رکورد بی‌سابقه داوطلبان نامزدی مجلس خبرگان
۱۳۹۴ دی ۳, پنجشنبه
دبیر ستاد انتخابات کشور، علی پورعلی مطلق صبح پنجشنبه (۲۴ دسامبر/ ۳ دی) اعلام کرد، با پایان مهلت ثبت‌نام، ۸۰۱ نفر داوطلب نامزدی در انتخابات مجلس خبرگان شدند.
ثبت نام داوطلبان نامزدی در این انتخابات ۲۶ آذرماه آغاز و شامگاه چهارشنبه، دوم دی ماه خاتمه یافت. روز گذشته شمار کسانی که به ویژه در تهران برای ثبت‌نام رجوع کردند چنان زیاد بود که پورعلی مطلق گفت، ستاد انتخابات آمادگی دارد تا نیمه‌شب کار ثبت تقاضای داوطلبان را ادامه دهد.
در حالی که تعداد کرسی‌های مجلس خبرگان در فاصله دوره اول تا پنجم تنها ۶ کرسی اضافه شده شمار ثبت‌نام کنندگان در این دوره به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش داشته است.
بیشتر بخوانید: مجلس خبرگان؛ قبای نخ‌نمای مردم‌سالاری بر تن جمهوری اسلامی
روند رو به افزایش رد صلاحیت‌ها
به گفته‌ی دبیر ستاد انتخابات کشور در شش روز گذشته در استان تهران ۱۷۶ نفر داوطلب نامزدی در انتخابات خبرگان شده‌اند. اصفهان با ۶۱ نفر و آذربایجان شرقی با ۴۶ نفر از نظر بیشترین ثبت‌نام کنندگان در جایگاه دوم و سوم قرار دارند.
ثبت‌نام‌کنندگان در تهران اگر صلاحیت‌شان تائید شود برای تصاحب یکی از ۱۶ کرسی این استان وارد رقابت‌های انتخاباتی می‌شوند.
این در حالی است که در انتخابات نخستین دوره مجلس خبرگان (۱۹ آذر ۱۳۶۱) که ۸۲ کرسی داشت تعداد کل ثبت‌نام کنندگان از سراسر ایران ۱۶۸ نفر بیشتر نبود.
در دوره‌های بعدی میزان داوطلبان حضور در انتخابات مجلس خبرگان رو به افزایش گذاشت و متناسب با آن تعداد کسانی که شورای نگهبان صلاحیت آنها را رد کرد نیز فزونی قابل توجهی داشت.
از سوی دیگر فیلتر شورای نگهبان هر دوره تنگ‌تر شده است؛ در دوره دوم بیش از ۳۰ درصد و در دوره سوم حدود ۵۵ درصد از داوطلبان نامردی مجلس خبرگان رد صلاحیت شده‌اند. آمار دقیق رد صلاحیت‌های دوره چهارم در دست نیست.
بررسی حد اجتهاد داوطلبان
یکی از شرط‌های اصلی داوطلبی برای شرکت در انتخابات مجلس خبرگان "اجتهاد در حدی كه قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری، را تشخیص دهد" تعیین شده است.
مرجع تشخیص این شرط نیز فقیهان شورای نگهبان هستند که رهبر جمهوری اسلامی آنها را منصوب می‌کند. این شورا برای بررسی صلاحیت داوطلبان یک ماه فرصت دارد.
شورای نگهبان برای بررسی حد اجتهاد داوطلبان انتخابات مجلس خبرگان یک "آزمون علمی کتبی" و یک مصاحبه شفاهی برگزار می‌کند که همه ملزم به شرکت در آن نیستند.
ابراهیمیان پنجشنبه، سوم دی‌ماه به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: «آن عده از داوطلبان خبرگان رهبری که اقتدار علمی لازم را دارند و برای فقها مسجل است که شرایط علمی را دارند، نیازی به آزمون کتبی ندارند.»
در یکی از تبصره‌های شرایط انتخاب‌شوندگان آمده است: «كسانی كه رهبر معظم انقلاب – صریحاً و یا ضمناً – اجتهاد آنان را تأیید كرده باشد، از نظر علمی نیاز به تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت.»
بیشتر بخوانید: شورای نگهبان و مبنای موافقت و مخالفت با نظارت استصوابی
نگرانی از تغییر ترکیب مجلس
روزنامه "جوان"، وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی زیر عنوان "بازی جناحی تجدیدنظرطلبان در میدان خبرگان" افزایش چشمگیر ثبت‌نام کنندگان در این دوره را نشانه تلاش "یک جریان سیاسی" برای تغییر ترکیب مجلس خبرگان ارزیابی کرد.
این روزنامه نگران است که جریان یادشده با به‌كارگیری ابزارهای متفاوتی از جمله "استفاده ابزاری از برخی وابستگان به بیت حضرت امام " بتواند به هدف خود دست یابد.
ظاهرا منظور این روزنامه ثبت‌نام حسن خمینی است که گفته می‌شود به تشویق اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت انجام شده و از حمایت اصلاح‌طلبان و محافظه‌کاران میانه‌رو برخوردار است.
در میان ثبت‌نام‌کنندگان، در کنار رئیس جمهور حسن روحانی نام شمار دیگری از اعضای کابینه، از جمله محمود علوی، وزیر اطلاعات، مجید انصاری، معاون و حسن نمازی، مشاور رئیس جمهور نیز به چشم می‌خورد.
پورعلی مطلق می‌گوید کمترین سن داوطلبان نامزدی برای خبرگان ۲۳ و بالاترین سن ۹۲ سال است. ۷۰ درصد از اعضای کنونی مجلس خبرگان بالای ۷۰ سال سن دارند.
بیشتر بخوانید: ۷۰ درصد نمایندگان مجلس خبرگان بالای ۷۰ سال سن دارند
ثبت نام ۱۶ زن برای انتخابات خبرگان
دبیر ستاد انتخابات کشور می‌گوید ۱۶ نفر از ثبت‌نام کنندگان برای نامزدی پنجمین دوره مجلس خبرگان زن هستند. تاکنون صلاحیت هیچ زنی برای شرکت در این انتخابات تائید نشده است.
گمانه‌زنی درباره ترکیب و شانس نامزدان جناح‌های مختلف پیش از پایان بررسی صلاحیت‌ها توسط شورای نگهبان و رسیدگی به شکایت‌های احتمالی داوطلبان ممکن نیست.
فهرست قطعی نامزدهای تائید صلاحیت شده در روزهای پایانی بهمن ماه مشخص و اعلام می‌شود و تبلیغات انتخاباتی از ۲۹ بهمن تا پنجم اسفند مجاز است.
انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان، همزمان با انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی هفتم اسفند ماه برگزاری می‌شود. ثبت‌نام داوطلبان انتخابات مجلس ۲۸ آذر آغاز شد و تا فردا، چهارم دی‌ماه ادامه خواهد داشت.