صدسالگی سگ راهنمای نابینایان
سگ در طول هزاران سال یار باوفای انسان بوده است. صد سال پیش برای نخستین بار در دنیا در آلمان به سگها آموزش داده شد تا در خدمت نابینایان قرار گیرند. گزارش تصویری از سگهای راهنمای نابینایان:
صد سال پیش در چنین روزهایی برای نخستین بار در شهر اولدن بورگ آلمان مدرسه آموزش سگ راهنمای نابینایان بنیاد نهاد شد تا از این سگها در خدمت زندگی روزمره نابینایان استفاده شود.
سگ در طول هزاران سال همواره یار با وفای انسان بوده است. استفاده از سگ برای کمک به نابینایان ایده جدیدی نیست. در آثار بازمانده تاریخی از دوران رم باستان نقاشی از یک نابینا به همراه سگاش دیده میشود. در دورانهای دیگر هم افراد نابینا و سگها مورد توجه نقاشان قرار گرفتهاند. (عکس: تابلویی از ایزاک فان اوستاده که بین سالهای ۱۶۲۱ تا ۱۶۴۹ زندگی میکرد. این نقاشی در موزه لوور نگهداری میشود.)
با آغاز جنگ جهانی اول ایده استفاده از سگها در واحدهای امدادرسان مطرح شد و حتی به سگها برای اعلام خطر به هنگام حملات شیمیایی نیز آموزش داده شد. در همین دوران ایده استفاده از سگها برای کمک به نابینایان برای نخستین بار توسط "لئوپولد زنهفلدر" (Leopold Senefelder) پزشک اتریشی مطرح شد که کسی او را جدی نگرفت.
در آلمان اما "هاینریش استالینگ" (Heinrich Stalling)، که صاحب یک انتشاراتی و رئیس انجمن تربیت سگهای امدادرسان در شهر اولدنبورگ بود در سال ۱۹۱۶ اولین مدرسه تربیت سگها برای راهنمایی نابینایان را بنیاد نهاد.
در ماه اکتبر سال ۱۹۱۶ اولین سگ راهنمای نابینایان به پاول فیین (Paul Feyen) سرباز گردان ۹۱ توپخانه که در جنگ نابینا شده بود تحویل داده شد. (عکس: انتشار برگههای اعانه ۵۰ فینیکی توسط اتاق بازرگانی شهر اولدن بورگ در سال ۱۹۲۱ برای کمک به مدرسه آموزش سگهای نابینایان)
با افزایش تعداد نابینایان بر اثر جنگ، درخواست برای سگهای راهنما نیز افزایش یافت. بدین ترتیب تا پایان سال ۱۹۱۷ بیش از یکصد سگ و تا سال ۱۹۱۹ بیش از ۵۰۰ سگ آموزش دیدند. در سال ۱۹۲۳ دومین مدرسه آموزش سگها در جهان در شهر پوتسدام آلمان ساخته شد. در سال ۱۹۲۰ گزارشهایی از بدرفتاری با سگها و کتکزدن آنها برای کاهش دوران آموزش بهدست پلیس رسید که با آن مقابله شد.
با انتشار گزارشی از مدرسه آموزش سگهای نابینایان به قلم "دوروتی هریسون اویستیس" (Dorothy Harrison Eustis) در روزنامههای آمریکایی، هزاران نامه از سوی نابینایان آمریکایی به این مدارس برای آموزش فرستاده شد. این روزنامهنگار به همراه موریس فرانک و الیوت جک همفری که در پوتسدام آموزش دیده بودند اولین مدرسه آموزش سگها در آمریکا را در سال ۱۹۲۹ تاسیس کردند.
با کمک دوروتی هریسون اویستیس، خبرنگار آمریکایی در سال ۱۹۳۱ "انجمن سگ راهنما برای نابینایان" (Guide Dog for the Blind Association) در بریتانیا تاسیس شد.
در دهه سی میلادی تحقیقات وسیعی در زمینه آموزش غیر خشونت آمیز سگها صورت گرفت. این دستگاه برای آموزش سگهای راهنمای نابینایان در دهه ۳۰ توسط یاکوب فون اوکسکول و امانوئل ساریس در هامبورگ ابداع شد و هنوز هم مورد استفاده در مدارس آموزشی است.
همکاری سگ و یک فرد نابینا کاری ساده نیست و این دو باید مثل یک تیم با هم کار کنند. این کار مخصوصا برای سگ بسیار دشوار است. این حیوان باید دائما غرایز خود را کنترل کرده و در خدمت فرد نابینا قرار گیرد.
به یک سگ راهنمای نابینا باید فرامین بسیاری آموزش داده شود. او باید بداند چگونه میتوان از خیابان عبور کرد و اگر چراغ عابر پیاده در حالت قرمز قرار دارد باید ایستاد.
سگهای راهنما در هیچ حالتی حتی لحظهای هم از کنار فرد نابینا دور نمیشوند و در تامین امنیت آنها بدرستی انجام وظیفه میکنند. با اینحال مراحل آموزشی این سگها باید هربار تکمیل شود.
این سگها در زندگی اجتماعی و شغلی نیز کمک بسیار بزرگی برای نابینایان هستند. (عکس: این خانم کارمند بخش اداری کارخانه خودروسازی آئودی است که با کمک سگ راهنمایش هر روز سر کار میرود)
سگهای راهنما تنها با فرا گرفتن هفده فرمان میتوانند کمک زیادی به نابینایان در گذراندن امورات روزمره داشته باشند.
از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نابینا در آلمان تنها بیش از دو هزار و پانصد نفر از سگ راهنما استفاده میکنند. یک دلیل آن این است که خود این سگها نیز نیاز به مراقبت و نگهداری دارند که برای بسیاری از نابینایان این امر مقدور نیست. یک دلیل دیگر آن گرانی این سگها است. قیمت هر یک از این سگها ۱۵ تا ۲۵ هزار یورو است.