرهنگ قذافی این است که او دیگر نمی‌تواند با زور و قلدری بر ملت خود فرمان براند. او باید با مردم خود گفت و گو کند.»

برخی از کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا و اسپانیا که پیوندهای اقتصادی محکمی با رژیم معمر قذافی دارند، برخورد قهرآمیز این رژیم را با اعتراضات گسترده مردم محکوم کرده‌اند.

ترینیداد خیمنس، وزیر خارجه اسپانیا، روز چهارشنبه گفت که رژیم لیبی به کشتار مردم خود دست زده و هر نوع مشروعیت را از دست داده است. خانم خیمنس گفت که رژیم قذافی دیگر قادر به اداره کشور نیست. اسپانیا خارج کردن اتباع خود را از لیبی شروع کرده است.

نیکلا سرکوزی، رئیس جمهوری فرانسه روز چهارشنبه (۲۳ فوریه) پس از اجلاس هفتگی دولت خود گفت که باید هرچه زودتر اقداماتی اقتصادی علیه حکومت قذافی اتخاذ شود، تا دولت قذافی به کشتار مردم خود پایان دهد.

دولت فرانسه خواسته است که اتحادیه اروپا تدابیر تحریمی علیه دولت قذافی اتخاذ کند. به نظر رئیس جمهوری فرانسه حکومت لیبی می‌تواند با رشته‌ای از اقداماتی تنبیهی روبرو شود، مانند ممنوعیت سفر سران حکومت به کشورهای اروپایی، بستن حساب‌های بانکی تا محدود کردن روابط اقتصادی به صورت موقت.

سرکوزی خواستار شد که دولت‌های عضو اتحادیه اروپا روابط اقتصادی، مالی و تجارتی خود را به سرعت با لیبی متوقف کنند. او گفت که سران حکومت لیبی باید بدانند که در صورت ادامه به عملیات سرکوب، با پیامدهای سختی روبرو خواهند شد.

گیدو وستروله، وزیر خارجه آلمان نیز از اقدامات تحریمی علیه قذافی حمایت کرده است. اما گفته است که برای اجرای این امر، بخشنامه‌ای فوری از جانب اتحادیه اروپا ضرورت دارد.

محمود احمدی‌نژاد، رييس جمهور ايران، روز چهارشنبه برخورد حکومت ليبی را با مردم "رفتار بد" خواند و از آن انتقاد کرد. آقای احمدی‌نژاد رهبران ليبی را به باد انتقاد گرفت که "مردم خود را به رگبار مسلسل و گلوله‌باران تانک می‌بندند."

فرار شهروندان خارجی

با تشدید بحران در لیبی، شهروندان خارجی مقیم این کشور، سراسیمه در پی فرار هستند و از تمام راه‌های زمینی و دریایی و هوایی از لیبی می‌گریزند. بسیاری از آنها در کشوری که به سرعت ناامن گشته، جان خود را در امان نمی‌بینند.

برخی از کشورها به تلاش خود برای بیرون آوردن تبعه خود ادامه می‌دهند. به گفته وزارت خارجه آلمان هنوز حدود ۲۵۰ شهروند آلمانی در لیبی وجود دارند که ۱۵۰ نفر از آنها در طرابلس هستند. گیدو وستروله وزیر خارجه آلمان تائید کرده است که یک هواپیمای ارتشی برای انتقال شهروندان آلمانی به لیبی رفته است.

به گزارش وزارت امور خارجه آلمان روز سه شنبه (۲۲ فوریه) شمار ۳۵۰ شهروند آلمانی لیبی را ترک کرده‌اند.

هزاران کارگر خارجی تبعه کشورهای چین و هند و سایر کشورهای آسیایی که در لیبی مشغول کار هستند، قرار است این کشور را ترک کنند.

دولت ترکیه کارزار وسیعی برای خارج کردن ۲۵ هزار شهروند خود از لیبی شروع کرده است. به گفته احمد داووداوغلو، وزیر خارجه ترکیه، تا کنون بیش از ۵ هزار شهروند این کشور لیبی را ترک کرده‌اند. او فزوده است که اتباع ترکیه از مرزهای گوناگون، از راه‌های زمینی و دریایی و هوایی لیبی را ترک می‌گویند. به گزارش خبرگزاری‌ها یک شهروند ۲۷ ساله ترکیه، هنگام ترک لیبی در جریان ازدحام جان خود را از دست داده است.