ریاست جمهوری ترکیه؛ وضعیت اپوزیسیون برای مقابله با اردوغان

ترکیه در سال ۲۰۱۹ میلادی شاهد برگزاری سه انتخابات خواهد بود. شهروندان ترکیه افزون بر انتخابات محلی و انتخابات پارلمانی همچنین برای انتخاب رئیس‌جمهور این کشور به پای صندوق‌های رأی می‌روند.

پس از این انتخابات قرار است که قانون اساسی جدید ترکیه و به همراه آن نظام ریاست جمهوری در این کشور به اجرا درآید. به همین خاطر بسیاری این انتخابات را برای ترکیه رویدادی سرنوشت‌ساز می‌دانند.

"حزب عدالت و توسعه" که تشکیل‌دهند‌ه‌ی دولت حاکم در ترکیه است متحدانی قوی برای خود یافته است. این حزب قصد دارد، با حزب حرکت ملی (MHP) که یک حزب راستگرای افراطی است، دست به ائتلاف زند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این دو حزب در انتخابات سال ۲۰۱۵ ترکیه موفق شدند با یکدیگر به بیش از ۵۵ درصد آرا دست یابند. نامزد مشترک این دو حزب برای مقام ریاست جمهوری در انتخابات آتی نیز رجب طیب اردوغان نام دارد.

از سوی دیگر تلاش‌های احزاب اپوزیسیون ترکیه برای تشکیل جبهه در برابر دو حزب مزبور سخت در جریان است.

بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون در ترکیه، حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) است که گرایش‌های سوسیال دموکرات و لائیک دارد. حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) که هوادار کردها است، "حزب خوب" (Iyi Parti) که تازه بنیانگذاری شده، و حزب محافظه‌کار مذهبی سعادت از دیگر احزاب اپوزیسیون محسوب می‌شوند.

این احزاب می‌کوشند به بهترین استراتژی ممکن برای مقابله با دو حزب عدالت و توسعه و حرکت ملی دست یابند.

تلاش برای نامزدی مشترک

طی سال‌های گذشته اپوزیسیون ترکیه و جناح مخالف اردوغان رشدی روافزون داشت و این پیشرفت در همه‌پرسی قانون اساسی ۲۰۱۶ به نقطه اوج رسید. ۴۹ درصد از شرکت‌کنندگان در همه‌پرسی مزبور به نظام ریاست جمهوری که اردوغان سعی در پیاده کردن آن دارد، رأی منفی داده بودند.

به گفته‌ی اوزر سنجار، رئیس موسسه نظرسنجی متروپل، احزاب اپوزیسیون با وجود اختلافات گوناگون نیاز به همکاری دارند. او می‌افزاید: «مردم باید بدانند که اپوزیسیون چه اهدافی را دنبال می‌کند. این اهمیتی کلیدی دارد که احزاب اپوزیسیون بتوانند از یک نامزد [مشترک] پشتیبانی کنند.»

احزاب اپوزیسیون تا کنون موفق نشده‌اند بر سر نامزدی مشترک به توافق برسند. آنها البته در یک نکته هم‌نظر هستند و آن اینکه تنها در صورتی شانس موفقیت دارند که بتوانند، آن دسته از کسانی را که در سال ۲۰۱۷ به همه‌پرسی قانون اساسی رای منفی دادند، تقویت کنند.

هدف حزب جمهوری‌خواه خلق: اپوزیسیونی زنده

هدف کمال قلیچ‌داراوغلو، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) این است که در انتخابات آتی ۶۰ درصد از آرا را به خود اختصاص دهد.

این زیاد واقع‌بینانه به نظر نمی‌رسد، چرا که حزب یادشده در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۵ تنها ۲۵ درصد آرا را کسب کرده بود.

افزون بر این هنوز مشخص نیست که آیا حزب جمهوری‌خواه خلق با احزاب دیگر از جمله حزب دموکراتیک خلق‌ها ائتلاف خواهد کرد یا اینکه ترجیح می‌دهد، به تنهایی دست به کارزار انتخاباتی بزند و نامزد خاص خود را روانه میدان کند.

بیشتر بخوانید: رهبر اپوزیسیون ترکیه: ۸۰ میلیون نفر تشنه عدالت هستند

قلیچ‌داراوغلو در پی اپوزیسیونی زنده است و از این رو باب گفت‌و‌گو با احزاب دیگر و همچنین دیگر نهادهای اجتماعی از جمله سازمان‌های غیردولتی را باز گذاشته است.

حزب دموکراتیک خلق‌ها در پی گفت‌وگو

حزب دموکراتیک خلق‌ها که بیش از همه از پشتیبانی رأی‌دهندگان کرد برخوردار است و خود را در جناح چپ می‌بیند، استراتژی خود برای انتخابات آتی را مشخص کرده است.

"اتحاد کامل کردها" از اصل‌هایی است که این حزب آن را دنبال می‌کند. حزب دموکراتیک خلق‌ها مایل است که سازمان‌های سوسیالیستی و چپ را همراهی کند و نیروهای دموکراتیک جامعه را تا آنجا که ممکن است، جذب کند.

در حالی که "اتحاد احزاب" در اذهان عمومی لفظی جاافتاده است، حزب دموکراتیک خلق‌ها از آن فاصله گرفته و به جای اتحاد از گفت‌گوی احزاب سخن می‌گوید.

این حزب تا کنون چندوچون همکاری خود با دیگر احزاب اپوزیسیون در انتخابات آتی را مشخص نکرده و همچنین نامزد مورد نظر خود برای مقام ریاست جمهوری را تعیین نکرده است.

جناح راست در اپوزیسیون

در رأس "حزب خوب" که به تازگی بنیادگذاری شده است، خانم مرال آکشنر قرار دارد. او سیاستمداری باتجربه است. او و شماری دیگر از چهره‌های سیاسی از حزب حرکت ملی (MHP) جدا شده و حزب خوب را تأسیس کردند که گرایش‌های راست میانه دارد.

آکشنر چندی پیش اعلام کرد که قصد دارد "با کل مردم ترکیه متحد شود"، اما در حال حاضر مشخص نیست که او قادر به جذب چه میزانی از رای‌دهندگان خواهد بود.

حزب محافظه‌کار مذهبی "سعادت" نیز در جمع احزاب اپوزیسیون قرار دارد. تمل کرم‌الله اوغلو، رئیس این حزب اعلام کرده که از ائتلاف حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی پشتیبانی نخواهد کرد.

اوزر سنجار، رئیس موسسه نظرسنجی متروپل، معتقد است که موفقیت اپوزیسیون در برابر ائتلاف حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی به ارزیابی و نگاه مردم بستگی دارد.

او به آخرین نظرسنجی‌ها اشاره می‌کند که طبق آن، اکثر مردم ترکیه بر این باورند که ائتلاف مزبور و اردوغان در هر حال در انتخابات پیروز خواهد شد. به اعتقاد سنکار اپوزیسیون باید این تصور را از میان بردارد.

سادات بوزکورت، روزنامه‌نگار ترک که صحنه‌ی سیاسی در ترکیه را به دقت دنبال می‌کند، کمی خوشبین‌تر است. به باور او مواضع احزاب اپوزیسیون به یکدیگر نزدیک‌تر شده و آنان آمادگی بیشتری برای گفت‌وگو و همصدا شدن دارند.

نظرسنجی‌های موسسه متروپل حاکی از آن است که اردوغان مرز ۵۰ درصد را رد نخواهد کرد. به باور پرسش‌شوندگان ائتلافی متشکل از "حزب خوب" و حزب محافظه‌کار سعادت شانس مقابله با اردوغان را خواهند داشت.