«سم مهلک» دولت ایران برای رسانه‌ها
۱۳۸۹ تیر ۱۵, سه‌شنبه
حدود دو ماه پس از اعلام وصول سوال یکی از نمایندگان مجلس در مورد محدود کردن و تذکر به مطبوعات، وزیر ارشاد، محمد حسینی، سیزدهم تیرماه برای پاسخگویی در صحن علنی مجلس حاضر شد. محمد رضا خباز، نماینده‌ی اصلاح طلب کاشمر از وزیر ارشاد پرسیده بود «چرا برخلاف اصل 9 قانون اساسی آزادی‌های مشروع و قانونی برخی نشریات نادیده گرفته می‌شود. و چرا برخی رسانه‌های اصلاح‌طلب توقیف می‌شوند، اما در عوض به برخی نشریات هتاك اصولگرا تذکر داده نمی‌شود.»
تذکر آشکار برای عبرت دیگران
از زمان روی کار آمدن وزیر جدید ارشاد در شهریور ۸۸، به ویژه با انتصاب محمد علی رامین به عنوان معاون مطبوعاتی او فشار بر رسانه‌های اصلاح طلب به شدت افزایش یافته. در ده ماه گذشته ده‌ها روزنامه و مجله توقیف شده‌اند و تذکرات و امر و نهی‌های پی در پی به مطبوعات فعالیت آزاد اطلاع‌رسانی قانونی و علنی را بیش از گذشته با محدودیت و خطر روبرو کرده است.
به گزارش خبرگزاری ایلنا محمدرضا خباز در جریان پرسش از وزیر ارشاد می‌گوید روزنامه‌ها از ترس تذکر گرفتن از معاونت مطبوعاتی جرات انعکاس نظرات انتقادی نمایندگان مجلس در مورد مسائل سیاسی و اقتصادی کشور را ندارند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت و به نقل از واحد مرکزی خبر وزیر ارشاد گفته است «تذکر به نشریات در گذشته هم بوده اما محرمانه صورت می‌گرفته است ولی ما این را آشکار کرده‌ایم تا دیگران هم مطلع شوند و بدانند علت تنبیه چیست.»
اعتراف به تندروی معاون مطبوعاتی
محمد علی رامین که از نزدیکان و تحلیلگران سیاسی محمود احمدی‌نژاد محسوب می‌شود و ظاهرا به اصرار او به معاونت مطبوعات وزارت ارشاد منصوب شده، به دخالت این معاونت در محدود کردن کار رسانه‌های ابعاد جدیدی داده است. فعالیت‌های او تنها به تذکر به مطبوعات خلاصه نمی‌شود و در ماه‌های گذشته بارها به منع آنها از درج گزارش‌ها یا تکلیف به پوشش دادن برخی خبرها نیز کشیده شده.
نماینده‌ی کاشمر هنگام طرح پرسش خود در مجلس، می‌گوید کار معاونت مطبوعاتی به جایی رسیده که «وقتی دبیر شورای عالی امنیت ملی در مورد دلارهای نفتی مسئله‌ای را مطرح می‌كند، به خاطر درج آن به ۱۴ روزنامه تذكر می‌دهند! با این حساب تكلیف دیگران روشن است!» این دخالت‌ها گاهی دامن اصولگرایان منتقد دولت را نیز گرفته است. خباز می‌گوید «به همین خاطر است كه ۱۰ روزنامه به خاطر چاپ سخنان علی مطهری [نماینده‌ی اصولگرای منتقد دولت] تذكر می‌گیرند.» به گزارش ایلنا خباز با اشاره به دفاع حسینی از معاون خود در صحن علنی مجلس می‌افزاید «وزیر در جلسه كمیسیون فرهنگی پذیرفت كه یكسری تندروی‌ها توسط معاونت مطبوعاتیش بوده و بعدا اصلاح شده و جلوی آن را می‌گیرند.»
طرح تک روزنامه‌ای کردن ایران؟
محمد علی رامین ۱۴ اسفند ۸۸ در دیدار با خبرنگاران گفته بود «روزنامه‌هایی كه تذكر می‌گیرند یا توقیف می‌شوند مثل عنصر فاسد و آلوده‌ای هستند كه همه فضای مطبوعات را آشفته می‌كنند و ما با توقیف آنها سعی در تلطیف این فضای آشفته را داریم.» به نظر می‌رسد تیم جدید در وزارت ارشاد از مدت‌ها قبل طرح‌های دیگری برای آنچه "تلطیف این فضای آشفته" عنوان شده داشته‌اند. به گزارش منابع خبری وزیر ارشاد در پایان سخنان خود در مجلس «از نمایندگان خواست برای تغییر قانون مطبوعات کمک کنند تا بسیاری از مشکلات حل شود.»
وزیر ارشاد در مورد چگونگی تغییرات مورد نظر خود توضیحی نداده اما از اشاره‌های قبلی او و معاون مطبوعاتی‌اش چنین برمی‌اید که هدف از این تغییرات محدود کردن و حتا تک صدایی کردن فضای رسانه‌ها باشد. رامین در نشست یاد شده از «تدوین پیش‌نویس قانون جامع رسانه‌ها» خبر داده بود. او می‌گوید «تا پیش از این هم اعتماد مسئولین نسبت به مطبوعات قابل قبول و به نوعی فعالیت‌های آنان در حد انتظار مسئولین نبود. ما می‌خواهیم با حمایت هر چه بیشتر فعالیت آنها را گسترش دهیم.» او معتقد است «می‌توان از میان نخبگان همه نشریات افراد هم‌طیف را جمع‌آوری، و توسط آنها روزنامه‌ای با تیراژ بسیار بالا در سطح كشور و جهان منتشر كرد.»
تذکر برای اجتناب از "سیاه نمایی"
وزیر ارشاد می‌گوید با اصلاح قانون مطبوعات بسیاری از مشکلات کنونی بر طرف می‌شود. اصلاح قانون مطبوعات پیشتر نیز دوبار مطرح شده و هر بار با حاشیه‌های فراوانی روبرو بود. سایت خبری فرارو ۱۴ تیرماه نوشت «اصلاح این قانون در مجلس پنجم و حواشی خبری مربوط به آن منجر به توقیف روزنامه سلام و بروز حادثه کوی دانشگاه شد. پس از آن نیز اصلاح این قانون در مجلس ششم با حکم رهبر انقلاب متوقف شد.»
وزیر ارشاد در سخنان اخیر خود با تشریح رویکرد دولت به فعالیت رسانه‌ها چشم‌اندازی نیز از قانون مطبوعات مورد نظر را ترسیم می‌کند. او می‌گوید «تأکید ما بر اجتناب از سیاه نمایی، تحریک قومیت‌ها و اجتناب از انتشار مطالبی است که مرزبندی‌های کاذب ایجاد می‌کند.» از آنجا که تعریف روشنی برای "سیاه‌نمایی" و "مرزبندی‌های کاذب" وجود ندارد تاکید وزیر ارشاد می‌تواند شامل بسیاری از موضوع‌ها شود.
"سم مهلک" و پادزهر آماده
محمد حسینی برای توضیح منظورش گفته است «هدفمند كردن یارانه‌ها یك اصل ملی است كه نباید از سوی نشریات زیر سوال برود.» ناظران معتقدند مسئله یارانه‌ها یک بحث اقتصادی است و هر شهروندی حق دارد در مورد آن اظهار نظر کند. به گزارش ایلنا خباز به وزیر ارشاد گفته «در معاونت مطبوعاتی شما اتفاقاتی دارد می‌افتد كه سم مهلكی برای آزادی اندیشه است.»
تحلیلگران مسائل رسانه‌ای می‌گویند گرچه دولت قادر نخواهد بود جلوی آزاداندیشی را بگیرد، اما به نظر می‌رسد تغییر قانون مطبوعات و تدوین قانون جامع رسانه‌ها، تلاشی در جهت تهیه‌ی "سم مهلک"ی برای آزادی بیان باشد؛ سمی که پادزهر آن با وجود اینترنت، ماهواره و دیگر امکانات مدرن ارتباطی مدت‌هاست آماده شده است.
BK/FW