سوانح خونین در کمین سوخت‌بران مرزهای جنوب شرقی ایران
۱۳۹۶ مرداد ۱, یکشنبه
بیکاری فزاینده در ایران با ظهور مشاغلی جدید و پرهزینه همراه شده است. به موازات کول‌بری در غرب و شمال غربی ایران، پدیده سوخت‌بری در جنوب شرقی نیز قابل ملاحظه است. جابجایی قاچاقی و غیراستاندارد سوخت، حوادث خونینی نیز می‌آفریند که عموما ناشی از شتاب رانندگان برای انتقال هر چه سریع‌تر سوخت و در امان ماندن از چشم ماموران انتظامی است.
محمد نعیم امینی‌فرد، رئیس مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان می‌گوید: «بارها وضعیت معیشتی سوخت‌بران را به صحن مجلس کشاندیم و از مسئولان خواسته‌ایم برای حل مشکل مردم استان راه حلی پیدا کنند چون در غیر این‌صورت آسیب‌های این حرفه، جان افراد بیشتری را خواهد گرفت.»
سوخت‌های فسیلی در سیستان و بلوچستان در مرزهای مشترک این استان با پاکستان و افغانستان خرید و فروش می‌شوند. ایلنا سوخت‌بران نواحی جنوب شرقی ایران را با کولبران مناطق کردنشین در غرب کشور مقایسه کرده و می‌نویسد که آنها هم برای فرار از فقر و گرسنگی به چنین کاری روی آورده‌اند: «کولبران با شلیک در سرما جان خود را از دست می‌دهند و سوخت‌بران با شلیک میان آتش، جان نیمه سوخته خود را بر زمین می‌کوبند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ایلنا پای صحبت چند نفر از این سوخت‌بران نشسته و مصیبت‌ها و تصادف‌های مرگبار آنها را مستند کرده است. یکی از آنها که مهندس برق است می‌گوید: «سوخت‌ها را اکثرا از کامیون‌هایی که به منطقه استان ما می‌آیند خریداری می‌کنیم. آنها یا با خود سوخت می‌آورند یا سوخت داخل باک خود را به ما می‌فروشند. گازوئیل را لیتری ۱۸۰ تومان می‌خریم و ۲۰۰ تا ۲۰۵ تومان به افغان‌ها می‌فروشیم. به صورت میانگین روزی بین هشتاد تا صد هزار تومان درآمد داریم.»
این مهندس برق عنوان کرده که اگر کار دیگری به او بدهند از همین لحظه سوخت‌بری را قطع می‌کند: «مسیر زندگی ما همین است یا با شلیک گشتی‌ها کشته می‌شویم چو کارمان قاچاق و غیرقانونی‌ست یا راهی زندان می‌شویم یا ماشین به هر دلیل واژگون می‌شود و در آتش می‌سوزیم.»
یکی دیگر از این افراد در حادثه واژگونی خودرویی که با آن سوخت‌بری می‌کرد، قطع نخاع شده و اکنون خانه‌نشین است. او به ایلنا می‌گوید: «باید به پزشک مراجعه می‌کردم ولی پولی نداشتم. آنقدر در خانه نشستم و بوی تعفن پاهایم فضای خانه را پر کرد که درنهایت پاهایم تبدیل به دو چوب خشک شدند.»
او آرزو کرده که به روستایش کارگاه و کارخانه برده شود: «اگر یک کارخانه در این اطراف تاسیس می‌شد تا جوانان در آن مشغول شوند حالا وضعیت ما خیلی متفاوت بود. اگر آب داشتیم کشاورزی می‌کردیم، اگر راه بود فرار می‌کردیم. من چاره‌ای جز سوخت‌کشی نداشتم.»
اکثر مواردی که به واژگونی، آتش‌گرفتن خودرو، کشته شدن یا مصدومیت سوخت‌برها انجامیده، ناشی از تعقیب آنها از سوی ماموران انتظامی بوده است. سوخت‌بران باید نفت، بنزین و گازوئیل از راه‌های صعب‌العبور "غیرگمرکی" انتقال دهند و مامورین انتظامی بدون هشدار قبلی به سمت آنها شلیک می‌کنند. آتش گلوله در برخی از موارد باعث انفجار مواد سوختی می‌شود و این به مرگ و یا نقض عضو سوخت‌بر می‌انجامد.
امینی‌فرد، نماینده ایرانشهر پیش‌تر نیز با اشاره به رفتار ماموران نیروی انتظامی در برخورد با سوخت‌بران گفته است: «در جلسه‌ای که با رئیس پلیس استان داشتیم وضعیت سوخت‌بران را بررسی کردیم و از آنها خواستیم برای جلوگیری از فعالیت آنها به جای استفاده از سلاح گرم از روش‌های کم خطرتری استفاده کنند. حداقل نیروی انتظامی می‌تواند در داخل شهر‌ها به دلیل اینکه خودروهای آنها به منبع حمل سوخت تبدیل شده است؛ درگیر نشود».
این نماینده مجلس برای بهبود وضعیت مرزنشینان سیستان و بلوچستان پیشنهاد تاسیس تعاونی‌هایی را داده تا این افراد بتوانند مبالغی را که از فروش سوخت به دست می‌آید بین خود تقسیم و از انجام کارهای پرخطری مانند سوخت‌بری خودداری کنند.
مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان هم از نیروهای انتظامی و دولت خواسته که جلوی تیراندازی‌ها به مرزنشینان سوخت‌بر گرفته شود و راه‌حلی برای مشکلات این افراد بیابند.
عبدالحمید در یکی از سخنرانی‌های خود از جمله گفته است: «ماموران نباید حق تیراندازی به کسانی را داشته باشند که کالای مشروعی را و لو به صورت قاچاق حمل می کنند. اگر کسانی اسلحه قاچاق کردند و امنیت منطقه در خطر بود آن بحث دیگری است.»