شکست احتمالی کنفرانس ان پی تی و علل آن
۱۳۹۴ اردیبهشت ۳۰, چهارشنبهحمید بعیدینژاد، مدیرکل سیاسی و امنیت بینالملل وزارت امور خارجه ایران، که برای شرکت در کنفرانس بازنگری پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی (ان پی تی) در نیویورک به سر میبرد، روز سهشنبه به وقت محلی (۲۹ اردیبهشت / ۱۹ مه) از احتمال شکست این کنفرانس خبر داد.
بعیدینژاد در صفحه اینستاگرام خود نوشت که رئیس کنفرانس "ان پی تی" ۴ روز مانده به پایان کنفرانس تصمیم گرفت نشستی ویژه برگزار کند. این نشست به گفتهی بعیدینژاد، به منظور یافتن راهی برای حل اختلافات اصلی میان کشورهای هستهای و کشورهایی است که دارای سلاح هستهای نیستند. بعیدینژاد درباره اختلافات اصلی میان کشورهای دو طرف چیزی نگفت.
شرکتکنندگان در این نشست ۵ کشور دارای سلاح هستهای شامل آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه و چین (اعضای دائم شورای امنیت) و ۱۵ کشور به نمایندگی از کشورهای غیرهستهای هستند. کشورهای غیرهستهای عبارتند از ۶ کشور از گروه کشورهای عضو "جنبش عدم تعهد" شامل ایران، برزیل، آفریقای جنوبی، مکزیک، مصر و کوبا و ۸ کشور از اروپا و آسیا، شامل سوئیس، اتریش، هلند، استرالیا، نیوزیلند، ایرلند، ژاپن و سوئد.
مدیرکل سیاسی و امنیت بینالملل وزارت امور خارجه ایران گفت که ایران به عنوان رئیس جنبش غیرمتعهدها "پیشنهادهای متعددی" به کنفرانس ارائه کرده است.
بعیدینژاد همچنین گفت که کشورهای غیرهستهای، از جمله ایران به عنوان رئیس جنبش عدم تعهد، پیشنهادهایی را در کنفرانس مطرح کردهاند که اگر کشورهای دارای سلاح هستهای با برخی از مهمترین آنها موافقت نکنند، احتمال دارد کنفرانس "ان پی تی" با شکست روبرو شود و نتواند مصوبهای داشته باشد.
پیشنهاد ایجاد منطقه عاری از سلاحهای کشتار جمعی
نهمین کنفرانس بازنگری در پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی روز ۲۷ آوریل (۱۷ اردیبهشت) در ساختمان سازمان ملل متحد در نیویورک آغاز به کار کرد. از همان ابتدا کارشناسان غرب به گمانهزنی درباره موفقیت این کنفرانس پرداختند؛ به نظر این کارشناسان نمیتوان پیشبینی کرد که تمامی ۱۹۱ کشور امضاکنندهی این پیمان که در سال۱۹۷۰ جنبه قانونی پیدا کرد، بر سر مصوبهای نهایی اجماع داشته باشند.
روزنامه آلمانی "تاتس" (۲۷ آوریل) در این باره نوشت: «کنفرانس بازنگری پیمان "ان پی تی" در مه ۲۰۱۰ توانست با مطرح کردن یک شرط در لحظههای آخر به مصوبهای مشترک دست پیدا کند. اما این شرط تا امروز برآورده نشده است. کشورهای عضو پیمان "ان پی تی" پنج سال پیش به درخواست مصر و اتحادیه عرب از بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل، خواستند که در سال ۲۰۱۲ کنفرانسی درباره ایجاد منطقهای عاری از سلاحهای کشتار جمعی اتمی، شیمیایی و میکروبی در خاورمیانه و نزدیک، با شرکت همه کشورهای منطقه برگزار کند.»
ایدهای که مصر و اتحادیه عرب مطرح کرده بودند به دلیل مخالفت اسرائيل که تنها کشور دارای سلاح اتمی در منطقه است، با شکست مواجه شد. آمریکا هم از دولت اسرائيل حمایت کرد.
به نوشته "تاتس"، مصر و دیگر کشورهای عربی در سه نشست تدارکاتی برای کنفرانس "ان پی تی" امسال به وضوح نشان دادند که اگر تضمینی برای برگزاری کنفرانسی درباره منطقه عاری از سلاحهای کشتار جمعی وجود نداشته باشد، با مصوبه نهایی موافقت نخواهند کرد.
زرادخانه اتمی آمریکا و روسیه
"تاتس" همچنین برنامههای چند میلیارد دلاری آمریکا و روسیه برای مجهز کردن زرادخانه تسلیحات اتمیشان را خطری دیگر برای موفقیت کنفرانس بازنگری پیمان "ان پی تی" میداند. برای اکثریت کشورهای عضو پیمان "ان پی تی" این برنامهها به روشنی نقض تعهدی است که ۵ کشور قدرتمند دارای سلاحهای اتمی (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا) در مورد "خلع سلاح کامل" کردهاند.
از زمان برگزاری کنفرانس بازنگری پیمان "ان پی تی" در سال ۲۰۱۰ تا کنون، در سه کنفرانس بینالمللی موضوع ممنوع کردن تسلیحات اتمی در سراسر جهان، همان گونه که سلاحهای کشتار جمعی در سراسر جهان ممنوع شده، مطرح شده است. روی هم ۱۲۵ کشور از ۱۹۱ کشور عضو پیمان "ان پی تی" از پیشنهاد اتریش برای عقد قراردادی در این زمینه بر پایه حقوق بینالملل حمایت کردهاند. اما کشورهایی از قبیل آلمان با این استدلال که پیمان "ان پی تی" بدین وسیله تضعیف میشود، با پیشنهاد اتریش مخالفت کردهاند.