"سقوط آزاد علوم انسانی" در دانشگاه علامه طباطبایی
۱۳۹۰ مرداد ۱۵, شنبه
به گزارش روزنامه اعتماد، ۱۳ رشته از ۱۹ رشته تحصیلی دردانشگاه علامه طباطبایی در مقطع کارشناسی حذف شده است. بعد از اعلام نتایج آزمون سراسری سال ۹۰، داوطلبان هنگام انتخاب رشته و مشاهده جدول رشته‌های دانشگاهی، متوجه حذف رشته‌هایی همچون "خبرنگاری"، "روابط عمومی" و... در بزرگترین دانشگاه علوم انسانی ایران شده‌اند.
داوطلبان کنکور سال ۹۰، می‌توانند یکی از ۶ رشته باقی‌مانده یعنی، الهيات و معارف اسلامی، زبان و ادبيات عربی، زبان و ادبيات فارسی، حقوق، مديريت بيمه اكو و مديريت جهانگردی را برای تحصیل در دانشگاه علامهطباطبایی انتخاب کنند.
بشنوید: گفت‌و‌گو با سعید پیوندی، کارشناس مسائل آموزشی
۱۳ رشته، روزنامه‌نگاری، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، تاریخ، فلسفه، روانشناسی، ارتباطات، علوم‌تربیتی، حسابداری، مدیریت، مدیریت برنامه‌ریزی آموزشی، آموزش و پرروش کودکان عقب‌مانده ذهنی و پیش‌دبستانی و دبستانی و علوم اقتصادی، امسال از فهرست رشته‌های دانشگاه علامهطباطبایی حذف شده‌اند.
به گزارش این روزنامه چاپ تهران، به نظر حذف ناگهانی این رشته‌ها، "در راستای بازنگری رشته‌های علوم انسانی صورت گرفته است." به گزارش خبرگزاری مهر، ۱۲ رشته و ۳۷ گرایش رشته‌های علوم انسانی قرار است مورد بازنگری قرار گیرند و بر این اساس ۴۰۰ سرفصل جدید اعلام خواهد شد.
حمیدرضا آیت‌‌اللهی، رئیس "پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی" ایران نیز با اعلام شروع به کار بازنگری در سرفصل‌های ۳۸ رشته دوره کارشناسی، از "تمرکز جدی بخش‌های مسئول" در بازنگری سرفصل‌های علوم انسانی خبر داده است.
حیرت داوطلبان از امکان انتخاب رشته‌ها
شهریور سال ۸۸، رييس پژوهشگاه علوم انساني در پی انتقاد آیت‌الله خامنه‌ای از نحوه تدریس علوم انسانی در ایران، از "بازنگری آموزش علوم انسانی بر اساس رهنمودهای مقام رهبری" خبر داد. یک هفته پیش از آن، آیت‌الله خامنه‌ای با ابراز نگرانی از "تحصیل حدود دو میلیون نفر از سه و نیم میلیون دانشجو در رشته های علوم انسانی"، گفته بود: «آموزش بسیاری از رشته‌های علوم انسانی در دانشگاهها، منجر به بی‌اعتقادی به تعالیم اسلامی، ترویج شکاکیت و تردید در مبانی دینی و اعتقادی خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، سعید قدیمی، "مدیرکل دفتر پشتیبانی و حمایت آموزشی وزارت علوم ایران" نیز"بازنگری" سرفصل های علوم انسانی را "دغدغه‌ی" اعضای هیئت علمی دانشگاهها دانسته که تاکنون اتفاق نیفتاده بود. به گفته آقای قدیمی «دانشگاه علامه طباطبایی در رشته های علوم اجتماعی، اقتصاد، حقوق، علوم سیاسی، روانشناسی، علوم تربیتی و حقوق بازنگری‌ها را انجام می دهد و در صورتی‌که دانشگاهها بخواهند دراین زمینه همکاری داشته باشند می‌بایست با این دانشگاه هماهنگ کنند.»
در حالی که مقامات مختلف، ارائه دروس حذف شده را به بازنگری درباره آن رشته‌ها مشروط کرده‌اند، یکی از داوطلبان آزمون سراسری درباره "تعیین رشته پس از دریافت کارنامه" به روزنامه اعتماد گفت: «رشته روزنامه‌نگاري نه در ليست دانشگاه علامه بود و نه در دانشگاه تهران. اگر قرار بر حذف اين رشته‌ها بود، بايد خيلی پيش از اين به ما اطلاع داده می‌‌شد تا برای آينده خود تصميم‌گيری كنيم نه اينكه به يک‌‌باره به ما گفته شود كه امكان تحصيل در رشته مورد علاقه‌مان را نداريم. ما هنوز دليل اين حذف را هم نمي‌دانيم.»
سعید پیوندی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه پاریس و کارشناس مسائل آموزشی در گفت‌و‌گو با دویچه وله اعلام یک‌باره حذف ۱۳ رشته‌های علوم انسانی در دانشگاه علامهطباطبایی را "حیرت‌آور" خواند و گفت: «این خبر در روزهایی اعلام می‌شود که بعد از اعلام نتایج کنکور، دانشجوها مشغول انتخاب رشته هستند. مسئلهی به این مهمی در گذشته حل و فصل نشده و دانشجوها یک‌باره کشف می‌کنند برای رشته‌هایی که برنامه داشتند و میخواستند انتخاب کنند را نمیتوانند انتخاب کنند.»
سعید پیوندی درباره اعلام خبر ناگهانی بازنگری در رشته‌های علوم انسانی ادامه می‌دهد: « تمام حرفهایی که در دو سال گذشته در ارتباط یا بهقول خودشان، اسلامی کردن رشته‌های علوم انسانی در دانشگاه گفته شده، عملا نتیجهی چندانی نداشته است. این خبر نشاندهنده این است که وزارت علوم در بن‌‌بست گرفتار شده است. وزارت علوم مدعی بود گویا می‌شود این رشته‌ها را اسلامی کرد ولی وقتی امروز دانشجو نمی‌تواند آن رشته را انتخاب کند نشان می‌دهد، اسلامی کردن علوم انسانی به بن‌‌بست رسیده است. به همین دلیل راحتترین کار این است که دانشجویی نگیرند.»
آقای پیوندی، درباره "پشت پرده جنجال‌های مربوط به غربی بودن علوم انسانی" معتقد است: «مسئولان ایران از نوع عملکرد این رشته‌ها ناراضیاند. فکر می‌کنند این رشته‌ها به اندازهی کافی انسانهایی کاملا هم‌جهت با سیاستهای رسمی را تربیت نمیکنند. بیشتر مسئلهشان این است و نه اسلامی کردن علوم انسانی.» به‌گفته این کارشناس مسائل آموزشی رشته‌هایی مانند مدیریت صنعتی و مدیریت بازرگانی در رشته‌های حذف شده دانشگاه علامهطباطبایی وجود دارند که ارتباطی با مسئلهی اسلامی کردن علوم انسلانی ندارند.
سقوط علوم انسانی
در همین زمینه و به گزارش سایت خبرآنلاین، سعید قدیمی، مدیرکل امور آموزشی وزارت علوم با اشاره به تعداد بالای بیکاری فارغ‌التحصیلان در رشته هایی چون "حقوق، روانشناسی و علوم اجتماعی"، درباره خبر "حذف رشته‌ها" گفته است: «هیچ رشته ای حذف نشده و ممکن است متناسب با بازار کار دوباره احیا شوند.» آقای قدیمی درباره "حذف رشته خبرنگاری" نیز ادامه داده است: « با توجه به قوانینی که وجود دارد دانشگاهها می‌توانند رشته‌ای را از محدوده درسی خود حذف کنند و این امر به خود دانشگاهها مربوط می‌شود.» این سخنان درحالی است که پیشتر رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبايی و محمدمهدی فرقانی، استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبايی در گفت‌و‌گو با روزنامه اعتماد درباره حذف ۱۳ رشته تحصیلی همچون خبرنگاری در این دانشگاه، "اظهار بی‌اطلاعی" کرده بودند.
سعید پیوندی درباره اظهار بی‌اطلاعی مسئولان دانشگاه علامهطباطبایی از حذف رشته‌ها می‌گوید: «این مسائل میتواند تحت فشار نیروهایی باشد که ظاهرا در دانشگاه نقش اصلی ندارند، ولی در عمل خیلی نقشآفرین هستند. نیروهایی مانند شورای انقلاب فرهنگی و همینطور بسیج دانشکدهها یا بسیج استادها. رییس دانشکدهها هم کموبیش این مسئله را میدانند، منتها بیان آن در افکار عمومی مسئلهساز است. یعنی نمیشود رییس دانشگاهی مطلع نباشد که دانشگاه در چه رشته‌ای دانشجو می‌گیرد و در چه رشته‌ای نمی‌گیرد.»
بر اساس گزارش خبرگزاری‌های داخل ایران در سال ۸۸ ، بازنشستگی بسیاری از اساتید فلسفه و اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی تهران نیز باعث انحلال "گروه توسعه" دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی شد. سعید پیوندی روند اتفاقات سال‌های گذشته در حوزه دانشگاهها مثل "بازنشسته کردن اجباری اساتید"، را باعث "سقوط آزاد علوم انسانی در ایران" می‌داند و می‌گوید: «علوم انسانی در ایران بهخاطر تشدید فشارهای سیاسی و ایدئولوژیک، بسیار شکننده بود. بعد از این باز تضعیف خواهد شد. مواردی همچون تحقیق، تولید فکر، تربیت دانشجو، تربیت محققان فردا و کسانی که باید در جامعه نقشآفرین باشند، چه به صورت محقق و چه به صورت متخصص، در همهی این زمینهها، سقوط می‌کنند.»
حسین کرمانی
تحریریه: شهرام اسلامی