عفو بین‌الملل: لیبی تله‌ای مرگبار برای پناهجویان نشود
۱۳۹۴ اردیبهشت ۲۱, دوشنبه
با ادامه‌ی مرگ و میر بسیاری از پناهجویان که می‌کوشند خود را از طریق دریای مدیترانه به اروپا برسانند، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز دوشنبه (۱۱ مه) در شورای امنیت سازمان ملل برای کسب اجازه عملیات و ماموریت نظامی از این شورا در برخورد با قاچاقچیان و عبوردهندگان پناهجویان از مسیر دریای مدیترانه سخن می‌گوید.
تنها در یکی از عملیات‌های قاچاقچیان برای رساندن پناهجویان به اروپا، در سحرگاه یکشنبه (۱۹ آوریل) در فاصله ۱۳۰ کیلومتری سواحل شمالی لیبی در دریای مدیترانه بیش از ۹۰۰ تن جان خود را از دست دادند.
موگرینی که از طریق کنفرانسی ویدیویی در نشست روز دوشنبه نیویورک شرکت خواهد کرد، در مورد ضرورت "شناسایی، توقیف و انهدام کشتی‌های حامل پناهجویان پیش از سوار شدن پناهجویان" سخن خواهد گفت. این تصمیمی است که سران کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا روز ۲۳ آوریل (۳ اردیبهشت) در نشستی اضطراری در بروکسل گرفته بودند.
عملیات نظامی علیه قاچاقچیان انسان در لیبی پاسخی است که اروپا می‌خواهد به مرگ هزاران نفری که از سال ۲۰۱۵ تا کنون در آب‌های مدیترانه جان خود را از دست داده‌اند، بدهد.
از سوی دیگر خبرگزاری فرانسه گزارش داد که وزیران دفاع اتحادیه اروپا هم برای تبادل اطلاعات امنیتی برای برخورد با قاچاقچیان بایکدیگر دیدار کرده‌اند. در این دیدار که روز یکشنبه (۱۰ مه / ۲۰ اردیبهشت) در لوریان در جنوب فرانسه انجام شد، ژان ایو لدریان، وزیر دفاع فرانسه گفت: «این نخستین گام در مبارزه با قاچاقچیان است. »
انهدام کشتی‌های گذردهنده‌ی پناهجویان از مدیترانه اما به دلایل حقوقی آسان نیست. وزیر دفاع فرانسه گام بعدی در راه مبارزه با قاچاقچیان را انجام مأموریتی نظامی می‌داند که به گفته‌ی او بدون موافقت و حکم سازمان ملل ناممکن است.
بر پایه گزارش‌های منتشر شده از سوی دیپلمات‌های سازمان ملل، این سازمان در تلاش جلب موافقت دولت لیبی برای انجام عملیات نظامی در آب‌های این کشور است. ساختار قدرت در لیبی اما همچنان پیچیده و ناروشن است.
روسیه که یکی از دارندگان حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل به شمار می‌رود، با انجام هرگونه ماموریت نظامی در لیبی و انهدام کشتی‌های قاچاقچیان به‌شدت مخالف است.
مبارزه با نیروهای اسلام‌گرا به جای قاچاقچیان
بر پایه‌ی گزارشی که در نیویورک تایمز منتشر شده است، ابراهیم دباشی، سفیر لیبی در سازمان ملل متحد می‌گوید، بسیاری از کشتی‌های حامل پناهجویان از نقطه‌ای سفر خود را آغاز می‌کنند که تحت کنترل دولت لیبی نیست.
به گفته‌ی سفیر لیبی اگر این منطقه تحت کنترل دولت لیبی درآید، تازه در این صورت است که لیبی می‌تواند با اتحادیه‌ی اروپا در مبارزه با قاچاقچیان همکاری کند. ابراهیم دباشی به خبرگزاری اسیوشیتدپرس گفته است، بهتر است اتحادیه‌ی اروپا در تسلیح دولت "قانونی" لیبی در برابر شورشیان و شبه نظامیان اسلام‌گرا بکوشد.
هشدار عفو بین‌الملل نسبت به وضعیت پناهجویان در لیبی
بسیاری از پناهجویان سفر پرخطر خود برای رسیدن به اروپا را از لیبی آغاز می‌کنند. سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی که روز دوشنبه (۱۱ مه / ۲۱ ادریبهشت) در برلین و لندن منتشر شد، می‌نویسد: «پناهجویان و مهاجران در لیبی غارت، شکنجه و ربوده می‌شوند و به آنها تجاوز می‌شود.»
بیشتر بخوانید: عفو بین‌الملل: تراژدی در مدیترانه نباید تکرار شود
در ادامه‌ی این گزارش آمده است که خشونت هدفمند گروه‌های اسلامی علیه پناهجویان و مهاجران مسیحی از مصر و اتیوپی، اریتره و نیجریه در دستور کار گروه‌های اسلامی در لیبی قرار دارد. پیش‌تر تروریست‌های دولت اسلامی ۴۹ مسیحی را در لیبی کشته بودند.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش خود به اتحادیه اروپا در مورد برخورد شدید با قاچاقچیان و عبوردهندگان پناهجویان هشدار می‌دهد.
عفو بین‌الملل می‌نویسد: «انهدام کشتی‌های انتقال دهنده‌ی پناهجویان وضعیت را برای خارجیان در لیبی بدتر می‌کند.» سلمین چالیشکان، دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل در آلمان می‌گوید: « اگر اتحادیه‌ی اروپا برنامه‌ی خود در مورد عملیات نظامی را اجرایی کند، پناهجویان به طور کامل در تله می‌افتند.» به گفته‌ی او «از آنجا که مصر و تونس هم مرزهای خود را می‌بندند، راه پرخطر دریای مدیترانه تنها شانس پناهجویان برای گریز از خشونت و قساوت حاکم در لیبی است.»
"انفعال جامعه جهانی" در مورد لیبی
سازمان عفو بین‌الملل از اتحادیه‌ی اروپا خواسته است تا در مسیری مشخص در دریای مدیترانه تا ساحل لیبی ایستگاه‌های نجات اضطراری برپا کند. درخواست دیگر عفو بین‌الملل ایجاد ظرفیت بیشتر در اتحادیه اروپا برای پذیرش پناهجو است. چالیشکان تاکید کرده است: «بدون راه‌های امن و قانونی برای هزاران پناهجو، راه دیگری به جز پناه بردن به قاچاقچیان باقی نمی‌ماند.»
به اعتقاد او "بی‌عملی جامعه‌ی جهانی" در به وجود آوردن وضعیت کنونی در لیبی بی تقصیر نیست. چالیشکان می‌افزاید: «از پایان مأموریت ناتو در سال ۲۰۱۱ تا کنون کشورهای غربی دست روی دست گذاشته و شاهد فرورفتن لیبی در بی قانونی و سقوط این کشور در هرج و مرج به دست گروه‌های مسلح بودند. [کشورهای غربی] اجازه ندارند اکنون رنج پناهجویان و مهاجران در لیبی را نادیده بگیرند.»
بر پایه‌ی گزارش روزنامه آلمانی "دی ولت " اتحادیه اروپا پس از مرگ صدها نفر در دریای مدیترانه برای نخستین بار در کمپ‌های پناهجویان در نیجر برای آگاهی دادن به متقاضیان پناهجویی در اروپا اطلاع رسانی می‌کند.