زایندهرود، طعمه‌ی نگاه استانی و سوء مدیریت
۱۳۸۸ شهریور ۲, دوشنبه
چندی است که خشکی زایندهرود برای مردم اصفهان و بخصوص کشاورزان مشکلات بزرگی ایجاد کرده است.
به گفته‌ی رئيس هیأت مدیره‌ی انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان، از سال گذشته تا کنون ۵۰۰ هزار کشاورز با بحران مواجه شده و خانواده‌های آنها با فقر شدید دست و پنجه نرم می‌کنند.
سپهر سلیمی، از فعالان زیست‌محیطی اصفهان، خشکسالی، عدم مدیریت صحیح و مصرف بهینه‌ی آب زایندهرود، انتقال آب این رودخانه به شهرها و مناطق دوردست و عدم نگاه کارشناسانه به مدیریت آب را از علل خشکی زایندهرود می‌داند. اما به اعتقاد وی، علت اصلی، «نگاه استانی» به آب این رودخانه از سوی «مدیران استان چهارمحال و بختیاری» است.
وی می‌گوید: «برخی از مدیران این استان از این آب به این دلیل که می‌گویند، سرچشمه‌های زایندهرود در چهار محال و بختیاری است، بیش از اندازه‌ی لازم استفاده می‌کنند.».
سلیمی می‌افزاید : «الان در هر ثانیه ۴۰ تا ۵۰ متر مکعب آب از سد زایندهرود خارج می‌شود که از این مقدار حتی یک متر مکعب آن هم به شهر اصفهان وارد نمی‌شود.».
به گفته‌ی سلیمی، مدیران استان چهار محال و بختیاری با استفاده از «۳۵۰ پمپ، آب را به ارتفاعات» این استان پمپاز می‌کنند تا به مصرف احداث «باغات و شهرکی در سرچشمه‌های زایندهرود» برسانند.
این فعال محیط زیست اصفهان در ادامه می‌افزاید: «حتی به دنبال این هستند که خط مرزی آبی بین استان اصفهان و استان چهارمحال بختیاری را تغییر بدهند تا بتوانند مدیریت آب را در دست بگیرند و می‌گویند نگاهی که به آب زایندهرود می‌شود باید نگاه استانی باشد که عمده‌ی مشکلات از همین جا شروع شده است. چون نگاه استانی به این مسئله و دیگر مسایل و زیست‌محیطی و اکولوژیکی زیانبار است و می‌تواند مناطق زیادی از اصفهان را با بحران زیست‌محیطی مواجه کند.».
حسین محمدرضایی، رئيس هیأت مدیره‌ی انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان، می‌گوید، سازمان جهاد کشاورزی چهار محال و بختیاری برای احداث ۱۰ هزار هکتار باغ مجوز صادر کرده است، در حالی که احداث باغ روی تپه‌های مشرف به زایندهرود در این استان هیچ توجیه کشاورزی و منطقهای ندارد.
سپهر سلیمی، فعال محیط زیست اصفهان، معتقد است، شهرکی که قرار است در چهار محال ایجاد شود به آب زیادی نیاز دارد و چون فاضلاب این شهرک به زایندهرود وارد می‌شود، خود باعث آلودگی‌های زیست‌محیطی خواهد شد.
وی بیکاری، خشک شدن بیشه‌ی تاژوان و تالاب گاوخونی، تخریب میراث طبیعی و فرهنگی و زیان به صنعت گردشگری اصفهان را از جمله پیامدهای خشکی زایندهرود می‌داند.
سلیمی به اعتراض‌هایی که تاکنون انجام شده اشاره می‌کند و می‌گوید: «در سطح استان اصفهان اعتراض‌های زیادی انجام شده، هم در بخش مردمی، کشاورزان و سازمان‌های غیر دولتی و هم اساتید و کارشناسان و مدیران شهری و استانی که مخاطب این اعتراض‌ها مدیران استان چهارمحال بختیاری و حتی وزارت نیرو بوده‌اند، از آنها خواسته شده که نگاه استانی نداشته باشند و مدیریت باید همان مدیریت قبلی منطقهای بوده باشد تا این آسیب‌ها به حداقل برسد.».
«نگاه به آب زایندهرود باید منطقهای باشد نه استانی»
سپهر سلیمی بهترین راهکار خروج از این بحران را «نگاه منطقهای به زایندهرود» می‌داند: «مهمترین مشکل زایندهرود این است که همیشه به آن نگاهی بخشی می‌شده. در همین شهر شاهد این هستیم که در کنار و حریم طبیعی زایندهرود ساختمان‌های بلندی ساخته می‌شود که بر خلاف قوانین و مقررات است و حق‌آبه‌ای که باید به تالاب گاوخونی داده می‌شده، پرداخت نشده. شاید این فرصت، فرصتی باشد که دریابیم که زایندهرود فراتر از یک رود است و باید نگاه جامعی به آن داشته باشیم، از سرچشمه تا پایاب و این نگاه باید منطقهای باشد و باید به عنوان عاملی که باعث به وجود آوردن شهر اصفهان شده به آن نگاه کنیم. اگر قبول کنیم که این شهر یکی از شهرهای بی‌نظیر ایران است، زاینده‌ی آن زایندهرود بوده.»
نویسنده: فریبا والیات
تحریریه: بهنام باوندپور